òedi! , iscl Definition oe + ti (oi, como + a tie: s'acentu, mescamente candho su foedhu est nau a solu, podet orrúere fintzes a úrtimu): bah!…, nudha!…, mancu pro sonnu!, nono! Sentences - Abbàida sa peta, chi depet èssere cota! - Oedí!… Mancu a ndhe montovare! ◊ - Fatu azis? - òedi fatu: totu a fàghere est! ◊ - Bidu l'as, a Pedru, recuendhe? - Oedí!… Translations French mais non! English of course not Spanish ¡qué va!, ¡anda! Italian macchè! German keine Spur.

ólchidu , nm, nf: órchida, órchidu, órghidu, óschidu, úlchida Definition prus che àteru, boghe, grida po dolore forte o dannu mannu Synonyms e antonyms addólimu, bérchida, írchidu, tzérriu Sentences fuindhe, a donzi passu una ruta e donzi ruta un'órchidu ◊ leados a istocadas, ant betadu un'óschidu e sunt mortos ◊ a s'acumpagnamentu de su mortu una giòvana fit pianghendhe a óschidos ◊ s'órchida sua tremiat sa domo, pariat chi bi aiat faladu unu lampu Etymon srd. Translations French cri de douleur English howl of pain Spanish grito de dolor, alarido Italian urlo di dolóre German Schmerzenschrei.

orijibesànte , agt Definition chi pecat a origas, chi intendhet pagu Synonyms e antonyms surdànciu, surdatzu, surdíghinu | ctr. orijilébiu Etymon srd. Translations French un peu dur d'oreille English hard of hearing Spanish duro de oído Italian sordastro German schwerhörig.

órriu 1 , nm: úrriu Definition cadinu de preta o tiras de canna, mannu meda, po pònnere laore chistiu / mannu cantu un'ó. = mannu meda Synonyms e antonyms cadinu, granale, lóscia Sentences su trigu est siguru in s'órriu ◊ annos de fadigas acolumant sos órrios de sos matimannos ◊ in nedhue bi at órriu seguru, sas incunzas sunt totu devastadas Scientific Terminology stz Translations French gros panier cylindrique à provisions English cylindrical basket of interlaced canes to keep grain Spanish hórreo Italian granàio cilìndrico di canna intrecciata German Strohkorb für den Weizen

pabilàza , nf: paperalla, paperaza, papiralla Definition paperis, fòglios de paperi (si narat fintzes unu pagu a disprétziu o po paperis bècios) Synonyms e antonyms pabilàmine, paperàciu, paperàmini Sentences sa genti de campagna est pagu avesa a sa pinna e a is paperallas Etymon srd. Translations French paperasse, vieux papier English heap of papers Spanish papel, papelorio Italian scartòffie, cartàccia German Papiere, Altpapier, Wisch.

pacubbène! , iscl, nm: pagubbene Definition genia de foedhu po nàrrere chi sa cosa o chistione no est deasi comente est naendho s'àteru o chi no faet, no andhat bene, chi si pentzat cosa in contràriu o àteru, nau fintzes, e meda, a làstima: no est gai!, mancu pro sonnu!, ita mi circas?!, ma bai! (a/c. dhu podet nàrrere fintzes una matessi persona in su chistionu); coment'e númene si narat de unu mortu, de unu malevadadu / pagubbene meu, tou, sou, e àteru = ite mi siat su bene meu, tou, sou!, e àteru Synonyms e antonyms paguenedhu / beadu Sentences - A benis a sa festa? - Pagubbene! ◊ lis pariat de resessire a si difèndhere, ma pacubbene issoro! ◊ pacubbene tuo: no ischis su chi at promítiu Deus a chie dat e a chie azudat! ◊ ite apo a regalare, pacubbene: so póveru! ◊ - A bi ndh'at de pane in sa càssia? - Pagubbene! ◊ a nosi pasare pacubbene: nosi pasaiamus peri pacu! ◊ pacubbene tuo, no at a acudire mancu a s'intzipriare chi picas cussa a muzere! ◊ pacubbene meu: fipo tzopu, isarchilatu! 2. luego si l'abbiant sos ammunestos de su pagubbene de sa mama (G.Addis)◊ sa pacubbene s'aiat cojubau un'ominedhu tropu aggarrau! ◊ finiu s'ispetàculu, cussos pacubbenes colabant su gapedhu in chirca de carchi sodhu Translations French mais non! hélas! English alas, of course not Spanish ¡qué va!, ¡anda! Italian macchè, ahimè German keine Spur, ach was.

