tiravúmmu , nm Definition genia de tubbu o canna larga meda (cannone) po ch'essire o bogare su fumu de ue si faet su fogu Synonyms e antonyms fumajolu Sentences is zumineras de is domus portant su tiravummu Etymon srd. Translations French conduit de fumée English flue Spanish cañón de chimenea Italian canna fumària German Rauchfang.

tòa 1, tòba , nf Definition una genia de codrolinu, sa túvara de arena, tuveredha o cardulinu de bulletu Synonyms e antonyms cucumedhu, tuvaredha Scientific Terminology atn, Agaricus campestris Translations French psalliote champêtre English field mushroom Spanish champiñón, hongo de cepa Italian fungo prataiòlo German Wiesenchampignon.

tòrra , avb Definition un'àtera borta, àteras bortas Sentences beni torra in bratzos mios! ◊ Gesús si arritirat torra a pregai ◊ torra pianghendhe ses?! ◊ bae a bídere, torra, si est bénnidu babbu! ◊ Gesuinu fiat perdendi torra sa gana de papai ◊ torra inoghe ses?! Etymon srd. Translations French nouvellement, de nouveau English again Spanish de nuevo, otra vez Italian nuovaménte, daccapo German wieder.

totindúna, totindúnu , avb: totuinunu Definition de un'improntu, a s'ingrundha, de repente Synonyms e antonyms desucunas, induninduna Sentences pagu s'ora sos campos fint che mare acuiladu, ma totinduna si at pesadu bentu ◊ est una cosa chi ti benit chene mancu ti ne abbitzare, totindunu ◊ totinduna chi est andhendhe, custa màchina, si frimmat e no andhat prus ◊ totindunu chi est arriendi dhu bis prangendi! ◊ totindunu sa pitzinna l'at preguntadu: Tue a mi crees? Translations French soudainement English suddenly Spanish de repente Italian improvvisaménte German plötzlich.

totorígu , nm: toturigu, tuturigu, tutúrigu Definition tzugu de un'ampudha e ampullones e àteras cosas deasi, ma fintzes tapu Synonyms e antonyms grugullu Sentences is frascus funt prenus fintzas a tuturigu ◊ dhu pigat coment'e unu tuturigu de crocoriga, nanca tenit sabori de acuardenti! 2. a sa crocoriga dhi cuncordu unu tuturigu (G.Piras) Translations French goulot English neck of bottle Spanish cuello de botella Italian còllo di bottìglia German Flaschenhals.

toviadórju , nm Definition logu de atóbiu, chi dhue atóbiat gente o cosa Synonyms e antonyms assortidorzu Etymon srd. Translations French point de rencontre, de convergence English meeting point Spanish lugar de encuentro Italian punto, luògo di convergènza, di incóntro German Punkt, Treffpunkt.

trabútzu , nm: trafúciu, trautzu, travúciu, travurtzu, travutzu, trebussu, trebutu, trebutzu, treutu, treutzu, trevutzu, tribussu, tributu, tributzu, trigutzu, triutu, triutzu, trivutu, trivutzu, trubutzu, truputu, truvussu Definition genia de aina a bisura de frochita a màniga longa meda, a tres (e fintzes a bàtoro) corros longos po pigare a punghidura fenu, malesa segada, bentulare laore treulau e àteru; a logos, triutzu est sinnu de bestiàmene chi si faet in punta de s'origa (tres segadas de longu) Scientific Terminology ans Etymon ltn. trifurcium Translations French trident English hayfork Spanish horca de tres púas, bieldo Italian tridènte German Dreizack.

traixínu , agt, nm Definition chi o chie afartzat sa fide, chi traighet, benit mancu a sa fide chi s'àteru dhi at giau o dhi giaet, e no faet a si ndhe fidare Synonyms e antonyms alevosu, ifidau, traitore, trebiali Etymon srd. Translations French sournois, faux English treacherous Spanish de poco fiar Italian infido German treulos.

tramàdighe , nf Definition bobboi chi ponent a esca po cassare su pische Synonyms e antonyms tramarígia Translations French ver d'eau English sea-mouse, nereid Spanish afreza, bayo, lombriz de tierra Italian afrodite, nerèide, bruco di mare, ésca di fango German Borstenwurm.

tramúdu, tràmudu , nm: tramuru, tràmutu Definition bestimentu càmbiu, límpiu; fintzes cambiamentu de logu Synonyms e antonyms muda, mudadura, mudóngiu / tràmmudu / tramuda Sentences mi apo bestidu su tràmudu chi mi at ammanitzadu mamma Etymon srd. Translations French vêtements propres, changer le linge English change of clothes Spanish el mudarse de ropa Italian càmbio della biancherìa, dei vestiti German Wäsche zum Wechseln.

tremuligiòni , nm: trimuligioni Definition trimulígia etotu, animaledhu de mare (faet in logu de istagnu) chi ponent a esca po cassare su pische: che istat aintru de una genia de istúgiu a tubbu chi si faet cuss'etotu Sentences donamí unu pagu de trimuligioni, chi depu donai a papai a su pisci! Scientific Terminology crp, arenicola marina, dasybranchus caducus Translations French sipunculiens English lobworm Spanish gusana de coco Italian sipùnculo German Pierwurm.

