abballonàre , vrb Definizione fàghere a ballones (nadu fintzas de sa pasta cariada faghindhe a panes pro tèndhere: sestare su pane) Sinonimi e contrari abballai, allorumare, arrombulonai, arruedhulare, atuturae, imbodhiai | ctr. ilboligare, isòlbere Etimo srd. Traduzioni Francese envelopper, rouler, enrouler Inglese to roll Spagnolo envolver, arrollar Italiano invòlgere, arrotolare Tedesco einpacken, zusammenrollen.

abbaloràre , vrb Definizione coment'e giare valore, bàlida, a calecuna cosa nada, in su sensu de cunfirmare chi est própriu deasi Sinonimi e contrari cufirmare / avalorai Etimo itl. Traduzioni Francese confirmer Inglese to confirm Spagnolo avalorar, validar Italiano avvalorare Tedesco bestätigen.

abbaltàre , vrb: abbastare, abbastai, baltare* Definizione nau de css. cosa, chi dhu'est su tanti chi serbit o chi si bolet / abbastare si tiat!… = no faghet a istare ifatu a totugantu, no si abbastat mai Sinonimi e contrari | ctr. faltare, mancai Frasi machine cantu ant fatu a fontomare no podet abbastare mente umana ◊ si ti abbastat s'ànimu beni a mi tocare!…◊ su chi tengu no mi abbastat ◊ si no ti abbastat domandandi àteru! ◊ mi abbastat chi de a mie ti ammentes! 2. abbastare si tiat a totu custas ispesas!… Traduzioni Francese suffire Inglese to be enough Spagnolo bastar, alcanzar Italiano bastare Tedesco genügen.

abbaltzàre , vrb: abbrassare, abbratzai, abbratzare Definizione betare is bratzos a inghíriu de una persona po istima, a inghíriu de calecuna cosa, nau fintzes in su sensu de si pigare un'impreu grae / a. una rughe = pigare cun passiéntzia una suferéntzia Sinonimi e contrari abbarcai, afascare, afianzare, aprensare, imbrassai Frasi lis pariat d'èssere ballenne abbaltzados ◊ a sa fine de su giru, dinari e trigu batit a domo e si abbratzat s'isposa e sos fizos, allegru e cuntentu (G.Calvia) 2. Cristos pro nois at abbratzadu sa morte ◊ donzunu depet abbratzare sa rughe sua Etimo itl. Traduzioni Francese embrasser Inglese to embrace Spagnolo abrazar Italiano abbracciare Tedesco umarmen.

abbalvatàre , vrb: abbarbatare, abbarvatare, abratare 1, alvatare, arbatare, arvatare, barbatare*, brabatai 1, brabatari Definizione arare sa primu borta una terra, pruschetotu in beranu, a manera de dha cumenciare a aprontare Sinonimi e contrari irrudiare, scoturai Frasi alvatendhe so istadu cun bitelledhos in terrinos cruos Etimo srd. Traduzioni Francese défricher Inglese to till Spagnolo roturar Italiano dissodare il terréno Tedesco urbar machen.

abbamàre , vrb Definizione fàere a bama, a tàgiu, betare totu a unu (nau pruschetotu de bestiàmene) Sinonimi e contrari acedhae, achedhonare, aggamai, aggrustare, amedhare, ammeschiare, atazare, ingamai | ctr. iscrobai, stallai Terminologia scientifica pst Etimo srd. Traduzioni Francese réunir, agréger Inglese to aggregate, to put in a herd Spagnolo unir, juntar Italiano aggregare, formare un branco Tedesco angliedern, eine Herde bilden.

