abbuvonàre , vrb Definition pigare po bovu, pigare cun ingannu Synonyms e antonyms abbovai, arrebbusai, colovrinare, imbelecare, imbovai, imbuvonare, impastociare, improsae, ingrangugliare, mariolare, piocai, transare Etymon srd. Translations French séduire English to swindle, to seduce Spanish seducir Italian sedurre German betrügen, verlocken.

abejài , vrb Definition pentzare meda o èssere apedhiau a calecuna cosa (giogu, trebbalu, àteru), agiummai maniàticu Sentences ma lah ca est abejau cun cussa loredha, lah!… Translations French se fixer English to be a stickler Spanish tener manía Italian avére una fissazióne German eine fixe Idee haben.

abeliài , vrb Definition naendho de canes, apedhare, guguliare; nau de gente, betare tzérrios po dolore, dispraxere o dannu mannu (e fintzes ammachiadura); disigiare meda, forte, arrabiare Synonyms e antonyms agruguai, agruinai, aguriai, guguliare, gurruliai, orulare, zarulare / intzunchiai / abbochinare, addorojare, ilvariare / apiliare, spedhiae 2. deo no nci dha fàciu prus, soe abeliandumí: in domu funt pigandusidha contras de mimi! (G.C.Mameli) 3. at abeliau sa filla totu sa noti, mischina, cudha fémina morendisí ◊ at abeliau una fita de síndria 4. ndhe leat is ogros in sàmbene, faet iscarfe e abéliat cun s'infinitzu Scientific Terminology bga Etymon srd. Translations French hurler, glapir English to howl Spanish aullar, gañir, quejarse Italian ululare, guaire German heulen, klagen.

abentuài , vrb: bentulai*, ventulare Definition fàere bentu, aera, pesare in artu cosa a manera de pigare bentu; mòvere o fàere che bentu Synonyms e antonyms ibentulai, ispagiare / isperditziai, sparessi Sentences fiat abentuendusí cun su ventàgliu ◊ custa est s'ora de abentuai! ◊ su trigu beniat trebau e abentuau 2. e cantu atrautzadas de febi sena de bentu as dépiu abentuai! Translations French aérer English to air Spanish aventar, airear Italian aereare German lüften.

abertài , vrb: abetai, ibertare Definition istare o abbarrare cun s’idea chi ccn. o calecuna cosa bèngiat o acontessat, si averet / abetau siast! = ispeta! Synonyms e antonyms aisetare, aispetare*, arreare, aspeare, asseare 1, firmai, ispetare, tratèniri Sentences seus abetendidhu, ma no est lómpiu ◊ chi estus abetau sa essida de su soli si fut tocau de cúrriri! ◊ sciadadedha, s'isposa, tenit ora abetendu!…◊ totus abetamus custa dí po arriciri giogus ca assinunca no si ndi comporànt 2. abetau siast, no ti ndi andis innantis de s'ora! ◊ ah, balla, immó fusta abetara, lah!… Translations French attendre English to wait for Spanish esperar Italian aspettare, attèndere German warten.

abesàre , vrb: avesai, avesare Definition pònnere s'abbitúdine, s'avesu a calecuna cosa Synonyms e antonyms abbetuare, acomunai, acostumai, afrisciai, arranguai, imbisciare, ingustai / allicare, allichionare, ingolumare | ctr. disabesare, disacostumai, irbitzare, ispònnere Sentences s'ómine de su sartu, abbellu abbellu, si avesaiat a si favedhare a solu ◊ depeus pensai a lassai dogna arratza de isperdítziu e avesai sa genti a si acuntentai de pagu Etymon ctl., spn. avesar, avezar Translations French habituer, accoutumer English to accustom Spanish acostumbrar Italian avvezzare German gewöhnen.

abèschere , vrb: aèschere, arvèschere 1, avèschere Definition prus che àteru dhu narant po arrèschere su papare o su bufare in su gúturu candho non est calandho a bia dereta e faet a tussire Synonyms e antonyms ammadèschere, arrancare, arrèghere, arrèschere, iscaussire, issaèschere, obèschere Sentences est mortu ca s'est avéschiu chin d-un'ossu de pruna Translations French entraver English to hinder, to go wrong Spanish atragantarse Italian inceppare, andare di traverso German steckenbleiben.