trisinadòrgia , nf Definition genia de matzuchedhu po pistare cosa Synonyms e antonyms pistone 1 Scientific Terminology ans Etymon srd. Translations French pilon English pestle Spanish mano de almirez, mazo Italian pestèllo German Stößel.

trobeàrzu , agt Definition persona mala chi no faet a si ndhe fidare Synonyms e antonyms trebiali Etymon srd. Translations French celui qui porte atteinte (à) English tempting, tempter Spanish persona mala, de poco fiar Italian insidiatóre German Nachsteller.

tronidàrza , nf Definition s'isciorrocada o tzacurrare de is tronos Synonyms e antonyms isbómbiu, isbomborada Etymon srd. Translations French fracas de tonnerre English rumble of thunder Spanish fragor de los truenos Italian fragóre dei tuòni German Rollen des Donners.

túdhu , nm: (su t. = sutúdhu) Definition puntighedha noa chi bogant is sèmenes mescamente in terra o in s'úmidu, naschindho, fintzes cosa (erba o àteru) fine e longa a bisura de pilu; pilu grussu mescamente de porcu; genia de essidura in sa carre, a puntighedhas piticas (essida de t. = papavarre)/ pònnere su t. de su fritu, de sa timoria = pònnere sa tzudha, inteterare su pilu in s'oru de s'arraighina Synonyms e antonyms grillu 1, inseurru, limbedha, serione, síriu / tudha Sentences sa chibudha at fatu su tudhu ◊ a fríere si ponet sa chibudha a tudhu, puru ◊ unu tudhu de erba, de pilu ◊ si la giogas cun megus, s'arva cana, a tudhu tudhu tota ti l'ispilo 2. ndhe li tirat su pilu a tudhu a tudhu ◊ nos ndhe ponet pódhighe de tudhu in sa carena ◊ si bos naro sa mia, bos ndhe ponet su tudhu e su fritu Scientific Terminology rbr Etymon srd. Translations French bourgeon, brin d'herbe English blade (of grass), sprout Spanish tallo, brote, brizna de hierba Italian tallo, germòglio, filo d'èrba German Thallus, Trieb.

turronète , nm Definition turrone segau e imbodhigau a orrughedhos piticos Synonyms e antonyms turronedhu Translations French petit nougat English small torrone Spanish trozos de turrón Italian torroncino German kleiner Nougat.

tuvarèdha , nf: tuveredha, tuvuledha Definition una genia de codrolinu, sa túvara de arena Synonyms e antonyms toa 1 Scientific Terminology atn Translations French psalliote English meadow mushroom Spanish champiñón, hongo de cepa Italian fungo prataiòlo German Wiesenchampignon.

tzarpadhéri, tzarpedhéri , nm, agt: serpedheri, tzerpadheri, tzerpedheri Definition tenent custu númene duos pigiones papadores de petza chi cassant bobbois mannos, tzilighetas, pigionedhos: su stori de Leonora e s'atilibbriu; nau de ccn., chi faet is cosas a prepoténtzia / limba tzerpedhera = limba mala, limbimalu Synonyms e antonyms arcidedhu / atilibbriu / trasseri Sentences fàinti cumenti a is tzarpadheris: a dedí si pàsiant, a su noti bicant! 2. abarra a s'avértida, ca cussa tzarpedhera est giai in punta de paradori! ◊ faci de tzerpedheri portat, cussu! Scientific Terminology pzn, falco eleonorae Etymon srd. Translations French faucon English hawk Spanish halcón de Eleonor Italian falco della regina German Eleonorenfalke.

tziníbiri, tziníperu , nm: cinnéberu, tzinnébiri, tzinníbaru, tzinníbberu, tzinníbere, tzinníberu, tzinníbiri, tzinníbiru, tzinníviri, tzinnívuru Definition tzinníbiri ’eru, genia de linna chi faet a mata fintzes manna, a fogighedhas piticas e a bortas puntudas: faet unu frutu a birilla chi narant arrulloni, bòdhero / tzinníbiri burdu, o masedu o fémina = Juniperus phoenicea Synonyms e antonyms chiníberu, gheníperu, níbbaru, subínnuru, tenníperu, trubénneru Sentences is domus funta fatas a duas àcuas, a bigas grussas de tziníbiri, linna chi no tenit mai fini ◊ su tzinnívuru fait fogu bellu ◊ sa mata de tzinníbiri abbruxada no torrat a pillonai, ita dannu! Scientific Terminology mtm, Juniperus oxycedrus Etymon ltn. zyniperus Translations French cade English juniper Spanish enebro de la miera Italian ginépro rósso German Zederwacholder.

tzintzínu , nm Definition arritzone de mare, genia de animaledhu tundhu, a ispinas longas a dónnia parte: de sa calidade fémina si papant is oos, chi si agatant aintru a bisura de silibbas de aràngiu (fintzes de matessi colore) ma meda prus piticas mancu su tanti de unu cocerinu / is partis de unu tz.: scroxu, ispina, buca, títulas (ous), sidhus (genia de bentosas) Synonyms e antonyms tzinnea Scientific Terminology anb, arbacia pustulosa, paracentrotus lividus, echinus acutus, e. melo, sphaerechinus granularis Etymon itl.l. zinzino Translations French oursin English sea urchin Spanish erizo de mar Italian rìccio di mare German Seeigel.

«« Search again