abbambacàre, abbambagàre , vrb Definizione ammodhigare suspindho s'abba comente faet su bambaghe, isciúndhere; menguare, miminare sa fortza de ccn. cosa Sinonimi e contrari abbambicare, ammaltitzare, ifúndhere, impapare / abbacai, ammarchidare, ammellare, assuermai Frasi ant abbambagadu su terrinu de sàmbene, comente los at ischitzados unu càmiu ◊ sa vida nostra tribbulada est abbambagada de làgrimas ◊ cussos vistires fint sortos che papiru abbambacatu 2. in chirca de abbambagare su pópulu, Pilatu sighit faedhendhe de su bene chi Gesús lis at fatu ◊ abbambaga su fogu de sa sicura e chi ses babbu pensa carchi iscuta! ◊ no si lis abbambacaiat su coro chin cussos arrejonos Etimo srd. Traduzioni Francese imbiber, imprégner, tremper Inglese to soak, to impregnate Spagnolo impregnar, embeber, mojar Italiano imbévere, impregnare Tedesco durchtränken.

abbambiài 1, abbambiàri , vrb Definizione fàere bambu, lassare prus lenu, lassare de fàere fortza coment’e candho si tirat prus pagu una cosa; rfl., su si lassare andhare, pèrdere de ànimu / a. su frenu a su cuadhu = lassare su frenu lenu, chentza tiradu Sinonimi e contrari abbacai, abbrincai, aflusciai, afrincai, allentai, ammollai, illentiare | ctr. tirai, tostai Frasi no ti abbambis: faidí coràgiu! ◊ seus abbambiaus a faci de custu mundu afrentau (S.Chiappori)◊ su nervosu est abbambiendi ◊ abbambiadhi sa funi, a cuss'animali, no si allupit, puru!◊ abbàmbia sa tira ca istringit tropu! Etimo srd. Traduzioni Francese desserrer, relâcher Inglese to slacken Spagnolo aflojar Italiano allentare Tedesco lockern.

abbandhàre , vrb: abbandhiare Definizione pònnere o lassare abbandha, a una parte (fintzes po chistire) Sinonimi e contrari apaltare, assolae, chirrare | ctr. abbamare, amedhare, aunire Frasi pro èssere segura cussa cosa cheret abbandhada ◊ daghi sas fozas de su fiore si abbandhant, in tzertas àrbures, abbarrat su frutu ◊ oriolos mannos ant ghiadu sa zente marranera e pro cussu, pesso, sunt tucados abbandhendhe sa preítia chena pore de arguais ◊ abbandhatiche! Etimo srd. Traduzioni Francese mettre de coté, s'écarter Inglese to withdraw to put aside Spagnolo apartar, poner aparte Italiano métter da una parte, appartarsi, estraniarsi Tedesco zur Seite legen, sich zurückziehen.

abbandhonàre , vrb: abbandonai, abbannonare, abendonai Definizione lassare istare una cosa, unu logu, a unu, a tempos longos chentza si ndhe incurare, lassare in abbandhonu Sinonimi e contrari disamparai, discuidai, irbandhonare, lassai, sbandonai, scabidai | ctr. contifizare Frasi ca non lis lasso benes ne dinari mi ant in custu modu abbandonadu (C.Longu)◊ t'ibetat su coru chi as abendonau ◊ is basciuresus no ant a abbandonai custu logu! ◊ sa vida est acabbada si mi abbandhonas tue! ◊ mancu nci pentzist: dèu no ti abbandonu! ◊ nariant ca po che bogare sa miséria su rimédiu fuit de abbannonare s'agricoltura Etimo itl. Traduzioni Francese abandonner, quitter, négliger Inglese to leave, to neglect Spagnolo abandonar Italiano abbandonare Tedesco verlassen.

abbangiuledhài , vrb Definizione isciúndhere a meda, fàere colagola Sinonimi e contrari abbagnare, abbanzulare, abbraulare, allurdagai, assaubbai Traduzioni Francese tremper Inglese to drench Spagnolo empapar, calar Italiano infradiciare Tedesco durchnässen.

