oríre , vrb Definizione fàere is oros; segare de su cumossu is panes a tèndhere, sestare su pane, cumenciare a dhu fàere Sinonimi e contrari orivetai, orizare, orulare 1 / abbessiare | ctr. isorulare 3. sos isterzos no cherent oridos ca che ndhe ruet a terra betendhe Etimo srd. Traduzioni Francese ébaucher du pain Inglese to sketch the bread Spagnolo orillar, cortar un trozo de masa del amasijo para hacer el pan Italiano abbozzare il pane Tedesco mit der Brotvorbereitung beginnen.

pàdinu , agt, nm Definizione nau de logu, chi est pagu pagu in calada, chi est in pendhente a una bandha; a logos, abba lena Sinonimi e contrari tombiu Etimo ltn. *patidus Traduzioni Francese un peu incliné Inglese sloping Spagnolo un poco inclinado Italiano leggerménte inclinato Tedesco etwas schief.

sbrufulài , vrb Definizione est su chi faet s'abba budhindho a meda, chi ndhe brínchidat a fora de sa padedha; iscoviare, nàrrere in giru cosas chi no si depent Sinonimi e contrari abbrubudhai, bessai, frofoai, ischigliare, ischiglionare, sbrufare, strichidhai / lendhare, scordulai, scoviai 2. issu sbrúfulat cantu intendit Etimo srd. Traduzioni Francese gicler Inglese to spatter (be) Spagnolo salirse un líquido al hervir Italiano schizzare Tedesco bespritzen.

scasciài , vrb Definizione fàere su muru prus largu a manu a manu chi si artzat Modi di dire csn: scasciaisí de sa sedha = rúere dae cadhu; scasciai sa manu = scassedhai, mòere sa manu cun pagu pertzisione de fàghere fintzas dannu in sa faina 2. fadendu cussu retratu m'at scasciau sa manu Traduzioni Francese ébraser Inglese to splay Spagnolo efectuar un derrame Italiano strombare Tedesco ausschmiegen.

scingrài , vrb: isciringare*, sciringai Definizione fàere calecuna cosa a siringa in su sensu de samunare o imbuidare un'arremu (es. busciuca); nau in cobertantza, fàere sufrire, agghejare, giare ifadu a unu Sinonimi e contrari ifadare Traduzioni Francese cathétériser Inglese to catheterize Spagnolo poner un catéter Italiano cateterizzare, dare un lavativo Tedesco Katheterisieren, ein Klistier geben.

scuncodrài , vrb: isconcordare*, scuncordai, scuncordare Definizione segare s'acórdiu, essire in malas, bogare de pare o isconciare una cosa o unu logu bene allichidiu, fintzes cambiare su tempus de bonu a malu / s. sa coja = essire fora de pare maridu e muzere Sinonimi e contrari disconcordiare, isconciare, isordulare | ctr. cuncodrai Frasi Peparosa nd'est cuntenta chi tui àpasta scuncodrau cun su vicàriu ◊ cun issu fustis sempri impari, ma eus scuncordau e no si fait a biri prus 2. cumentza a ndi scuncodrai s'ingirialetu! ◊ no nc'est prus nisciunus a comporai: cumbenit a scuncordai totu e a si spesai! 3. e no mi scuncòdristi su sànguni! ◊ oi est dí bella ma su tempus nanca torrat a scuncordai Traduzioni Francese rompre un accord, décomposer, mettre en désordre Inglese to break an agreement, to disarrange Spagnolo romperquebrar un acuerdo, desarmar, desarreglar Italiano romper l'accòrdo, scompórre, méttere in disórdine Tedesco die Vereinbarung brechen, zergliedern, durcheinanderbringen.

sdorrobbàu , pps, agt Definizione de sdorrobbai; chi che dhi ant pigau s'orrobba, sa cosa a furadura Traduzioni Francese victime d'un vol, volé Inglese robbed, victim of a theft Spagnolo robado, víctima de un robo Italiano derubato Tedesco ausgeraubt.

sestadòre , nm Definizione chie, o fintzes aparíciu, chi cumènciat unu trebballu, un'òpera, dha sestat faendhodhi própriu is primas cosas Sinonimi e contrari | ctr. afinadore Traduzioni Francese ébaucheur Inglese sketcher Spagnolo quien, que empieza un trabajo Italiano abbozzatóre Tedesco Skizzierer.

stenteriài , vrb: istantariare* Definizione est su chi faet unu candho provat unu dolore tropu forte, chi agiummai perdet su sentidu; foedhare chentza ischire mancu su chi est naendho, unu Sinonimi e contrari desatinai, ilbarionare, iscassoletare, sciolloriai, strollicai / abbadherigare, ammustèlchere, dilmagiare, ildimajare, intostai, sdemmaniai Frasi mi seu ingortu a s'ossu arrabiosu: cosa de mi stenteriai! 2. dhoi at genti stenteriada chi est a iscarada a fai tontesas ◊ no ti stentériis cun mei: mi depis nai "Sa meri"! Traduzioni Francese éprouver une douleur déchirante Inglese to feel a very sharp pain Spagnolo sentir un dolor muy fuerte Italiano provare un dolóre fortìssimo Tedesco einen stechenden Schmerz empfinden.

terudhàda , nf Definizione su tanti de una terudha Sinonimi e contrari istrudhada, turredhada Etimo srd. Traduzioni Francese louche (pleine) Inglese ladleful Spagnolo un cazo Italiano mestolata Tedesco Schöpfkellevoll.

