abbuvonàre , vrb Definizione pigare po bovu, pigare cun ingannu Sinonimi e contrari abbovai, arrebbusai, colovrinare, imbelecare, imbovai, imbuvonare, impastociare, improsae, ingrangugliare, mariolare, piocai, transare Etimo srd. Traduzioni Francese séduire Inglese to swindle, to seduce Spagnolo seducir Italiano sedurre Tedesco betrügen, verlocken.

abejài , vrb Definizione pentzare meda o èssere apedhiau a calecuna cosa (giogu, trebbalu, àteru), agiummai maniàticu Frasi ma lah ca est abejau cun cussa loredha, lah!… Traduzioni Francese se fixer Inglese to be a stickler Spagnolo tener manía Italiano avére una fissazióne Tedesco eine fixe Idee haben.

abeliài , vrb Definizione naendho de canes, apedhare, guguliare; nau de gente, betare tzérrios po dolore, dispraxere o dannu mannu (e fintzes ammachiadura); disigiare meda, forte, arrabiare Sinonimi e contrari agruguai, agruinai, aguriai, guguliare, gurruliai, orulare, zarulare / intzunchiai / abbochinare, addorojare, ilvariare / apiliare, spedhiae 2. deo no nci dha fàciu prus, soe abeliandumí: in domu funt pigandusidha contras de mimi! (G.C.Mameli) 3. at abeliau sa filla totu sa noti, mischina, cudha fémina morendisí ◊ at abeliau una fita de síndria 4. ndhe leat is ogros in sàmbene, faet iscarfe e abéliat cun s'infinitzu Terminologia scientifica bga Etimo srd. Traduzioni Francese hurler, glapir Inglese to howl Spagnolo aullar, gañir, quejarse Italiano ululare, guaire Tedesco heulen, klagen.

abentuài , vrb: bentulai*, ventulare Definizione fàere bentu, aera, pesare in artu cosa a manera de pigare bentu; mòvere o fàere che bentu Sinonimi e contrari ibentulai, ispagiare / isperditziai, sparessi Frasi fiat abentuendusí cun su ventàgliu ◊ custa est s'ora de abentuai! ◊ su trigu beniat trebau e abentuau 2. e cantu atrautzadas de febi sena de bentu as dépiu abentuai! Traduzioni Francese aérer Inglese to air Spagnolo aventar, airear Italiano aereare Tedesco lüften.

abertài , vrb: abetai, ibertare Definizione istare o abbarrare cun s’idea chi ccn. o calecuna cosa bèngiat o acontessat, si averet / abetau siast! = ispeta! Sinonimi e contrari aisetare, aispetare*, arreare, aspeare, asseare 1, firmai, ispetare, tratèniri Frasi seus abetendidhu, ma no est lómpiu ◊ chi estus abetau sa essida de su soli si fut tocau de cúrriri! ◊ sciadadedha, s'isposa, tenit ora abetendu!…◊ totus abetamus custa dí po arriciri giogus ca assinunca no si ndi comporànt 2. abetau siast, no ti ndi andis innantis de s'ora! ◊ ah, balla, immó fusta abetara, lah!… Traduzioni Francese attendre Inglese to wait for Spagnolo esperar Italiano aspettare, attèndere Tedesco warten.

abesàre , vrb: avesai, avesare Definizione pònnere s'abbitúdine, s'avesu a calecuna cosa Sinonimi e contrari abbetuare, acomunai, acostumai, afrisciai, arranguai, imbisciare, ingustai / allicare, allichionare, ingolumare | ctr. disabesare, disacostumai, irbitzare, ispònnere Frasi s'ómine de su sartu, abbellu abbellu, si avesaiat a si favedhare a solu ◊ depeus pensai a lassai dogna arratza de isperdítziu e avesai sa genti a si acuntentai de pagu Etimo ctl., spn. avesar, avezar Traduzioni Francese habituer, accoutumer Inglese to accustom Spagnolo acostumbrar Italiano avvezzare Tedesco gewöhnen.

abèschere , vrb: aèschere, arvèschere 1, avèschere Definizione prus che àteru dhu narant po arrèschere su papare o su bufare in su gúturu candho non est calandho a bia dereta e faet a tussire Sinonimi e contrari ammadèschere, arrancare, arrèghere, arrèschere, iscaussire, issaèschere, obèschere Frasi est mortu ca s'est avéschiu chin d-un'ossu de pruna Traduzioni Francese entraver Inglese to hinder, to go wrong Spagnolo atragantarse Italiano inceppare, andare di traverso Tedesco steckenbleiben.