abbanzàre , vrb Definizione giare una surra, pigare a cropos, iscúdere Sinonimi e contrari acamassare, aciocai, addobbai, arropai, assurrare, atripai, carrubbare, isciúdere, magiare, pisiliai, sussare, zongare Frasi dae una parte sos bombardamentos americanos, dae s'àtera sos tedescos, e issos sempre in mesu abbanzados ◊ si moviat che maca abbanzèndhesi che linu suta de s'àlghida ◊ l'aia abbanzadu ca no podia agguantare de mi àere faedhadu de gai Etimo srd. Traduzioni Francese frapper Inglese to beat Spagnolo golpear, pegar Italiano picchiare Tedesco schlagen.

abbaradhàre , vrb: abbaredhare Definizione su si lassare pigare cun calecunu sentidu de amore forte meda po ccn. o calecuna Sinonimi e contrari abbelare, alleriare, ammorare, imbelare, inamorai, indeosare, ingeniai / ammachiae Traduzioni Francese s'embéguiner Inglese to take a fancy Spagnolo enamorarse Italiano invaghirsi Tedesco sich verlieben.

abbaràre , vrb Definizione crocare una bara, istèrrere e interrare una pértiga de bide chentza ndhe dha segare de su fundhu, po fàere arraighinas Sinonimi e contrari aporcai, parpainare Etimo srd. Traduzioni Francese provigner Inglese to layer Spagnolo acodar, amugronar Italiano propagginare Tedesco absenken.

abbarballài , vrb: abbraballai, abbrabballai Definizione abbarrare o fàere incantau, a buca aperta, coment’e chie no est cumprendhendho nudha Sinonimi e contrari abbabballocai, abbambanai, indormiscai / sansiae Frasi s'isposa dh'at abbarballau Etimo itl. abbarbagliare Traduzioni Francese retomber en enfance Inglese to become stupid Spagnolo embelesarse, encantarse Italiano incantarsi Tedesco verdummen.

abbarbeàre, abbarbiài, abbarbiàre , vrb: abbrabiai, abbrabiare, barbiai Definizione fàere sa braba; in cobertantza, cullonare Sinonimi e contrari afaitai Frasi seo andhadu po mi abbrabiare ◊ at abbrabiau a lepa ◊ ita ti creis, ca mi depu abbrabiai in conca?!◊ is piciocas immoi si abbràbiant is cambas… 2. est tontu e abbarbiau de totus! Etimo srd. Traduzioni Francese se raser Inglese to shave, to make up Spagnolo afeitarse Italiano ràdersi Tedesco sich rasieren.

abbarbigàre , vrb Definizione bogare brabas, arraighinas, tzeurras: si narat de is sèmenes chi bogant su cambu naschindho Sinonimi e contrari abbrabai, abbrossare, arradichinare, arrexinai, chimire, inceurrare, ingrilliri, tidhire / allatzare Etimo itl. Traduzioni Francese prendre racine Inglese to cling Spagnolo arraigar, enraizar Italiano abbarbicare Tedesco Wurzel fassen.

abbarracài , vrb Definizione pònnere o fàere barracu, istare in campu a crocare Sinonimi e contrari intendai Traduzioni Francese camper Inglese to camp out, to erect huts Spagnolo acampar, abarracar Italiano baraccare, attendarsi Tedesco Barackenlager aufschlagen.

abbarrigàre , vrb Definizione fàere fortza faendho pesu o ispinghendho de pitzu, incracare faendho pesu Sinonimi e contrari abbaticare, apretigare, carcare, imbarrigare, incalcare Etimo srd. Traduzioni Francese appuyer, presser Inglese to press Spagnolo apretar Italiano prèmere Tedesco drücken.

abbarrinài , vrb: abberrinare, barrinai* Definizione trebballare o istampare a berrina; fàere comente faet sa berrina 2. sunt àbbilis is piciochedhus abbarrinendisí de una gruta a s'àtera in forrunconis chi issus isceti nci podint passai Traduzioni Francese vriller, forer, sonder Inglese to gimlet Spagnolo barrenar Italiano succhiellare, trivellare Tedesco anbohren, bohren.

«« Cerca di nuovo