arrevésciu , agt: arrevessu, arrovésciu, orrovésciu, rebessu* Definizione chi est su contràriu de comente depet èssere, de comente depet andhare, fatu a s'imbesse; nau de gente, chi o chie portat arrevesciori, chi est revessu, chi abbétiat po su trotu, chi no adduit a s’arrexone Sinonimi e contrari contràriu, deghésciu / rebelde, testarrudu, traessu | ctr. giustu / achistiadu, arrejonadu, atinadu, giudisciosu Frasi ses arrevésciu e tostorrudu coment'e unu burricu! ◊ fait pràngius bonus chi faint ammodhiai marirus arrevèscius ◊ est prus arrevésciu de sa figu morisca Traduzioni Francese à l'envers, revers, sot Inglese upside down, foolish Spagnolo revés, necio Italiano rovèscio, stólto Tedesco verkehrt, töricht.

baliòdha, baliòdho , nm Definizione unu pagu abbistu, tontatzu Sinonimi e contrari babule, ballullu, bichimmeo, bucalloto, cocollodho, gingiorre, prantamone, tolondro Frasi cherbedhos de molente, baliodho, ses mannu ma no bales mesu iscudu! ◊ custu baliodho mi nat chi sunt issolórios ◊ custas sunt pandheras de tempos baliodhos! Traduzioni Francese nigaud, balourd, niais Inglese foolish, idiot Spagnolo bobo Italiano babbèo Tedesco Tölpel.

brabàllu , agt, nm: brabballi, brabballu Definizione nau de ccn., chi si lassat pigare in giru, cullonare, chi no est bonu a nudha Sinonimi e contrari babbalocu, bambioco, bovo, deleadu, tzinnai | ctr. abbistu Frasi brabballi tontu, a genti aici fait is arregalus!… Etimo srd. Traduzioni Francese imbécile, abrutinigaud, balourd, bête Inglese foolish Spagnolo necio, bobo Italiano scimunito, melènso Tedesco dumm, Dummkopf.

cumbéssu , agt, nm Definizione chi est andhau male; cristianu trotu, chi no si cumportat a dovere Sinonimi e contrari doltu, malacónciu, malandhadu, malu, managu, serronudu, traessu | ctr. bonu, giustu Frasi cantadu za bos at su cucu in nae, ma si tirerat bentu a su revessu za torrades a mandhigare fae e a bos bestire su trastu cumbessu (G.Ruju)◊ so male cumbessu, totu dólimas a ossos 2. custu mundhu revessu, ereze, ascamilosu, at su coro pilosu pro èssere gai cumbessu? ◊ cussas cumbessas sont pipanne! ◊ proite l'ant fatu, cussos cumbessos a pònnere fogu? (N.Puggioni)◊ pro afrontare su cumbessu no bi cheret pungas, ma corazu e bolontade ◊ poita mi naras chi dèu seu poeta cumbessu?! ◊ cussu cumbessu mi at traitu! Etimo ltn. conversus Traduzioni Francese en mauvais état Inglese foolish, in bad condition Spagnolo gastado, quebrantado Italiano malandato, stólto Tedesco heruntergekommen, töricht.

dóltu , agt, nm: dortu, toltu* Definizione chi no andhat a línia dereta, no tenet línia dereta; nau de gente, chi no ndhe faet una a deretu, bona, bene, o, nau de cosa o de chistione, chi no est su giustu, no est sa beridade, no est su chi andhat bene Sinonimi e contrari atrotoxau, bistónchinu, fàlchinu, fortzicau / cumbessu, istolatzadu, locu, rebessu, traessu | ctr. deretu, ténneru / arraxoni, giustu Modi di dire csn: d. che anca de cane = totu atrotiau, trotu meda; nae dorta (nau in cobertantza de ccn.)= trevessu, chi no ndi fait una giusta; andhare, segare, fàghere a d., a d. e a rugadis = a egas e a ogas, in manera contrària a su zustu; andhare in d. = in contràriu, comente neune si disiziat; pretare su d. = abbetiai pretendendi de tènniri arrexoni fintzas candu est craru ca no si ndi tenit Frasi s'ómine fit betzu, dortu e tzumbosu chi pariat una nae de chercu ◊ sa domita est ammuntada cun téulas dortas e male assentadas 2. in custu mundhu finas in su dortu at sempre resone su piús forte ◊ de cosas dortas subra de sa terra che ndh'at chena contu ◊ maridu e muzere s'istimaiant, ma cussideraiant iscàndhulu a pretare su dortu e no su èssere de idea diferente 3. su tempus mi est andhendhe sempre in dortu! (G.Ruju) Traduzioni Francese de travers, idiot Inglese crooked, foolish Spagnolo torcido, necio Italiano stòrto, stólto Tedesco krumm, dumm.