únu , art, agt, nm, prn Definizione artículu indeterminativu, podet acumpangiare númene mascu sing. candho est pagu precisu, po unu bastat chi siat (ma a bortas ndhe inditat unu precisu puru ma chi no si bolet nàrrere); podet inditare cantidade (segundhu comente si narat fintzes meda), èssere su primu de is números positivos apitzu de su zero: 1 in números àrabbos, I in números romanos; est foedhu impreau a su postu de su númene de una css. persona (e podet pigare sa forma pl). Coment'e art. e agt. andhat bene sèmpere apostrofau candho si agatat ananti foedhu chi cumènciat cun vocale e no si ponet candho su nm. dh'acumpàngiat un'agt. nau a ispantu o ironia (bellu chichiu ses!…); coment'e agt. si fúrriat a fémina dónnia borta chi cun àteros números acumpàngiat su foedhu mila (binti una mila, chentu e una miza), si fúrriat a pl. acumpangiandho un'àteru númeru po giare s'idea de una cantidade pagu precisa, in su sensu de agiummai, a fúrriu de…, a oros de… (apu fatu unus cantu isbàglius, unas cantu fartas), in agt. cumpostu (es. bintunu, trintunu, o fintzes binti unu) cumandhat faendho cuncordare a singulare su númene chi benit aifatu (es. tenzo bintun'annu, est una chedha de trint'una craba) Sinonimi e contrari unidade / fulanu Modi di dire csn: su bàtor'unu, su chimb'unu, e gai = su 25, su 20 peschentu, o unu de bàtoro, unu de chimbe; a unu a unu, a unus a unus, a unos a unos = unu per borta, a pagos a pagos (itl. alla spicciolata, uno per volta); unu chi est unu = mancu unu sceti, mancu unu a si dhu fichiri in is ogus; no … unu = mancunu, nudha; unos cantos, unus cantu, unas cantu, agt. e prn. = una pariga, unu tzertu tantu (cun númeru = in s'oru de, itl. circa); pònnere o fàghere duas a unu = ammisturai, pònniri totu a unu duas cosas diferentis; èssere totu unu = (nau ponendi apari una cosa cun un'àtera), èssiri sa própiu cosa (e segundu acomenti dhu narant bollit nàrriri "diferenti meda, meda mellus"); èssere o còghere a unos (nadu de frutuàriu) = cale cotu cale nono, cale bonu cale malu; unu pro unu = unu per borta, si est a dhus pigai a unu a unu; unu pro medas (upm) = una síngula cosa, mescamente minuda, nada pro ndhe inditare medas chentza chi siat nm. colletivu (es. s'olia = unu calesisiat númeru de olias-frutu, o fintzas olia in cantu distinta de donzi àteru frutu o linna e duncas "totu s'olia", "totu sas olias", ma fintzas una ebbia, e a donzi modu "un'olia" est meda diferente de "una chedha, unu tallu" – nm. colletivu – in cantu po fàere "un'olia" bastat una síngula olia, ma po fàere "una chedha" o "unu tallu" serbint unos cantu pegos) Frasi no passat dí de s'annu chi no ispuntit unu frori ◊ est andhadu a chistionare un'ómine ◊ un'ómine (no si narat ne chie e ne cale) una borta est andhadu a chircare fémina ◊ unu babbu e una mama depent pessare a sos fizos ◊ custu fatu est acontéssiu prus de unu séculu fait ◊ ne portaiat una de muschelda!…◊ in monti dhui iat unu pastori 2. s'unu benit innantis de su duos ◊ sa pessone zughet unu nasu, ma duos ogros 3. unu no est s'àteru! ◊ ge nd'at fastigiau unu, cussa picioca!… ◊ essindhe a cumandhu amus bidu a unu ◊ si mi poniant a seberare no ndhe tia chircare un'àterunu ◊ custu fit unu mai bidu e ne connotu ◊ bi cherent unos e àteros ◊ bi at unu a boghes: chie est? 4. sos terrinos los fato rèndhere de unu chimbanta ◊ s'apillieit a li dare su batorunu de su carvone ◊ sa de tres una de sos Sardos che sunt peri su mundhu ◊ bramo a chilcare sos mundhos de su firmamentu totu a unos a unos (P.Sulis)◊ at imprassau a unus a unus is de sa cumpangia ◊ a unu a unu isparindhe sunt sos amigos ◊ unu chi est unu no si at a salvare ◊ unos cantos no crent in custas cosas ◊ unas cantu cosas serbint a mimi ◊ unus cantu funt andaus a bidha ◊ no mi ndh'at dadu unu chi est unu! ◊ at leadu sa birra e sa gazosa e ndhe at fatu duas a unu (G.Ruju)◊ atapare su conzu a sa pedra o sa pedra a su conzu totu est unu ◊ custu péssighe est malu: est a unos (G.Ruju)◊ unu pro unu cussos mi los zogo a istrampadas ◊ su mundhu est unos chimbe continentes ◊ ndi portu unus trinta chilus de casu ◊ de trigu no bi ndh'at ispigadu unu fundhu! Etimo ltn. unus Traduzioni Francese un, individu, type Inglese a, an, one, individual, someone Spagnolo un, uno, tío, fulano Italiano un, uno, indivìduo, un Tìzio Tedesco ein, irgendeiner.

«« Cerca di nuovo