òedi! , iscl Definizione oe + ti (oi, como + a tie: s'acentu, mescamente candho su foedhu est nau a solu, podet orrúere fintzes a úrtimu): bah!…, nudha!…, mancu pro sonnu!, nono! Frasi - Abbàida sa peta, chi depet èssere cota! - Oedí!… Mancu a ndhe montovare! ◊ - Fatu azis? - òedi fatu: totu a fàghere est! ◊ - Bidu l'as, a Pedru, recuendhe? - Oedí!… Traduzioni Francese mais non! Inglese of course not Spagnolo ¡qué va!, ¡anda! Italiano macchè! Tedesco keine Spur.

ólchidu , nm, nf: órchida, órchidu, órghidu, óschidu, úlchida Definizione prus che àteru, boghe, grida po dolore forte o dannu mannu Sinonimi e contrari addólimu, bérchida, írchidu, tzérriu Frasi fuindhe, a donzi passu una ruta e donzi ruta un'órchidu ◊ leados a istocadas, ant betadu un'óschidu e sunt mortos ◊ a s'acumpagnamentu de su mortu una giòvana fit pianghendhe a óschidos ◊ s'órchida sua tremiat sa domo, pariat chi bi aiat faladu unu lampu Etimo srd. Traduzioni Francese cri de douleur Inglese howl of pain Spagnolo grito de dolor, alarido Italiano urlo di dolóre Tedesco Schmerzenschrei.

orijibesànte , agt Definizione chi pecat a origas, chi intendhet pagu Sinonimi e contrari surdànciu, surdatzu, surdíghinu | ctr. orijilébiu Etimo srd. Traduzioni Francese un peu dur d'oreille Inglese hard of hearing Spagnolo duro de oído Italiano sordastro Tedesco schwerhörig.

órriu 1 , nm: úrriu Definizione cadinu de preta o tiras de canna, mannu meda, po pònnere laore chistiu / mannu cantu un'ó. = mannu meda Sinonimi e contrari cadinu, granale, lóscia Frasi su trigu est siguru in s'órriu ◊ annos de fadigas acolumant sos órrios de sos matimannos ◊ in nedhue bi at órriu seguru, sas incunzas sunt totu devastadas Terminologia scientifica stz Traduzioni Francese gros panier cylindrique à provisions Inglese cylindrical basket of interlaced canes to keep grain Spagnolo hórreo Italiano granàio cilìndrico di canna intrecciata Tedesco Strohkorb für den Weizen

pabilàza , nf: paperalla, paperaza, papiralla Definizione paperis, fòglios de paperi (si narat fintzes unu pagu a disprétziu o po paperis bècios) Sinonimi e contrari pabilàmine, paperàciu, paperàmini Frasi sa genti de campagna est pagu avesa a sa pinna e a is paperallas Etimo srd. Traduzioni Francese paperasse, vieux papier Inglese heap of papers Spagnolo papel, papelorio Italiano scartòffie, cartàccia Tedesco Papiere, Altpapier, Wisch.

pacubbène! , iscl, nm: pagubbene Definizione genia de foedhu po nàrrere chi sa cosa o chistione no est deasi comente est naendho s'àteru o chi no faet, no andhat bene, chi si pentzat cosa in contràriu o àteru, nau fintzes, e meda, a làstima: no est gai!, mancu pro sonnu!, ita mi circas?!, ma bai! (a/c. dhu podet nàrrere fintzes una matessi persona in su chistionu); coment'e númene si narat de unu mortu, de unu malevadadu / pagubbene meu, tou, sou, e àteru = ite mi siat su bene meu, tou, sou!, e àteru Sinonimi e contrari paguenedhu / beadu Frasi - A benis a sa festa? - Pagubbene! ◊ lis pariat de resessire a si difèndhere, ma pacubbene issoro! ◊ pacubbene tuo: no ischis su chi at promítiu Deus a chie dat e a chie azudat! ◊ ite apo a regalare, pacubbene: so póveru! ◊ - A bi ndh'at de pane in sa càssia? - Pagubbene! ◊ a nosi pasare pacubbene: nosi pasaiamus peri pacu! ◊ pacubbene tuo, no at a acudire mancu a s'intzipriare chi picas cussa a muzere! ◊ pacubbene meu: fipo tzopu, isarchilatu! 2. luego si l'abbiant sos ammunestos de su pagubbene de sa mama (G.Addis)◊ sa pacubbene s'aiat cojubau un'ominedhu tropu aggarrau! ◊ finiu s'ispetàculu, cussos pacubbenes colabant su gapedhu in chirca de carchi sodhu Traduzioni Francese mais non! hélas! Inglese alas, of course not Spagnolo ¡qué va!, ¡anda! Italiano macchè, ahimè Tedesco keine Spur, ach was.

