musciuríglia, musciurílla , nf: mussurilla Definition una genia de cardu chi faet bàsciu bàsciu; sa cranciofedha chi faet, a paris de terra Synonyms e antonyms bardugabidhu, mixurida, musciníllia Sentences cussus serragus de terra orrúbia mai araus fuant impannaus totu de musciuríglia Scientific Terminology rba, Carlina gummifera Etymon ctl. muxera de guilla Translations French chardon à glu English stemless atractylis Spanish cardo de liga, ajonjera Italian masticógna German eine gummihaltige Eberwurz.

mustiósu , agt: mustosu Definition nau de àghina, chi portat o faet mustu meda Synonyms e antonyms binosu Sentences sa ua mustiosa rendhet meda a binu ◊ sa ua sèbera est bella a manigare, ma pagu mustiosa Translations French riche en moût English juicy Spanish rico de mosto Italian mostóso German mostreich.

mutría, mútria , nf Definition su istare o su si parare mudos; una de is maneras de istare de ànimu, candho alligros e candho tristos, candho de bona gana e candho de mala gana, candho deosi candho deasi, fintzes una genia de arrennegu Synonyms e antonyms mudigore, mudímine, mutricore / mota, spétzia / afuta, arrennegu Idioms csn: de mútria mala, bona = de ispétzia mala, bona; tèniri o pigai m. = èssiri ammutriau, fai murrus grussus, èssere a murru bocau Sentences sa mútria de su Sardu e de Sardigna mai si est fata ne si faghet oro! (P.Giudice Marras)◊ solu s'atítidu de sos rios segat sa mutria de sos montes ◊ dae sas alturas su cucu truncat sa mútria de sas badhes ◊ fint paris murghindhe, ma no faedhaiant: a su mudine de sas arveghes si acumpagnaiat sa mutria de totos duos 2. a cussizeris e assessores lis falaiat sa mútria: no aggradessiant cussu risu apalas issoro ◊ candho est de mútria mala murrunzat ◊ su binu los at postos de mútria bona ◊ si est rísidu e at postu de mútria bona finas a sos àteros ◊ sa fémina fut a mútria mala po su bisu chi iat fatu Etymon itl. mùtria Translations French bouderie English sulkiness Spanish talante, disposición de ánimo Italian musonerìa German Kopfhängerei.

naríciu, narícre, narícru , nm Definition nau prus che àteru pl., càrigas o pinnas de su nasu, is duos istampos cun su modhímene chi dhos format Synonyms e antonyms càrica, nare, nàstula 1, nasu Sentences at picau sa tutedha bruta e mi l'at irbentulata suta de sas naricres ◊ bi at una naricre destra e una naricre mànchina ◊ s'at postu tebbacu in cada nariga Scientific Terminology crn Etymon ltn. *naric(u)lus Translations French naseau English nostril (of horse) Spanish aleta de la nariz Italian frògia German Nasenloch, Nüster.

nàstula 1, nàstule , nf Definition càriga, donniunu de is duos istampos de su nasu cun su modhímene chi dhos format (si narat prus che àteru pl.) Synonyms e antonyms acúgia, cadrata, càrica, nare, naríciu, pinna 2 Sentences nísidi su mucu, cantu chi ses faedhendhe a nàstulas tupadas! ◊ nuscos de alchimissa intrendhe in nàstules mi faghiant lagrimare Scientific Terminology crn Etymon ltn. *nasitare Translations French naseau English nostril (of horse) Spanish aleta de la nariz Italian frògia German Nüster.

níbbaru , nm: níbberu, níbburu, níparu, níperu Definition tzinníbiri veru, genia de linna chi faet a mata fintzes manna, a fogighedhas piticas e puntudas: faet unu frutu a birilla, a pículas, chi narant arrulloni, bòdhero Synonyms e antonyms chiníberu, cinnéberu, gheníperu*, trubénneru / cdh, níbbanu, ttrs. níbbaru Sentences osselvat su crabitu arrustidu, ruju, in s'ispidu de níbberu Scientific Terminology mtm, Juniperus oxycedrus Translations French cade English juniper Spanish enebro de la miera Italian ginépro rósso German Zederwacholder.

niedhigòre, niedhigòri , nm Definition negru de fumu, mascara bogada de linna ogiosa abbruxada po usu de imbarchinamentu, po giare o fàere colore niedhu po muros; fintzes marcu druchesau de pistadura Etymon srd. Translations French noir de fumée English lampblack Spanish negro de humo Italian nerofumo German Ruß.

