addolumànnu! , iscl Definition cun dolore o dispraxere mannu / addolumannu meu, tou, sou, nostru, bostru, issoro = male po mimi, po tue, po issu, e e totu deasi Synonyms e antonyms addolumeu!, mischinu! Sentences già mi l'at fatu, addolumannu meu, chi ndhe apo finas s'ànima niedha! ◊ addolumannu: su bene meu ti l'as isperdisciadu pro su lussu! ◊ addolumannu meu, apo pérdidu sos brios Etymon srd. Translations French hélas! English alas! Spanish ¡ay de mí! Italian ahimè!, purtròppo! German ach!, leider!

addoluméu! , iscl Definition s'iscuru a mie!, cun dannu mannu meu!, mischinu de mimi! Synonyms e antonyms addolumannu!, mischinu! Etymon srd. Translations French hélas, que je suis malheureux! English dear me! Spanish ¡ay de mí! Italian ahimè! German weh mir!

addorojàda , nf Synonyms e antonyms abboghiada, addorojamentu, bérchida, boche, cérriu, grida Etymon srd. Translations French hurlement de souffrance English cry Spanish grito de dolor Italian urlo di dolóre German Geheule.

addotorài, addotoràre , vrb Definition giare o pigare sa làurea, fàere a dutore, laureau; nau a disprétziu de unu, giare a bíere chi ischit totu issu, su si crèdere ischípiu meda Translations French décerner un diplôme, obtenir son diplôme, faire le pédant English to graduate, to air one’knowledge Spanish licenciarse, titularse, maestrear, presumir de docto Italian addottorarsi, fare il saccènte German doktorieren, den Besserwisser spielen.

àera , nf: (fintzes aera) Definition linnu malu o murta làvrina, genia de linna tostada meda chi faet a mata in logu de monte unu pagu artu Synonyms e antonyms costi, cóstiche, olàdighe Sentences sa discu fit de linna de àera fata a curbia Scientific Terminology mtm, Acer monspessulanum Translations French érable English maple Spanish arce de Montpellier Italian àcero German Ahorn.

aescài , vrb: aiscae, aiscai, aiscari, escai, iscai Definition giare a papare ponendho in buca sa cosa a su pipiedhu, a fintzes a unu chi no si dha podet fàere a solu Synonyms e antonyms addascare Sentences si no papat, cuss'animaledhu, tocat a dh'aiscari ◊ dhi tocat a guardai sa mama ca est a camba segada, ma po papai ciai no tocat a dh'aiscai Etymon srd. Translations French nourrir à la petite cuillère English to feed Spanish dar de comer Italian imboccare German in den Mund stecken.

afastiài , vrb: afastiare Definition passare su fàmene papandho, tzatzare de no ndhe tènnere prus gana; asseliare o passare fintzes un'àtera gana o bisóngiu de s'intèndhere coment'e tzatzaos, orróschios Synonyms e antonyms apastamare, apastare, arrosci, cascaviare, sassai / abbolotai, aconare, agrungiai, ascamare, colloviare, ilvilire, isbolotiare, iserare, istomacare, tolocare Idioms csn: no si ndi pòdiri afastiai de… = sighire a…, chentza si pòdere catzare su disizu, sa gana de…; fuedhai a boxi afastiada = coment'e chentza pòdere faedhare, comente faedhat s'imbriagu Sentences cussus drucis ti afàstiant de su tzúcuru chi portant! ◊ seu fintzas afastiau de sa tropu cosa chi apu papau ◊ nci nd'at duas sempri bufendi impari: pustis afastiadas si tirant s'istrexu! 2. dha miru sempri: no mi potzu afastiai! ◊ fiat afastiau de su chi fadiat e de comenti dhu fadiat ◊ no si afastiaus mai de biri cussa bellesa de logu! Translations French dégoûter English to bore, to feel queasy Spanish cansarse de una comida Italian stufare, provare nàusea German satt sein, Übelkeit empfinden.

aferulàda , nf Definition atoscamentu a feurra Synonyms e antonyms afeurramentu Scientific Terminology mld Etymon srd. Translations French intoxication English poisining Spanish intoxicación de cañaheja Italian intossicazióne German Vergiftung.

afideàdu , agt Definition chi tenet isperàntzia, chi giaet fide, chi promitit bene Synonyms e antonyms animosu, fiantzosu, isperanciosu, iperansciadu | ctr. isarcadu, scunfiantzosu Sentences tandho fia afideadu de mi che torrare a acordare e imbetzes so intradu in d-un'impresa Etymon srd. Translations French confiant English trustful Spanish confiado, de confianza Italian fiducióso German vertrauend.

afrísciu , nm Definition su si adatare a su bisóngiu, a un'apretu / po afrísciu = pro netzessidade, pro su bisonzu Sentences cussa est zente de pagu afrísciu ◊ allà un'afrísciu, ita bregúngia, a isterri totu asusu de su letu po papai! Etymon srd. Translations French faculté d'adaptation English spirit of adaptability Spanish capacidad de adaptación Italian spìrito di adattaménto German Anpassungsfähigkeit.