iscabàdu , agt Definizione nau de ccn., chi est chentza cabu / avb. a s'i. = a sa maconatza, chentza cabu Sinonimi e contrari iscabiladu, iscabudadu | ctr. acabadu, cabosu, giudisciosu Frasi fit un'ómine iscabadu e a sa bona de Deus ◊ sos sentidos catigados bidimos dae concas iscabadas ◊ a ue at a giúghere custa cursa iscabada? ◊ un'iscabadu e atrividu podet fàghere machines ◊ si at fatu machine gai est candho fit pisedhu iscabadu Etimo srd. Traduzioni Francese sot, idiot, insensé Inglese foolish Spagnolo insensato Italiano sènza giudízio, stólto, insensato Tedesco töricht, unbesonnen.

manàgu , agt, nm Definizione persona de pagu contu, chi no est de pònnere in càrculu, chi si lassat pigare in giru, chi no est bonu a nudha, istrossa Sinonimi e contrari bovo, cocollodho, cumbessu, dissalliu, drodhe / ildeoltu, stramu / cartzellete, fardugu, lertone | ctr. àbbile Frasi managu dèu ca no seu bonu a fai nudha! ◊ trabballendu, si fut acatau ca managu no fut ◊ mancai sia unu pagu managa, sa bestimenta ti dh'arràngiu dèu ◊ ses tui su managu chi arrogat is tassas isciacuendidhas!◊ chini at fatu custu trabballu fut managu: lah, totu fatu mali est! Terminologia scientifica ntl Etimo spn. monago Traduzioni Francese incapable, nigaud, balourd, niais Inglese clumsy, foolish, incompetent, idiot Spagnolo bobo Italiano gòffo ed inètto, incapace, babbèo Tedesco dumm, Tölpel.

molentàda , nf Definizione fata o cumportamentu de maleducaos, de gente chi no atuit, chi no faet contu de s'àteru; cotura, bufóngiu a tropu Sinonimi e contrari abborrigada, burricada, mobenteria, tontesa / imbriaghera 2. gei dha portat una molentada!… Etimo srd. Traduzioni Francese muflerie, ânerie Inglese foolish action Spagnolo chabacanada Italiano cafonata, asinata Tedesco Flegelei.

tóltu , agt, nm: doltu, tortu, trotu Definizione chi no tenet una línia dereta; nau de ccn., chi no ndhe faet una adderetu, bona o bene o, nau de cosa, chi no andhat bene; nau de su logu, chi no est in paris, chi dhue at cúcuros, badhes, canales, pesadas e caladas; chi o cosa chi no torrat paris cun su giustu, cun sa beridade o cun s'arrexone Sinonimi e contrari atrotoxau, bistónchinu, fàlchinu, trògolu / cumbessu, istolatzadu, locu, malu, rebessu, traessu | ctr. deretu, ténneru / paris / arraxoni, giustu Modi di dire csn: perricare su t. = abbetiai pretendendi de tènniri arrexoni candu est craru ca no si ndi tenit; andhare a deretu e a trotu = andhare a dortu e a rugadis; andhare, andai a trotu = male, comente no si depet; castiai a unu a trotu, a ocru tortu = dàreli un'ograda mala, coment'e a nàrrere chi est contràriu; ramu tortu = (in suspu) pessone mala; èssere tortu che oricrale, che càvaru, che a s'annada mala = dortu che anca de cane, meda, èssere revessu, chi no afilat mancu a fune; andai a pértias trotas = èssere dados a su víssiu, a sas diverteras, andhare a féminas; portai is ogus trotus = furriados a un'ala; portai cambas trotas = male fatas, dortas a farche; fai murrus trotus = irmurriada, zenia de inzestru cun sos murros pro cosa chi no piaghet; a trotu (fuedhai, mirai, andai, e aici)= male, chentza régula, chentza grabbu, faghindhe a biraorba Frasi est tortu che colora morta a fuste ◊ mancu su cadhu forte faghet proa in logu tortu ◊ sos istradones chi deviat leare fint tortos 2. non ses cosa de tzou pro culpa de s'idea tolta! ◊ no ndhe morit mai de ramu tortu! (G.A.Solinas)◊ dogna flúmini andat a trotu ◊ de dónnia fuedhu trotu is óminis ant a torrai contu in sa dia de su giudítziu ◊ s'ómini trotu no fait a dh'assetiai 3. est isse chi mi che at furadu sa cosa e dades su tortu a mie! ◊ e sos contràrios dànnedhis su trotu, nanne ca no fuit beru! 4. sas cosas sunt annadas a trotu ◊ aiat sichitu a si mi apompiare a ocru tortu Cognomi e Proverbi smb: Tortu Etimo ltn. tortus Traduzioni Francese tordu, idiot Inglese foolish, crooked Spagnolo torcido, tortuoso, necio, injusto Italiano stòrto, tortuóso, stólto, tòrto, ingiusto Tedesco krumm, gewunden, töricht, Unrecht.

«« Cerca di nuovo