abbovài, abbovàre , vrb Definizione fàere bovu, pigare po bovu a unu; meravigliare, lassare ispantasiaos, fintzes foedhare a s'afaiu chentza cabu e ne coa Sinonimi e contrari abbuvonare, coglionai, coluvronare, imbovai, imbusterai, improsae, ingannai, piocai, scafai, trampai / transire, trassicare Frasi furriotos cun arte, bellos pro abbovare zente menga! ◊ custa fémina dh'abbovant cun cosa fata ◊ de candu ti ses abbitendi cun cussus ti ses abbovau ◊ si bides cussa pianta ti ndhe abbovas! 2. Deus criesit logos e cosas pretziadas tantu chi ndhe abbovant su nostru pensamentu! (P.Serra)◊ deo ne seo abbarradu abbovadu Etimo srd. Traduzioni Francese faire l'idiot, prendre pour un idiot Inglese to mock Spagnolo abobar Italiano prèndere per scémo Tedesco taüschen, verdummen, erstaunen.

abbrentosicàre , vrb Definizione papare a meda, fàere una papada manna, fàere sa bente che a unu brentósicu; arribbiri, prènnere sa bentre Sinonimi e contrari abbentrare, abberchedhare, abbidhiai, abbrentusinare, abbudagare, abbuselcare, abbuzare, afraschedhare, atatamacare, imbrentai, sgagliubbai 2. so colau a butecaria a pedire purgativos pro su cabadhu, ca s'est abbrentosicau Etimo srd. Traduzioni Francese faire un plat Inglese to gut Spagnolo atiborrarse, tragar Italiano spanciare Tedesco sich vollessen.

acabbanài, acabbanàre , vrb rfl: aggabbanare Definizione pònnere o bestire su cabbanu Sinonimi e contrari acaparronare, acavanai, acucullai, incaparonare, incapotai Etimo srd. Traduzioni Francese envelopper dans un manteau Inglese to wrap up in a coat (s.o.) Spagnolo poner el abrigo Italiano incappottare Tedesco einen Mantel anziehen.

acumbeniàre , vrb: cumbeniare Definizione pònnere is cumbénias, is comodidades, mescamente in sa domo Sinonimi e contrari acumbenentziare Etimo srd. Traduzioni Francese doter un appartement de tous les conforts Inglese to have, to provide oneself Spagnolo regalarse comodidades Italiano avére o provvedérsi di tutte le comodità Tedesco mit allem Komfort versehen.

acupài , vrb: cupai* Definizione fàere o ammesturare is cartas e ispartzire su matzu in duos o prus muntonedhos Sinonimi e contrari ilgupare, smatzai 1 Traduzioni Francese couper un jeu de cartes Inglese to halve Spagnolo barajar, cortar Italiano smezzare le carte Tedesco abheben (Kartenspiel).

addotorài, addotoràre , vrb Definizione giare o pigare sa làurea, fàere a dutore, laureau; nau a disprétziu de unu, giare a bíere chi ischit totu issu, su si crèdere ischípiu meda Traduzioni Francese décerner un diplôme, obtenir son diplôme, faire le pédant Inglese to graduate, to air one’knowledge Spagnolo licenciarse, titularse, maestrear, presumir de docto Italiano addottorarsi, fare il saccènte Tedesco doktorieren, den Besserwisser spielen.

aizarédhu, aizédhu, aizighédhu , nm, avb Definizione unu tanti pagu pagu, un'apenedha Sinonimi e contrari agigu, atzítzigu, izedhu, pachedhu, pachitzedhu, talighedhu, tzúniu | ctr. meda Etimo srd. Traduzioni Francese un petit peu Inglese only a little Spagnolo un poquito Italiano pochino Tedesco wenig.

allimbràre , vrb Definizione papare cun asuria Sinonimi e contrari lambrire, irrujonare, istruntzonare Etimo srd. Traduzioni Francese manger comme un goinfre Inglese to eat greedily Spagnolo comer con avidez, a dos carrillos Italiano mangiare con ingordìgia Tedesco gierig essen.

ammatutzàre , vrb Definizione fàere a mata, nau de matedu; bogare o segare is tupas aprontandho sa terra po dh'arare Sinonimi e contrari immatai, innetiare, irrascare, ismatutzare, ispatare, matai, scrachirai Etimo srd. Traduzioni Francese déboiser, dégarnir un terrain des buissons Inglese to take bushs off Spagnolo podar, desbrozar Italiano decespugliare Tedesco Gestrüpp entfernen.

ammiàre , vrb Definizione giare a cumprèndhere una cosa cun calecuna móvia de conca, de manu o àteru Sinonimi e contrari acinnai 1, atzinnire, chinnire, oghidare Frasi ponzei su pódhighe afaca a su nasu e ammiei in manera misteriosa (N.Falconi)◊ su babbu si tirat de cinta e lia ammiat a su fizu (N.Rubanu) Etimo ltn. ad + micare Traduzioni Francese faire un clin d'œil, faire signe Inglese to make gesture, to wink Spagnolo hacer un ademánseña Italiano ammiccare, far cénno Tedesco winken.

ammòdhe , avb Definizione istare o pònnere a. = pònniri in s'àcua, aciuvau me in s'àcua (o fintzes àteru, in lícuidu chi faet essire modhe sa cosa o fintzes solu po dha mantènnere sèmpere isciusta, po ciupire) Sinonimi e contrari afufu / cdh. ammodhu Etimo srd. Traduzioni Francese rester plongé dans un liquide, (faire tremper du linge, des aliments…) Inglese soak (to) Spagnolo aen remojo Italiano in immersióne Tedesco in Wasser.