noantàmas , cng: nointamas, nointames, nointàmene, nontamus, notammis Definition (cng. cuncessiva) genia de foedhu chi giaet un'idea de cosa contrària: cun totu cussu…, no solu de…, no solu no…; po giare prus fortza a su chi si narat, s'impreat coment'e po repitire unu foedhu / noantamas de... antzis = no de..., no solu… antzis, fintzas Synonyms e antonyms tamen*, mancumale, prusaprestu / cdh. nointamu Sentences nointamas sas cosas sunt andhadas a su revessu (G.Ruju)◊ si est cugudhadu in cara che batia frisca, nointamas l'ant connotu ◊ no apo mai crétidu in cussos contos, nointamas in su pessamentu mi prammizaia totu sas naravellas intesas dai sos mannos 2. nointamas at faedhadu male de me, ma de tota s'eréntzia ◊ nointames de sere a cadhu a sa nuda, no rezo mancu in sedha! ◊ nointamen de mi frimmare, devia andhare piús lestru ◊ notammis a no torrare a nàrrere nudha, ma fut issu etotu a andhare in agiudu a chie ndhe teniat bisóngiu 3. no solis ant bidu sa pupa de s'ómine, ma l'ant finas connotu, nointamas! Translations French cependant, malgré, néanmoins English in spite of, however Spanish sin embargo, a pesar de Italian tuttavìa, nonostante, nondiméno German auch wenn, obwohl, trotzdem.

nuràche, nuràchi, nuràci, nuràcu, nuràghe , nm: nuraghi, nuragi, nuragu, nuraxi, nuraxu, runache Definition s'òpera prus famada e connota de sa civiltade de is Sardos de s'antigóriu: genia de turre a truncu cónicu a duos e tres pianos, fata cun coròngios mannos in fundhu e pedras prus aderetzadas e piticas a manu a manu chi artzat (is úrtimas fileras fintzes picadas), a base tundha, muros betaos a aintru cantu prus artzant, istàntzia in mesu, arta e a tzimbóriu, iscala aintru de su muru po pesare a pitzu, po su prus a turre sola ma medas bortas a duas, tres e bàtoro impare / a./c.: po no fàere sonu légiu, segundhu comente si agatat (es. apustis de s'art. unu), su foedhu fúrriat a s'imbesse is primas duas cunsonantes, n r > r n: una pinneta unu runaghe nudu unu masone andhendhe (G.Fiori); cussu est unu runaghe cun tres turres a tríbide; s'arraighina de su foedhu, nur-, benit de sa limba sarda antiga – innanti de su domíniu romanu e púnicu – e si agatat in númenes meda de logu e de bidha; min. nuratolu Synonyms e antonyms murache / cdh. naracu Sentences de totu is nuraghes chi inghiriànt a bidha nosta, oe ndhe connoscheus calecunu ◊ a sos fizos de seru su nuraghe mustrat luntanas andheras ◊ dhoi at nuracis, tumbas de gigantis e necrópolis ◊ est mannu e forte cantu su nuraghe ◊ sos nuraches atrogant comente est nàschia s'identidade nostra ◊ nuraxu derrutu, turri millenària, castedhu solitraxu (U.Cara)◊ cussa est cosa de os tempos de os nuragis ◊ de cussu nuraghe ndhe at abbarradu solu unu costazu Scientific Terminology opan Etymon srdn. Translations French nuraghe, nouraghe English nuraghe Spanish nuraghe, monumento prehistórico de Cerdeña Italian nuraghe German Nuraghe.

óbiga, óbighe , nf, nm: ópica, ópiche, ópicu, úpigu Definition arretza a forma de sacu, acapiada a una pértia, po piscare trota, fata cun pigionatzos de ollastedhu de erriu (ma a logos fintzes gamu, àghimu); in cobertantza, brulla mala, fura / min. obighedhu Synonyms e antonyms arraciallu, arretza, filau, ganghiledhu, trotiadore / ghelea, giogada Idioms csn: fàghere s'óbiga = nadu in suspu, fàghere una cosa in debbadas, fàghere una cosa seguramente irballada; tortu che un'óbiga = dortu a unu gantzu (nadu de ccn., chi no arrexonat e no ponet mente) Sentences fint in su riu trazendhe s'óbiga prena de trota e ambidha ◊ tiu Gabini abiat pistau àndhalas de piscadore, cun arretzas a codhu, su berticale e s'ópiche 2. si cumandhas a isse già la faghes s'óbiga: mancu t'iscurtat! ◊ si ti pones a isse a sótziu già la faghes s'óbiga!…◊ bi est istada sa ruina de s'annada mala e de sas óbigas Scientific Terminology ans Translations French filet de pêche en forme de sac English sack net Spanish red en forma de saco Italian réte a sacco German sackförmiges Netz.

