A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

madrighínu , agt: mardichinu, matrichinu Definitzione chi est de pegus mannu, de madrigadu, de madriedu / lassare a mardichinu = nau de angionis, pesai, lassai po fai a mardiedu Frases sa robba madrighina che l'aimus giuta a sas tancas (G.Biscu) Ètimu srd.

madrigósu , agt Sinònimos e contràrios cuadhudu, ideàticu, imberriadu, strambóticu Tradutziones Frantzesu capricieux Ingresu whimsical Ispagnolu caprichoso Italianu capriccióso, bizzóso Tedescu launenhaft, eigensinnig, launisch, kapriziös.

madrigúdu , agt Definitzione chi est mannu, coment'e chi tenet madrighe, nau de gente in su sensu de sabiesa, sabiore chi faet ingenerare cosas de bonu Sinònimos e contràrios acabadu, achistiadu, acuntzentuau, atinadu, atoadu, giudisciosu, madrixu, madrónchinu Frases est ómine mannu e madrigudu ◊ canto sos mutos piús bellos de giajos madrigudos e sàbios ◊ sos giajos madrigudos ammonestant lampendhe boghes ladinas dae su passadu Ètimu srd.

madríja madría

madrína , nf: mardina Definitzione su crebu fémina / in cobertantza, pigai una m. = pitzigàresi un'imbriaghera; iscorgiai sa m. = iscexiai, ilbentiare Sinònimos e contràrios beta, màrdini Frases nci fiat sa nassa e sa retza parada aundi passàt mardina cun beta… Terminologia iscientìfica anra Ètimu ltn. *matrina.

madrína 1 , nf Definitzione fémina chi at cresimau o batiau a ccn. Sinònimos e contràrios padrina.

madrína 2 , nf Definitzione pauledha de abba, isciustura manna, meda Sinònimos e contràrios ludrina.

madriòla , nf: mardiola Definitzione suita, porchedha de primu fedu Sinònimos e contràrios madrusca, mardixedha Ètimu srd.

madripèlla, madripèrla madrepèlla

madrischèdha madiscèdha

madríu , agt Definitzione nau de ogu de mata, de is linnas, chi batit frutu, ogu de frutu, ogu lestu.

madríxu , agt: matricu Definitzione chi est mannu de tempus, nau prus che àteru de animale Sinònimos e contràrios madrigudu, mannu, béciu Frases su boe madriju est prus malisciosu de su bajanu ◊ nuraghe de istórias madriju ◊ tue ses como unu boe madriju, però pienu de péssimos difetos!(Tucone)

madrócu , nm: medrocu, medróculu, merdoco, merdocu, merdóculu Definitzione su fundhurúgiu chi faet s'ógiu nou candho at pausau in s'istrégiu, fintzes su chi abbarrat de sa primu murghidura de su mele (chera e unu pagu de mele, chi si ponet in d-una sachita po fàere s'abbamele); careta de pighe chi si ponet po ndhe tirare is pilos a is orrungiosos; s'istentina de su sirbone apenas bogada, illimpiada a sa grussera e orrostia / paret una sacedha de medróculu = che sa sachita cun su medrocu prentzadu, afissu, totu a unu cumassu ladu Sinònimos e contràrios cerfa, fundhuluza, mucra / merdeche.

madròdha , nf: matrodha, matródhiga Definitzione nau a disprétziu, fémina grassa, manna meda, mandrona, bona a nudha Sinònimos e contràrios madroga Ètimu srd.

madròga , nf Sinònimos e contràrios madrafa, madrodha.

madròna , nf: mardona, medrona, meldona, merdana, merdona Definitzione calidades diferentes de sórighes: mardona de mara, de bassa (sórighe mannu), e mardona de teulada, de molinu o de cresura (prus pitica); a logos narant mardona, merdona a su biurru (s'annaemele), a logos a s'assile; in cobertantza, imbriaghera puru / m. de mare = zenia de pische, mogliola (phycis phycis) Sinònimos e contràrios sóriche / cdh. ratzu 1 Frases cust'est un'arretonera bèni preparada po si cassai a totus coment'e merdonas! ◊ ses istétiu tui, merdona de bassa, a fai sa spia! 2. e ita meldona chi ti ses pigara notesta!… Terminologia iscientìfica anar, rattus norvegicus, r. rattus Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu rat Ingresu rat Ispagnolu rata, ratón Italianu ratto, ratto comune Tedescu Ratte, Wanderratte, Hausratte.

madrónchinu , agt Definitzione chi est mannu, coment'e chi tenet madrighe (frammentu), nau in su sensu de sabiesa, sabiore chi faet pentzare cosas de bonu (ómine mannu e m. = mannu e cabosu, atinadu) Sinònimos e contràrios madrigudu.

madrúncula , nf Definitzione ossu de su pei: su de s'angione is piciochedhos dhu ponent po giogare a barrallicu Sinònimos e contràrios manzíngula, giogulana Tradutziones Frantzesu astragale, osselet Ingresu astragalus Ispagnolu taba, astrágalo Italianu astràgalo Tedescu Sprungbein.

madrúsca , nf: maldusca, mardusca Definitzione madri, porcu fémina de primu leva, pitica Sinònimos e contràrios madriola Frases in cassa manna at mortu una madruschedha ◊ apu bistu una madrusca totu incadhotzada benendi avatu e tzunchiendi Terminologia iscientìfica anar, anall Ètimu srd.

madurài, maduràre, maduràri , vrb Definitzione prus che àteru, cunsiderare bene, cun atentzione, ma fintzes essire o fàere prus maduru, matucu Sinònimos e contràrios ammadurae* 2. si proit, su pibioni de s'àxina madurat.