lajóu , nm Definition istrégiu de terra Synonyms e antonyms terràglia Translations French objet, récipient en terre cuite English handmade terracotta Spanish objeto de barro cocido Italian manufatto di tèrra còtta German Gegestand aus Steingut.

lampàtu, lampàtzu , nm: lapatu, lapatzu, lempassu, lempatzu, limpassu, lompatzu Definition erba bona po istangiare su sàmbene, limba de cane Synonyms e antonyms alabatu, cannaurpe, melacra Sentences fiat in gherra cun bentu, cun lampatzu e cannisoni (B.Pisanu)◊ su soli de martzu ferit che lampatzu ◊ podiat circai calincunu fundu de lempassu e limporra Scientific Terminology rba, Rumex crispus Etymon ltn. lapathium + lappaceum Translations French oseille crépue English dock Spanish romaza, lengua de vaca Italian lapàzio German Sauerampfer.

laorèra , nf: laurera Definition totu su chi est trebballu de campu po fàere laores Synonyms e antonyms aracioni, laolzu, laoronzu, laurantza, leurera, messarítzia Sentences unu tempus sa laorera fit totu a fortza de bratzos ◊ in custu mese de laorera no perdedas un'ora! ◊ sa laurera est su turmentu de su massaju, totu su chi depit isciri e fai po arregolli su frutu de sa terra Etymon srd. Translations French céréaliculture English cereal growing Spanish cultivo de cereales Italian cerealicoltura German Getreideanbau.

launèdhas , nf pl: leonedhas, leunedhas, lionedhas, liunedhas Definition genia de aina antiga meda a tres cannas po sonare a suladura; in cobertantza, genia de idea mala, cosa chi si timet, mémula / partes de is l.: tumbu, mancosa, mancosedha, cabitzinu (croba, loba: tumbu + mancosa); cuntzertu (su c.) = unu giogu, totu is tres cannas; launedha de forrani = pipiriolu de fenu Synonyms e antonyms bísonas, bisones, bísosas, cannas, trubedhas / grima Sentences sos pitzinnos andhabant a fàchere leonedhas a una tanca de trídicu ◊ su danesu Bentzon at fatu istúdiu abberu mannu subra de sas launedhas! ◊ tiu Frori fut su mellus sonadori de launedhas 2. zeo fia contrària po cudha leonedha chi mi aiat intrau in conca sa biada Scientific Terminology sjl Etymon ltn. ligulella Translations French instrument de musique à vent sard, à trois tuyau en roseau et la bouche comme réservoir d’air English launedhas (typical reed-pipe of Sardinia) Spanish instrumento músico de trés tubos típico de Cerdeña Italian spècie di zampógna tìpica sarda German sardische Hirtenflöte.

lebbréri , nm, nf: lebbrera, libbreri Definition istrégiu de terra martau po impastare e fàere su pane / min. lebbreritu Synonyms e antonyms scifedha, tavania Sentences mamma mi coghet turedhos, de lebbreris de giodhu mi atato ◊ sa betzita lesit unu lebbreri e bi betesit innanti s'abba frita, debustis s'abba calda ◊ aforradu su lebbreri cun su telu e prenadu de farina, s'isolviat su fremmentarzu ◊ cust'ómine acontziat libbreris e gofàinas de terra Scientific Terminology stz Etymon ctl. llibrell Translations French bassin, cuvette English basin Spanish recipiente de barro para amasar Italian bacile, bacinèlla German Backschüssel.

léntzu , nm Definition orrugu de lentza cun su prumu po averguare si una cosa (mescamente su muru chi si fràigat) est bene prantau in verticale (a prumu) Synonyms e antonyms aprumadori, peumu Idioms csn: pònniri a l. = pònnere o fàghere ritzu; essiri de l. = essire a un'imboe, betadu a un'ala, coment'e ruindhe Sentences custu muru no est a lentzu Surnames and Proverbs smb: Lenzu Translations French fil à plomb English plumb line Spanish plomada, nivel de albañil Italian filo a piómbo German Lot, Senkblei.

letítera 1 , nf Definition genia de erba chi faet a cambu longu e una teghighedha pitichedha a sèmene niedhu, frore meda agiummai a gurdone, bona po bestiàmene (est cosa frisca ca faet meda in mesu de is tupas in tempus de istade) Synonyms e antonyms íntzula, írtzera, ítera, viduledha Scientific Terminology rba, Vicia cracca Translations French jarosse, jarousse, vesceron English vetching Spanish algarrobilla de monte Italian veccióne German Vogelwicke.

linnosidàdi , nf Definition su èssere linnosu, che linna Translations French lignosité English woodiness Spanish cualidad de leñoso Italian legnosità German Hölzernheit.

livéllu , nm Definition genia de aina (unu parallelepípedu de unu mesu metro a setzione pitica) po averguare si una cosa est bene in paris: est unu tubbighedhu de imbidru (incasciau in d-unu parallelepípedu) cun duas intacas, prenu de abba cun d-una bubburuca de ària chi segundu comente si ponet, in mesu giusta, o prus a una bandha o a s'àtera, inditat si s'aina etotu e su logu o sa cosa ue si ponet in pitzu funt bene in paris o si pendhent a una parte (o a prumu, ponendhodhu in verticale e averguandho su tubbighedhu postu in su latu prus piticu) / passazu a l. = tretu inue istrada e ferrovia si rugant apare in su matessi paris Synonyms e antonyms nivellu Scientific Terminology ans Translations French niveau English level Spanish nivel de albañil Italian livèlla German Wasserwaage.