abiài , vrb: aviare Definition pigare su camminu e andharesindhe, andhare a unu logu, pigare a in artu, a pitzu, fintzes mòrrere / aviai is ogus = artziare sos ogros, sa crista Synonyms e antonyms andharesindhe, andharesiche / andai, alciare, imbonai, incarrebai, pigai 1, tocai 1 / mòrrere | ctr. torrae Sentences primmu de si che aviare li tocheit sa manu ◊ prite torraias: no ti che fist aviada? ◊ si l'aviat chito pro che la corpare in sa tanca ◊ insudhidu, si li bortat contra invitèndhelu a si aviare, si no cheriat ciafos ◊ candho s'ierru faghet niadas mi avio cun su tazu a sas bassuras 2. abianci a susu! ◊ candu as a èssi béciu as aviai is manus e un'atru ti at a ponni su bestimentu 3. già as fatu impresse a ti che aviare chena mancu unu saludu! Etymon ctl., spn. aviar Translations French acheminer English to start, to set out Spanish encaminarse Italian avviare, incamminarsi German sich auf den Weg machen.

abidài , vrb: alidai, alidare Definition bogare o torrare àlidu Synonyms e antonyms alenare, anidare Etymon ltn. halitare Translations French respirer English to breathe Spanish alentar Italian alitare German hauchen.

abiociài , vrb Definition èssere in fortza, briosu, pònnere brios Synonyms e antonyms abbiatzai, abbibare Etymon srd. Translations French se remettre English to fit Spanish recobrarse, restablecerse Italian rimettersi in fórma German bei Kräften sein.

abogài 1 , vrb: bogai* 1 Definition arremare a totu codhu, manigiare is remos Scientific Terminology pscd Translations French ramer English to row Spanish bogar Italian vogare German rudern.

abriàre , vrb Definition dhu narant de su porcu chi a fortza de arratzare male si che faet coment'e a sirbone, si che arestat de arratza Synonyms e antonyms aferare, agrestare, arruarzare, eremire, imburdiri Etymon srd. Translations French devenir sauvage English to grow wild Spanish volverse salvaje el cerdo Italian inselvatichirsi German verwildern.

abritiài , vrb Definition bogare calecunu imbentu, calecunu ispediente, fàere calecuna cosa Synonyms e antonyms abbisai, imbentai, ispedientare Sentences su tiau, imbidiosu de su triunfu chi sa genti fadiat a Gesús, iat abritiau de fai mali a sa genti ◊ nara tui, Lutziferru, ita ses abritiendi? ◊ chini est chi at abritiau cussa brulla? ◊ innòi tocat chi ndi abritist cancuna de is tuas! ◊ unu pràngiu… gei dh'eus a abritiai! Etymon srd. Translations French inventer English to invent Spanish inventar Italian inventare German erfinden.

abrontài, abrontàre , vrb: aprontai, aprontare 1 Definition pònnere o fàere sa cosa chi podet serbire tempus addenanti Synonyms e antonyms allinzare, ammainare, ammanitzare, apariciai Sentences soe abrontandu unu libbrigedhu de contos ◊ ti dhas aprontu illuegus is cosas chi mi as nau ◊ mi tocat chi apronte un'ammentu in poesia ◊ aprontau chi apa su coginau po porcedhu ciai andu ◊ àchina niedha e figu pasadina aprontat a s'amigu ◊ in su trassintru intrat Pepedhu aprontau a pulire s'istadha ◊ fut arribbandho sa festa e sa gente fut aprontandhosi ◊ a sa vita unu si aprontait chin agasazu e chi… su mazu! Translations French préparer English to prepare Spanish preparar Italian approntare German vorbereiten.

acabarràre , vrb: acaparrai, acaparrare Definition giare cabarras, un'antibitzu in dinare o àteru po si assegurare sa cosa chi si còmporat; pinnigaresiche cantu prus cosa si podet, fintzes po ndhe aprofitare bendhendhodha apustis prus cara Synonyms e antonyms aforai, aparrochianai, collire, impobidhai Etymon itl. Translations French accaparer English to hoard Spanish acaparar Italian accaparrare German aufkaufen.