odhiólu , nm Definition sa trota candho est de naschidórgiu, ancora pitica Synonyms e antonyms groli, seju 1, sodhiscu, trotischedha, tzurrita Scientific Terminology psc Etymon srd. Translations French alevin de la truite English fry trout Spanish alevín de la trucha Italian avannòtto della tròta German junge Forelle.

ogiuermànu , nm: olliarmanu, olliremanu, olluermanu, oziamanu, ozualmanu, ozuemmanu, ozuermanu Definition s'ógiu de s'olia Synonyms e antonyms cdh. ociulmanu Sentences s'ozuermanu est su menzus de sos ozos ◊ po fàere su chibudhau dhue cheret oziamanu 2. sa divisione no est andhada límpia chei s'ozuemmanu e sunt a briga Scientific Terminology mng Translations French huile d'olive English olive oil Spanish aceite de oliva Italian òlio di oliva German Olivenöl.

oguleàu, oguliàu , nm, agt Definition genia de fortza, de capacidade chi nanca unu tenet de fàere male ('pitzigare') a s'àteru solu po dh'abbaidare (e fintzes chentza dhu bòllere o chentza ndhe ischire nudha); male chi benit a chie dh'ant pitzigau de ogu; chi dh'ant pitzigau de o fertu a ogu, o postu ogru Synonyms e antonyms ispinzadura, ispinzamentu, ogumalu Etymon srd. Translations French mauvais œil English evil eye Spanish mal de ojo Italian malòcchio German böser Blick.

olàdighe , nm Definition linnu malu o murta làvrina (in calecuna bidha fintzes murichessa), genia de linna tostada meda chi faet a mata in logu de monte unu pagu artu Synonyms e antonyms àera, costi, cóstiche Scientific Terminology mtm, Acer monspessulanum Etymon ltn. volaticus Translations French érable English maple Spanish arce de Montpellier Italian àcero German Ahorn.

ólchidu , nm, nf: órchida, órchidu, órghidu, óschidu, úlchida Definition prus che àteru, boghe, grida po dolore forte o dannu mannu Synonyms e antonyms addólimu, bérchida, írchidu, tzérriu Sentences fuindhe, a donzi passu una ruta e donzi ruta un'órchidu ◊ leados a istocadas, ant betadu un'óschidu e sunt mortos ◊ a s'acumpagnamentu de su mortu una giòvana fit pianghendhe a óschidos ◊ s'órchida sua tremiat sa domo, pariat chi bi aiat faladu unu lampu Etymon srd. Translations French cri de douleur English howl of pain Spanish grito de dolor, alarido Italian urlo di dolóre German Schmerzenschrei.

ollerícinu, ollerícitu , nm: olleurrícinu, ozuarritzi, ozuerici, ozuerízine, ozuorrízinu, ozurítziu, ozuritzu Definition s'ógiu chi si faet de sa cagamèngia, ma fintzes sa linna etotu Synonyms e antonyms cagamèngia, ollarrégiu Sentences po ti prugai comporadí s'olleurrícinu ◊ bufa ca ti faet bene, ca no est mancu ozuorrízinu, no! Translations French huile de ricin English castor-oil Spanish aceite de ricino, carapato Italian òlio di rícino German Rizinusöl.

orgumédhu , nm Definition su nodu de s'ogroena o annou de su gúturu comente si biet a fora Synonyms e antonyms grogòcia Scientific Terminology crn Translations French pomme d'Adam English adam's apple Spanish bocado de Adán, manzana, nuez de Adán Italian pómo d'Adamo German Adamsapfel.

oridúra , nf Definition su orire, su segare sa pasta de su cumossu faendho su pane, cumenciare su pane Synonyms e antonyms abbessiada | ctr. finidura Etymon srd. Translations French ébauchage, ébauche English sketch Spanish el cortar un trozo de masa del amasijo para hacer el pan Italian abbozzatura, abbòzzo German Entwurf.

orijibesànte , agt Definition chi pecat a origas, chi intendhet pagu Synonyms e antonyms surdànciu, surdatzu, surdíghinu | ctr. orijilébiu Etymon srd. Translations French un peu dur d'oreille English hard of hearing Spanish duro de oído Italian sordastro German schwerhörig.

oríre , vrb Definition fàere is oros; segare de su cumossu is panes a tèndhere, sestare su pane, cumenciare a dhu fàere Synonyms e antonyms orivetai, orizare, orulare 1 / abbessiare | ctr. isorulare 3. sos isterzos no cherent oridos ca che ndhe ruet a terra betendhe Etymon srd. Translations French ébaucher du pain English to sketch the bread Spanish orillar, cortar un trozo de masa del amasijo para hacer el pan Italian abbozzare il pane German mit der Brotvorbereitung beginnen.

«« Search again