apènas , nm, avb, cng Definizione unu tanti pitichedhu, pagu pagu; coment'e cng. inditat tempus, pagu pagu, luego apustis Sinonimi e contrari acalaizu, addizu, apenedha, impensus, pacu / imperis, impesci Frasi daemindhe un'apenas de su chi zughes! ◊ mi mànigo apenas de pane ◊ ndhe li apo dadu apenas, za li bastat 2. so apenas torradu ◊ su pane apenas cotu est budhidu ◊ fiat unu logu illuminau apenas de una candela a carburu ◊ babbai in iscola at apenas apenas imparau a lígere ◊ cussu no depiat nasci, o apenas nàsciu mortu! 3. apenas chi at bidu gai si ndh'est allegradu ◊ apenas dh'iant bia totus si ndi fuant ispantaus ◊ apenas arribbaus ant allutu su fogu in sa forredha Etimo spn. apenas Traduzioni Francese à peine, un petit peu Inglese just Spagnolo apenas Italiano appéna Tedesco kaum.

aprantamonàre , vrb rfl Definizione su si pònnere a prantamone, istare che prantamone, su si parare prantaos ananti de ccn. giaendhodhi ifadu Frasi como ti ses aprantamonadu cue!… Etimo srd. Traduzioni Francese rester planter comme un piquet Inglese to stand stiffy Spagnolo quedarse encandilado Italiano stare impalato Tedesco kerzengerade stehenbleiben.

arrugài , vrb Definizione andhare a segadura, passare in mesu de unu logu a manera de incurtzare su camminu de fàere, passare fora de camminu, de una parte a s'àtera de unu logu Sinonimi e contrari aggrucare, atravigare, atreminare, atruessai, ruciare Etimo srd. Traduzioni Francese prendre un raccourci Inglese to take a short cut Spagnolo atajar Italiano prèndere una scorciatóia Tedesco einen Abkürzungsweg einschlagen.

atzichédhu , nm: cichedhu, tichedhu Definizione un’apenas de calecuna cosa de bufare, o fintzes de àteru, de css. cosa o fàere Sinonimi e contrari atzicu, bucada, súrbia, tichichedhu, ticu* | ctr. meda Frasi si sos ómines aiant pessau atzichedhu a s'áteru mundu aiant caminau prus zustos! Traduzioni Francese un petit peu Inglese very little Spagnolo poco Italiano pòco pòco Tedesco bißchen.

azichédhu , nm Definizione pagu pagu, un'apenedha Sinonimi e contrari agigu, atzítzigu, izedhu, pachedhu, pachitzedhu, talighedhu, tzúniu Traduzioni Francese assez peu, un petit peu Inglese only a little Spagnolo poquito Italiano pochino Tedesco bißchen.

basài , vrb: basare, vasare Definizione giare basos, pigare a unu a basos Modi di dire csn: basare a pítighe = basai a ispítzulus; basare cun s'agu in buca = zúghere sa traitoria; èssiri a basa e imprassa = àere tratamentu mannu, èssere sempre paris Frasi cussus funt sempri a basa e imprassa ◊ bàsami, bella, e bàsami, bella! ◊ tziu Berte si fit sinnau e aiat basau su pane ◊ ite non fiat su prexu de Lulú: mi at impressau e basau! ◊ torrandi, ca Sardigna ti basat in fronti, torra a sa sarda mamma trista e desolada! ◊ si acostat a sa fiza e si la istringhet forte basèndheli sos chizos ◊ cussa est un'istróllica, est sèmpiri basendi sa genti!◊ bai e basadhu a babbai: est coment'e chi basis a mimi etotu! Etimo ltn. basiare Traduzioni Francese embrasser, donner un baiser, baiser Inglese to kiss Spagnolo besar Italiano baciare Tedesco küssen.

bintúnu , agt, nm: vintiunu Definizione duas bortas deghe prus unu (in números àrabbos 21, in números romanos XXI)/ a/c.: candho est agt., su númene chi benit apustis cuncordat cun su sing. de unu Frasi custu pesat bintunu chilu ◊ tenia bintun'annu e podia fai de conca mia (B.Lobina)◊ candu iat cumpriu bintun'annu, iat fatu is paperis e fiat partiu (F.Pilloni)◊ candho as a tènnere bintun'annu, si benis, cun megus ti ndhe leo! ◊ est morta a s'edade de bintun'annu Traduzioni Francese vingt et un Inglese twenty-one Spagnolo veintiuno Italiano ventuno Tedesco einundzwanzig, Einundzwanzig.

birrandài , vrb Definizione fàere unu brindhis, bufare a sa salude de ccn., fàere unu brindhu Sinonimi e contrari brindai Frasi cun su trigu cotu si fiat inténdiu satzau prus chi essit birrandau sa mellus cosa Traduzioni Francese boire, trinquer, porter un toast Inglese to drink a toast Spagnolo brindar Italiano brindare Tedesco toasten, anstoßen, prosten.

bragnócula , nm Traduzioni Francese un bon à rien Inglese a nobody Spagnolo hombre de nada Italiano uòmo da nulla Tedesco Null.

«« Cerca di nuovo