acabbàe, acabbài , vrb: acabbare, agabbare, aggabbare Definition fàere is úrtimas cosas de una faina, de un’òpera, passare is úrtimas oras o dies de unu tempus, cessare de unu totu; fàere peus male a unu o a una cosa e fintzes bochíere; imbàtere a o istare in calecunu logu Synonyms e antonyms cumiai, finire, sensai, tzelare | ctr. comentzari Sentences acàbbala de bochinare, chi assustras su bichinau! ◊ che ant agabbadu su triballu chi fint faghindhe ◊ comintzade a tucare, za sighimus, tantu semus agabbendhe! ◊ candu Deus iat acabbau de formai su mundu…◊ cudhu sighit a fae su ci dhi paret: at a esse peri tempus de dh'acabbae! 2. cuss'animale, tantu no campat, che l'agabbo ◊ cussu traste andhadu male che l'agabbas puru si no lu leas cun delicadesa ◊ custu fritu, cun su refriu chi zughes, oe ti che agabbat ◊ totu cussas meighinas no de ti fagher bene ti che agabbant ◊ unu boe iscorradu che l'agabbaiant ca no faghiat prus a lu zúnghere 3. unu caboniscu, de calisisiat manera mortu, nc'iat a èssi acabbau in sa pingiada Etymon spn. acabar Translations French terminer English to finish Spanish acabar Italian finire, terminare, ultimare, completare German beenden.

acabbalài , vrb: aggabbalare Definition pònnere a parte cosa, siendha, fàere unu fundhu, unu capitale, errichire (ma si narat fintzes in su sensu de finire, agiustare, pònnere a postu, aparigiare); su ndhe bogare calecuna cosa de bonu de una faina Synonyms e antonyms acaudalai, lucurare 1 | ctr. scabbalai Sentences sas furas li ant dau prus malumores de cantu l’ant aggabbalau ◊ sa tzimusa est bene aggabbalà ◊ su dinai chi nd'iat acabbalau bendendi sa domu dh'iat ingastau po fai sa crésia noa 2. su piciochedhu portat sa pinna in manu, fait a biri ca est pentzendu ma no acabbalat nudha Etymon srd. Translations French capitaliser English to capitalize Spanish capitalizar Italian capitalizzare German kapitalisieren.

acabbanài, acabbanàre , vrb rfl: aggabbanare Definition pònnere o bestire su cabbanu Synonyms e antonyms acaparronare, acavanai, acucullai, incaparonare, incapotai Etymon srd. Translations French envelopper dans un manteau English to wrap up in a coat (s.o.) Spanish poner el abrigo Italian incappottare German einen Mantel anziehen.

acabbúlli , vrb Synonyms e antonyms ibbrodhiai, spodhai Translations French débrouiller English to disentangle Spanish desenmarañarse Italian sbrogliarsi German sich herausziehen.

acabidàe, acabidài , vrb: acabidare, acapidare, acapitare, acavidare, cabidare Definition pigare e pònnere cosa in istrégiu, arregòllere sa cosa in sensu de no ndhe perdimentare, de ndhe dh’arregòllere totu; cricare, aunire o fàere gente po un’apretu; si narat fintzes in su sensu de contivigiare Synonyms e antonyms acoglire, acollocare, arragolli, arremonire, assantai, assetiai, bòdhere, bodhire, preulire, tòdhere, umprire | ctr. frundhire Idioms csn: acabidai coràgiu = crobare ànimu; acapidare sa zorronada = faghere sa zoronada; acabidare s'ora = collire s'ora, impreare su tempus chentza ndhe perdimentare nudha Sentences lu at bidu in mesu de s'arga e ndhe l'at acabidadu ◊ babbu tuu no iscít anche acabidai su dinai! ◊ no mi mascant sos vucones acapidaos in sa grassa! ◊ cussas fint informasciones acabidadas fatu de sos cuiles ◊ bi aiat unu acabidendhe nie ◊ apu ingortu una marra e duus sacus po nci acabidai sa cosa ◊ sa vida fut gherrada e totu voliat acavidau ◊ ajó a ndhe acabidare sa castanza! 2. su chi ghiras tue est bene acapidau: no mi nche apo bentulau nudha! ◊ cussu pacu chi amos tentu l'amos totu vene acavidau ◊ mi piaghet a acapitare su tempus su prus chi poto candho torro a domo (A.M.Carta) 3. s'istadu italianu si ammentat de sos Sardos candho nos devet acabidare pro sa leva! ◊ custos massones che sunt acapidandhe sos àteros! ◊ pessae de acapidare zente meda! 4. onzi cuzone de terrinu fit bene acabidadu, in oros de piantas e de rocas ◊ su càrrigu depit èssi bèni acabidau, assinuncas s'isciàsciat totu ◊ adderetas sa binza e la preparas, la pulis in sas pinnas, tandho l'aras acapidàndhela chin s'illeononzu Etymon ad *capitare Translations French cueillir, ramasser English to pick Spanish recojer, reclutar Italian cògliere, raccògliere, reclutare German pflücken, auflesen, sammeln.

«« Search again