pànnu , nm Definizione orrobba téssia, grussita, siat po fàere a bestimentu e siat po àteru; prémiu chi si giaet coment'e orrobba de prammu (longa fintzes deghinas de metros) a is cuadhos curridores, símbulu de bínchida (fintzes po àteru) Sinonimi e contrari robba / pàdhiu, palu 1, prémiu / sàbanu Modi di dire csn: pannos de suta = bestimenta de fundhu (mudandhas, franella, canotiera); p. de pane, de còghere = fascas de pani, sàbanu, zenia de telu de carchi mesu metro de largúria ma longu de metros pro pònnere a pizos su panevresa tesu fintzas a lu còghere; p. de carri = zenia de tessinzu pro trastes de pònnere in dossu, a fundhu; frigai pannus = samunare robba; cúrrere o bínchere su p. = bínchere sa bandhera, currindhe a cadhu; p. de incordedhai = petígliu, zenia de pannitzu chi sas féminas si ponent in petorras, muntesu cun cordedhas; p. pro asciugai sa faci, p. de manos = abbammanu; maistu de p. = traperi, festadore; passare su p. pintu = fàghere carchi cosa de bonu in chirca de campaniare s'ofesa chi unu at fatu innantis; istare o abbarrare donzunu in pannos suos = in càncaros suos, sentza de donai istrobbu a is àterus; non càpiri in pannus = bragare meda; p. de cera = follu de chera comente si ponet in sos casidhos modernos Frasi candho babbai andhat a Núoro ti at a portare pannu ruju de seda…(S.Lay Deidda)◊ sa fémina est samunendhe sos pannos ◊ tesset pannu froridu e pannu lisu 2. acabbadha, chi tanti no ndi pigas de pannu! ◊ sunt cadhos avesados a su pannu ◊ ant dadu su primu pannu a Fulanu pro sa poesia rimada 3. Lica no capiat in pannus, ca fut isposa cun su prus arricu de bidha! Etimo ltn. pannus Traduzioni Francese drap, trophée, «palio» Inglese cloth, palio (silk banner awarded to the winner of the 'palio') Spagnolo paño, trofeo, palio Italiano panno, trofèo, pàlio Tedesco Stoff, kostbares Tuch als Siegespreis.

papàrra 1, pàparra , nf Definizione cosighedha de perunu contu, nudha Sinonimi e contrari pampalluca, pimpirripàparra / bóciga Frasi dh'as a cumprendi, tui, sa pàparra!…◊ no scit una paparra de sa letzioni ◊ est abbituau a arriri de is carrus furriaus, ma cun mimi fait pagu paparra! Traduzioni Francese objet de peu de valeur, sans valeur Inglese an object of no value Spagnolo menudencia Italiano còsa di ìnfimo, nessun valóre Tedesco Nichtigkeit.

pedàssu, pedàtzu , nm Definizione orrugu de terrenu, de calecun'àtera cosa; fintzes orrughedhu de cosa chi si ponet asuta de calecunu trastu o àteru po acotzu, po cicire méngius, a bisura de pei (e deosi est fintzes su truncu o cambu ue si ponet s'istica, si faet s'iferta, e fintzes traessile de un'iscala) Sinonimi e contrari acantu 1, arrogu, bículu Frasi si ndhe podiant fintzas brigonzare a murruzare a nois unu pedassedhu de terra pro narbone! ◊ pedassos de peta 2. a donzi puntedhu li cheret su pedatzu suo Etimo spn. pedazo Traduzioni Francese pièce de terre Inglese plot of land Spagnolo parcela Italiano appezzaménto Tedesco Grundstück.

pedràmine , nm: perdàmini Definizione pedra meda, muntone de pedra Frasi sos abbíscios lórumant pedràmine Traduzioni Francese pierraille Inglese heap of stones Spagnolo pedrisco Italiano pietrame Tedesco Steinhaufen.

pétzu , nm Definizione truncu mannu de linna, longu e no tanti grussu, pruschetotu segau a serra, chi ponent po agguantare ccn. cosa grae meda o de pòdere pigare pesu grae (es. teulada, intaulau) Sinonimi e contrari biga, trae / terrinu Modi di dire csn: p. de terra = terrinu; petzus lauraus = terras prenas; èssiri p. de furca = malu, trassosu, malafatore; petzu de giòvunu, de ómini = zòvanu, ómine mannu meda; petz'e ogu che pira = ogros maduros Frasi si at béndhidu totu, finas tàulas e petzos de sa domo ◊ l'ant àpidu impicadu a unu petzu ◊ ballendhe si àlciat e si pesat fin'a tocare su petzu: est a bídere lezeresa! ◊ sa barraca fiat fata totu a petzus mannus de tziníbiri 2. gràscias a Deus so como betzu mannu, sempre, però messendhe in petzu meu ◊ in su petzu chi bi ponzo trigu, ista seguru chi trigu bi ponet! 3. nci at petzu de giòvunu artu cantu su campanili Etimo itl. pezzo Traduzioni Francese poutre, pièce de terre Inglese gilder, piece of ground Spagnolo viga, parcela Italiano trave, appezzaménto Tedesco Balken, Grundstück.