macarronàda , nf: marraconada Definition unu bellu papare de macarrones; nau in cobertantza, tontesa, fata de tontos, de gente pagu abbista Synonyms e antonyms cicionada, ciusonada Sentences sa meri tenit sa marraconada pronta, cuncordada cun petza de caboniscu Scientific Terminology mng Etymon srd. Translations French bon plat de macaroni English dish of macaroni (abundant) Spanish atracón de macarrones Italian maccheronata German Makkaroni-Essen, Dummheit.

maciamúrru , nm: matemurru, matimurru, matzamurru, matzimurru Definition genia de supa cun pane o biscotos; pane cotu cun bagna; cosa fata a improdhu, male; matimurru dhu narant fintzes po avolotu, burdellu / fàghere a sa matzimurrina = a coredhu, a improdhu Synonyms e antonyms martiguserzu, matimbródhiu, milciamuredhu / abbunzadura Sentences cussa est genti chi no si acuntentat de papai matzamurru: bolit aligusta! ◊ mammai su civraxu tostau dhu coit a matzamurru 2. e ite ndhe naras de su matemurru chi sunt cumbinandhe sos zòvanos? ◊ custu coju essit unu matimurru! ◊ de totu custu matzamurru iat cumpréndiu ca megàt de si morri de fàmini Etymon itl. Translations French soupe de pain cuit avec de la sauce English bread cooked with sauce, mess Spanish calandraca, sopa de pan y galletas, barullo Italian mazzamurro German eine Brotsuppesorte, Brotbrei mit Tomatensauce, Hudelei, Heidenlärm.

maivòne , nm Definition bastoni de santu Giusepi, una genia de nabrighedha chi faet a cambu grussu meda e arta, a frore in colore de orrosa Synonyms e antonyms marvarosa Scientific Terminology rbl, Alcea rosea Translations French bâton de Saint-Jacques English hollyhock Spanish vara de San José Italian malvóne German Roter Eibisch.

malabòza , avb: malaògia, malaoza, malavògia, malavoza Definition a m. = a mala boza, contras a sa ganas, contras a sa volontade Synonyms e antonyms malaggana, marolla, provortza Sentences si no ti azudat babbu, a malaboza fughis dae ibe pro torrare a inoche! ◊ a malavoza amus lassau sas cosas amadas ◊ lis betaiant sos carabbineris e che los leaiant a malaoza a sa gherra Etymon srd. Translations French contrecœur English reluctantly Spanish de mala gana, con desgana Italian controvòglia German widerwillig.

malafidàtu , agt Definition chi no giaet fide, no si fidat; fintzes chi no dhue at de si fidare Synonyms e antonyms discunfiantzosu, scunfiantzosu Sentences si setzis goi malafidatos de no crèdere a mie, tanno dimannàtelu a su carrale! ◊ sos prus malafidatos sont annatos deretos a si picare su dinari 2. cussos sont imbrogliones malafidatos Translations French méfiant English wary Spanish desconfiado, de poco fiar Italian diffidènte German mißtrauisch.

malaggàna , nf, avb Definition genia de tréulu de s'istògomo, ma mescamente mancamentu de gana, o gana contrària de fàere calecuna cosa / a m., de m. = contr'a sa volontade, chentza ndh'àere gana Synonyms e antonyms agrúngiu, ganamala, isvilimentu / malaboza 2. puru de malaggana, si ponit in camminu e bandat a sa bidha acanta a circai unu gopai Etymon srd. Translations French à contrecœur English unwillingly Spanish de mala gana, a regañadientes Italian malvolentièri German ungern, widerwillig.

mammagràida , nf: mammaràida 1 Definition genia de pibitziri birde Synonyms e antonyms ateribilche, pibiciri, pibisiu, telaporca, tziabróssima, tzilibrínchidi, tzimpilighe Scientific Terminology crp Etymon srd. Translations French sauterelle English grasshopper Spanish grillo de matorral Italian saltabécca German Laubheuschrecke (Grüne), Heupferd.

mamúdu , agt, nm: mamutu, mumutu Definition nau de s'iscuru meda, candho no si biet nudha; iscuru meda, iscurigore Synonyms e antonyms mamucu, mútiu Sentences in s'iscuru mumutu un'ómine s'at pérdiu custa note…◊ custu nche intrat in s'iscuru mamutu de s'irménticu 2. semmus a mumutu a no si biet mancu a irrocare! Etymon srd. Translations French nuit noire, noir comme dans un four, noir comme dans la gueule d'un loup English pitch dark Spanish obscuro como boca de lobo Italian bùio pésto German stockdunkel.

marrúsca , nf Definition dentighedha pitica de pipiu Scientific Terminology crn Etymon srd. Translations French dent English little tooth Spanish diente de niño Italian dentino German Zähnchen.

massàgia , nf: massaja Definition mere de domo, fémina, pruschetotu mama de famíglia, chi contivígiat e custódiat bene is cosas de domo Synonyms e antonyms massada Sentences as intesu sas abes a murmutu currindhe che massàgias faineras ◊ sa massaja bona no perdimentat sa cosa Etymon itl. Translations French ménagère English housewife Spanish ama de casa Italian massàia German Hausfrau.

matàgnu , agt: metantzu, metanzu Definition chi no tenet calidades bonas, nau de cosa e de gente puru (de ccn., fintzes chi est giau a fàere male) Synonyms e antonyms iscadentonzu, malésicu, malu, mecianu* | ctr. bonu Sentences su bentu de santu Simone tenet fama metanza ca ndhe iscudet s'ischissone ◊ invece de dultzuras mi faghes passare oras metanzas ◊ cussu est unu dutore metanzu ◊ su prus forte fachiat s'ala a su metantzu Translations French de mauvaise qualité, médiocre, répréhensible English ordinary, poor, censurable Spanish de mala calidad, reprobable Italian scadènte, mediòcre, riprovévole German minderwertig, mittelmäßig, verwerflich.

«« Search again