abiài , vrb: aviare Definizione pigare su camminu e andharesindhe, andhare a unu logu, pigare a in artu, a pitzu, fintzes mòrrere / aviai is ogus = artziare sos ogros, sa crista Sinonimi e contrari andharesindhe, andharesiche / andai, alciare, imbonai, incarrebai, pigai 1, tocai 1 / mòrrere | ctr. torrae Frasi primmu de si che aviare li tocheit sa manu ◊ prite torraias: no ti che fist aviada? ◊ si l'aviat chito pro che la corpare in sa tanca ◊ insudhidu, si li bortat contra invitèndhelu a si aviare, si no cheriat ciafos ◊ candho s'ierru faghet niadas mi avio cun su tazu a sas bassuras 2. abianci a susu! ◊ candu as a èssi béciu as aviai is manus e un'atru ti at a ponni su bestimentu 3. già as fatu impresse a ti che aviare chena mancu unu saludu! Etimo ctl., spn. aviar Traduzioni Francese acheminer Inglese to start, to set out Spagnolo encaminarse Italiano avviare, incamminarsi Tedesco sich auf den Weg machen.

abidài , vrb: alidai, alidare Definizione bogare o torrare àlidu Sinonimi e contrari alenare, anidare Etimo ltn. halitare Traduzioni Francese respirer Inglese to breathe Spagnolo alentar Italiano alitare Tedesco hauchen.

abiociài , vrb Definizione èssere in fortza, briosu, pònnere brios Sinonimi e contrari abbiatzai, abbibare Etimo srd. Traduzioni Francese se remettre Inglese to fit Spagnolo recobrarse, restablecerse Italiano rimettersi in fórma Tedesco bei Kräften sein.

abogài 1 , vrb: bogai* 1 Definizione arremare a totu codhu, manigiare is remos Terminologia scientifica pscd Traduzioni Francese ramer Inglese to row Spagnolo bogar Italiano vogare Tedesco rudern.

abriàre , vrb Definizione dhu narant de su porcu chi a fortza de arratzare male si che faet coment'e a sirbone, si che arestat de arratza Sinonimi e contrari aferare, agrestare, arruarzare, eremire, imburdiri Etimo srd. Traduzioni Francese devenir sauvage Inglese to grow wild Spagnolo volverse salvaje el cerdo Italiano inselvatichirsi Tedesco verwildern.

abritiài , vrb Definizione bogare calecunu imbentu, calecunu ispediente, fàere calecuna cosa Sinonimi e contrari abbisai, imbentai, ispedientare Frasi su tiau, imbidiosu de su triunfu chi sa genti fadiat a Gesús, iat abritiau de fai mali a sa genti ◊ nara tui, Lutziferru, ita ses abritiendi? ◊ chini est chi at abritiau cussa brulla? ◊ innòi tocat chi ndi abritist cancuna de is tuas! ◊ unu pràngiu… gei dh'eus a abritiai! Etimo srd. Traduzioni Francese inventer Inglese to invent Spagnolo inventar Italiano inventare Tedesco erfinden.

abrontài, abrontàre , vrb: aprontai, aprontare 1 Definizione pònnere o fàere sa cosa chi podet serbire tempus addenanti Sinonimi e contrari allinzare, ammainare, ammanitzare, apariciai Frasi soe abrontandu unu libbrigedhu de contos ◊ ti dhas aprontu illuegus is cosas chi mi as nau ◊ mi tocat chi apronte un'ammentu in poesia ◊ aprontau chi apa su coginau po porcedhu ciai andu ◊ àchina niedha e figu pasadina aprontat a s'amigu ◊ in su trassintru intrat Pepedhu aprontau a pulire s'istadha ◊ fut arribbandho sa festa e sa gente fut aprontandhosi ◊ a sa vita unu si aprontait chin agasazu e chi… su mazu! Traduzioni Francese préparer Inglese to prepare Spagnolo preparar Italiano approntare Tedesco vorbereiten.

acabarràre , vrb: acaparrai, acaparrare Definizione giare cabarras, un'antibitzu in dinare o àteru po si assegurare sa cosa chi si còmporat; pinnigaresiche cantu prus cosa si podet, fintzes po ndhe aprofitare bendhendhodha apustis prus cara Sinonimi e contrari aforai, aparrochianai, collire, impobidhai Etimo itl. Traduzioni Francese accaparer Inglese to hoard Spagnolo acaparar Italiano accaparrare Tedesco aufkaufen.