afritorídu, afritoríu , agt: afritulidu, afrituridu, fritoridu Definition chi tenet fritu meda, chi est tremendhosi de su fritu, fintzes chi sufrit su fritu, chi dhu aguantat pagu Synonyms e antonyms afrituladu, allintugliadu, ifritoridu / friarosu | ctr. afoghigiau, caente Sentences làssami caentare: no lu bides chi so totu afritoridu?! ◊ dae su giogu, istracu de currizare, recuit Nanni mesu afritoridu ◊ unu petiruju afritoridu si ndhe cheret intrare a sa pinneta 2. de su sole sos rajos no mi dant calura, so fatendhe afritulidu s'última pitzulada a mala gana (P.Muresu) Etymon srd. Translations French transi de froid English cold Spanish muerto de frío Italian infreddolito German fröstelnd.

afrontànte, afrontànti , nm Definition chie tenet sa propiedade o su possessu a làcana in mesu cun calecun’àteru o cun calecuna cosa (es. istrada) Synonyms e antonyms lacanante, lacanarju Etymon srd. Translations French riverain English frontager Spanish propietario de un inmueble que da a una calle o a un río Italian frontista German Anlieger.

afutíre, afutíri , vrb rfl Definition lassare cúrrere, lassare andhare, pigaresidha a pagu incuru, no fàere contu de sa cosa, de un'ofesa, de una chistione Synonyms e antonyms impipai 1, importai, incodiare, strafudhai, strufudhire Sentences si ndhe afutit de contes e de barones! ◊ medas de sas lezes si ndhe afutint ◊ proat gustu a minter su didu in sa ferida afutèndhesi de su dolore de su malàidu ◊ is mortus abarrant mortus e no dhis intrat prus nudha: afutassindhi! (A.Garau) Etymon srd. Translations French s'envoyer, s'en ficher (vulg.) English not to give a fuck Spanish pasar de Italian fregàrsene, fóttersene German pfeifen auf.

aghedhósu , agt Definition nau de cosa modhe, chi est unu pagu tostada solu segundhu su tretu o segundhu sa calidade Synonyms e antonyms cadhosu / duraghe Sentences su lardu de su súmene est aghedhosu ◊ sa ua litàchina est calidade aghedhosa, bona a pabassa ◊ su péssighe duraghe zughet sa purpa aghedhosa Etymon srd. Translations French pavie English clingstone Spanish duro (dicho de algo que suele ser blando) Italian duràcino German hartfleischig.

agrúgu , nm Definition boghe de animale, mescamente su gúgulu de su cane; fintzes boghe de persona pranghendho Synonyms e antonyms gruju, gurrúliu, órulu Sentences s'agrugu de su cani 2. est a agrugus tzerriendi ca dhi est mortu su mairu ◊ scerau, cussu piciocu: est mortu a agrugus! Scientific Terminology bga Etymon srd. Translations French hurlement English animal howl Spanish grito de animal, gañido Italian urlo animalésco German Schrei, Heulen.

aisségus , avb, prep: asegus, assecus, assegus Definition su tretu apalas de una cosa o de unu / avb. de tempus: a s'assegus = a úrtimu de totu, a fine e a candho, apustis; pigai a unu a lanas de asegus = leàrelu a purpedhas de culu Synonyms e antonyms acoacò, addaesegus, daesecus, incuadas, insegus | ctr. ananti 2. si est giradu a dogni ala e at bidu, própiu aissegus de una foza, un'afarighedhu chi pariat una mela allizada ◊ su soldadedhu at detzisu tandho de si cuare aissegus de una tabbachera 3. olvida, nessi, a s'assegus, s'amarigore de sa vida: ca no balet chi pentida ti boltes, poi, a insegus! ◊ a s'assecus sa bidha fit torrata unu burdellu niedhu che furesi 4. creimí ca ti pigu a lanas de asegus! Etymon srd. Translations French derrière English back Spanish atrás, detrás, tras, detrás de Italian diètro German hinter, hinten.

alchèrmes , nm Translations French alkermès English alkermes Spanish alquermes, licor de mesa Italian alchèrmes German Alkermes.

allatadòrza , nf Definition in is linnas bias, sa vena (e arraighina) prus grussa chi allatat totu sa mata Sentences su prantone at a súere dae s'allatadorza bestíndhesi de linna, sida e frutu Etymon srd. Translations French artère principale English artery Spanish vaso principal de un árbol Italian artèria principale German Hauptader.

allatàrza , nf Definition mama de tita, fémina chi est allatandho, mescamente chi giaet a súere a unu pipiedhu angenu (fígiu de tita) Synonyms e antonyms allatadora, allatera, dhedha, dida, mammedita, tadàgia Etymon srd. Translations French nourrice English wet nurse Spanish nodriza, madre de leche Italian nutrice German Amme.

allatèra , nf: latera Definition mama de tita, mamma titedha, fémina chi giaet a súere a unu pipiedhu angenu Synonyms e antonyms allatadora, allatarza, dhedha, dida, mammedita, tadàgia Etymon srd. Translations French nourrice English wet-nurse Spanish nodriza, madre de leche Italian bàlia, allattatrice German Amme.

«« Search again