pillítu , nm Definizione unu de is tantos númenes in cobertantza po nàrrere sa natura de sa fémina Sinonimi e contrari brodho, budhudhu, cunnu, nicu, pilicarju, pinnàciu, piricochedhu, piricocu, porposeo Cognomi e Proverbi smb: Pillittu, Pillitu Terminologia scientifica ssl Traduzioni Francese con (vulg.) Inglese piece of stuff Spagnolo coño Italiano fica Tedesco Feige, Futze.

pinnàche, pinnàciu , nm Definizione matzitedhu de pinnias, de pipias, fintzes su frore a iscoba de unas cantu erbas o matedu: in cobertantza, sa natura de sa fémina / p. arrúbiu = zenia de fiore (Polygonum orientale); p. de carabbineri = amarantu Sinonimi e contrari impubusadura Frasi canna, t'ischidas in veranu e a sa fine de s'istiu vocas su pinnache pazesandhe! Traduzioni Francese panache Inglese bunch of feather, panache Spagnolo penacho Italiano pennàcchio Tedesco Federbusch.

pitziànti 1 , nm Definizione in is tíbbias, genia de agúgia chi intrat in is istampos de su chintórgiu; in su tenedope o sorigàrgiu e latzos, s'ispina ue si punghet s'esca Traduzioni Francese ardillon Inglese tongue of a buckle Spagnolo patilla Italiano ardiglióne Tedesco Dorn (von Gürteln), dornartiges Metallstück.

pizólu 1 , nm Definizione fossighedhu chi si faet in calecuna cosa (es. tidale, bardúfola) Sinonimi e contrari ciarolu, cocone 1, fítulu, isgabbu, majodha Traduzioni Francese marque (de la variole) Inglese cowherd of the maremma Spagnolo agujerito Italiano bùttero Tedesco Pockennarbe.

primedótu , avb Definizione innanti de totu, prima cosa, prus importante Etimo srd. Traduzioni Francese avant tout Inglese first of all Spagnolo antes que nada Italiano anzitutto Tedesco zunächst.

prudòne , nm: brutone*, prutone, pudrone, pudroni, purdoni, putrone, vurdone Definizione sa prima àghina (prima muta o pasia) comente dha bogat su fundhu de sa bide; s'ispiga de su moriscu; is bobbois chi portant a piscare po esca; cosa posta craca a bisura de pibiones de àghina in d-unu gurdone; genia de ricamu Sinonimi e contrari budrilloni, gudrilloni, gudroni, iscala 1, trone Frasi prannucas de chessa, prudones de tandha ◊ candho sas ispinas de bidhighia si zirant in prudones de selenu, a boghe de prantu muto Terminologia scientifica rbr Traduzioni Francese grappe de raisin Inglese bunch of grapes Spagnolo racimo Italiano gràppolo d'uva Tedesco Weintraube.

recótu 1 , nm: arrascotu, regotu 1, rescotu, rigotu Definizione apustis piscau su casu, est su chi essit de su soru torrau a su fogu a imbudhidare fintzes agiummai a puntu de pesare búdhidu: ndhe artzat a pitzu a pígiu grussu Sinonimi e contrari arricu 1, brotzu 1, martadhu, martzedhu, soru, sorugotu Frasi achica fogu cràdiu a cada bandha de su lapiolu fintzas chi dae su soru àntziat su recotu ◊ sentza bídere ne casu e ne regotu mancu giota connotu apo a sabore ◊ mi at dadu casu, regotu e peta Terminologia scientifica mng Etimo ltn. recoctus Traduzioni Francese "ricotta" (fromage très voisin du sérac) Inglese ricotta (kind of cottage cheese) Spagnolo requesón Italiano ricòtta Tedesco Quark.

reladòre, reladòri , nm Definizione chie faet una relata apitzu de ccn. argumentu o chistione Traduzioni Francese rapporteur Inglese speaker, supervisor, proposer of a bill Spagnolo relator, ponente Italiano relatóre Tedesco Berichter.

réula , nf, nm: arréula, réulu Definizione cosa chi si narat o chi si faet po pigare a bregúngia, fàere a befa a unu; crufessone manna de ànimas de mortos chi nanca iant a essire addenote Sinonimi e contrari allera, befa, ciacota, cionfra, deleu, dríngula, iscàranu, mofa, siera / régula 1, traigógiu 3. is àturus fiant a réulu sentz'e isciri aundi andai Etimo itl.t regola Traduzioni Francese dérision, foule de morts Inglese noisy derision, a crowd of dead Spagnolo escarnio, mofa, procesión de muertos Italiano derisióne rumorósa, schièra di mòrti Tedesco Spott, Lemurenzug.

«« Cerca di nuovo