acabbàe, acabbài , vrb: acabbare, agabbare, aggabbare Definizione fàere is úrtimas cosas de una faina, de un’òpera, passare is úrtimas oras o dies de unu tempus, cessare de unu totu; fàere peus male a unu o a una cosa e fintzes bochíere; imbàtere a o istare in calecunu logu Sinonimi e contrari cumiai, finire, sensai, tzelare | ctr. comentzari Frasi acàbbala de bochinare, chi assustras su bichinau! ◊ che ant agabbadu su triballu chi fint faghindhe ◊ comintzade a tucare, za sighimus, tantu semus agabbendhe! ◊ candu Deus iat acabbau de formai su mundu…◊ cudhu sighit a fae su ci dhi paret: at a esse peri tempus de dh'acabbae! 2. cuss'animale, tantu no campat, che l'agabbo ◊ cussu traste andhadu male che l'agabbas puru si no lu leas cun delicadesa ◊ custu fritu, cun su refriu chi zughes, oe ti che agabbat ◊ totu cussas meighinas no de ti fagher bene ti che agabbant ◊ unu boe iscorradu che l'agabbaiant ca no faghiat prus a lu zúnghere 3. unu caboniscu, de calisisiat manera mortu, nc'iat a èssi acabbau in sa pingiada Etimo spn. acabar Traduzioni Francese terminer Inglese to finish Spagnolo acabar Italiano finire, terminare, ultimare, completare Tedesco beenden.

acabbalài , vrb: aggabbalare Definizione pònnere a parte cosa, siendha, fàere unu fundhu, unu capitale, errichire (ma si narat fintzes in su sensu de finire, agiustare, pònnere a postu, aparigiare); su ndhe bogare calecuna cosa de bonu de una faina Sinonimi e contrari acaudalai, lucurare 1 | ctr. scabbalai Frasi sas furas li ant dau prus malumores de cantu l’ant aggabbalau ◊ sa tzimusa est bene aggabbalà ◊ su dinai chi nd'iat acabbalau bendendi sa domu dh'iat ingastau po fai sa crésia noa 2. su piciochedhu portat sa pinna in manu, fait a biri ca est pentzendu ma no acabbalat nudha Etimo srd. Traduzioni Francese capitaliser Inglese to capitalize Spagnolo capitalizar Italiano capitalizzare Tedesco kapitalisieren.

acabbanài, acabbanàre , vrb rfl: aggabbanare Definizione pònnere o bestire su cabbanu Sinonimi e contrari acaparronare, acavanai, acucullai, incaparonare, incapotai Etimo srd. Traduzioni Francese envelopper dans un manteau Inglese to wrap up in a coat (s.o.) Spagnolo poner el abrigo Italiano incappottare Tedesco einen Mantel anziehen.

acabbúlli , vrb Sinonimi e contrari ibbrodhiai, spodhai Traduzioni Francese débrouiller Inglese to disentangle Spagnolo desenmarañarse Italiano sbrogliarsi Tedesco sich herausziehen.

acabidàe, acabidài , vrb: acabidare, acapidare, acapitare, acavidare, cabidare Definizione pigare e pònnere cosa in istrégiu, arregòllere sa cosa in sensu de no ndhe perdimentare, de ndhe dh’arregòllere totu; cricare, aunire o fàere gente po un’apretu; si narat fintzes in su sensu de contivigiare Sinonimi e contrari acoglire, acollocare, arragolli, arremonire, assantai, assetiai, bòdhere, bodhire, preulire, tòdhere, umprire | ctr. frundhire Modi di dire csn: acabidai coràgiu = crobare ànimu; acapidare sa zorronada = faghere sa zoronada; acabidare s'ora = collire s'ora, impreare su tempus chentza ndhe perdimentare nudha Frasi lu at bidu in mesu de s'arga e ndhe l'at acabidadu ◊ babbu tuu no iscít anche acabidai su dinai! ◊ no mi mascant sos vucones acapidaos in sa grassa! ◊ cussas fint informasciones acabidadas fatu de sos cuiles ◊ bi aiat unu acabidendhe nie ◊ apu ingortu una marra e duus sacus po nci acabidai sa cosa ◊ sa vida fut gherrada e totu voliat acavidau ◊ ajó a ndhe acabidare sa castanza! 2. su chi ghiras tue est bene acapidau: no mi nche apo bentulau nudha! ◊ cussu pacu chi amos tentu l'amos totu vene acavidau ◊ mi piaghet a acapitare su tempus su prus chi poto candho torro a domo (A.M.Carta) 3. s'istadu italianu si ammentat de sos Sardos candho nos devet acabidare pro sa leva! ◊ custos massones che sunt acapidandhe sos àteros! ◊ pessae de acapidare zente meda! 4. onzi cuzone de terrinu fit bene acabidadu, in oros de piantas e de rocas ◊ su càrrigu depit èssi bèni acabidau, assinuncas s'isciàsciat totu ◊ adderetas sa binza e la preparas, la pulis in sas pinnas, tandho l'aras acapidàndhela chin s'illeononzu Etimo ad *capitare Traduzioni Francese cueillir, ramasser Inglese to pick Spagnolo recojer, reclutar Italiano cògliere, raccògliere, reclutare Tedesco pflücken, auflesen, sammeln.

«« Cerca di nuovo