pànnu , nm Definition orrobba téssia, grussita, siat po fàere a bestimentu e siat po àteru; prémiu chi si giaet coment'e orrobba de prammu (longa fintzes deghinas de metros) a is cuadhos curridores, símbulu de bínchida (fintzes po àteru) Synonyms e antonyms robba / pàdhiu, palu 1, prémiu / sàbanu Idioms csn: pannos de suta = bestimenta de fundhu (mudandhas, franella, canotiera); p. de pane, de còghere = fascas de pani, sàbanu, zenia de telu de carchi mesu metro de largúria ma longu de metros pro pònnere a pizos su panevresa tesu fintzas a lu còghere; p. de carri = zenia de tessinzu pro trastes de pònnere in dossu, a fundhu; frigai pannus = samunare robba; cúrrere o bínchere su p. = bínchere sa bandhera, currindhe a cadhu; p. de incordedhai = petígliu, zenia de pannitzu chi sas féminas si ponent in petorras, muntesu cun cordedhas; p. pro asciugai sa faci, p. de manos = abbammanu; maistu de p. = traperi, festadore; passare su p. pintu = fàghere carchi cosa de bonu in chirca de campaniare s'ofesa chi unu at fatu innantis; istare o abbarrare donzunu in pannos suos = in càncaros suos, sentza de donai istrobbu a is àterus; non càpiri in pannus = bragare meda; p. de cera = follu de chera comente si ponet in sos casidhos modernos Sentences candho babbai andhat a Núoro ti at a portare pannu ruju de seda…(S.Lay Deidda)◊ sa fémina est samunendhe sos pannos ◊ tesset pannu froridu e pannu lisu 2. acabbadha, chi tanti no ndi pigas de pannu! ◊ sunt cadhos avesados a su pannu ◊ ant dadu su primu pannu a Fulanu pro sa poesia rimada 3. Lica no capiat in pannus, ca fut isposa cun su prus arricu de bidha! Etymon ltn. pannus Translations French drap, trophée, «palio» English cloth, palio (silk banner awarded to the winner of the 'palio') Spanish paño, trofeo, palio Italian panno, trofèo, pàlio German Stoff, kostbares Tuch als Siegespreis.

papàrra 1, pàparra , nf Definition cosighedha de perunu contu, nudha Synonyms e antonyms pampalluca, pimpirripàparra / bóciga Sentences dh'as a cumprendi, tui, sa pàparra!…◊ no scit una paparra de sa letzioni ◊ est abbituau a arriri de is carrus furriaus, ma cun mimi fait pagu paparra! Translations French objet de peu de valeur, sans valeur English an object of no value Spanish menudencia Italian còsa di ìnfimo, nessun valóre German Nichtigkeit.

pedàssu, pedàtzu , nm Definition orrugu de terrenu, de calecun'àtera cosa; fintzes orrughedhu de cosa chi si ponet asuta de calecunu trastu o àteru po acotzu, po cicire méngius, a bisura de pei (e deosi est fintzes su truncu o cambu ue si ponet s'istica, si faet s'iferta, e fintzes traessile de un'iscala) Synonyms e antonyms acantu 1, arrogu, bículu Sentences si ndhe podiant fintzas brigonzare a murruzare a nois unu pedassedhu de terra pro narbone! ◊ pedassos de peta 2. a donzi puntedhu li cheret su pedatzu suo Etymon spn. pedazo Translations French pièce de terre English plot of land Spanish parcela Italian appezzaménto German Grundstück.

pedràmine , nm: perdàmini Definition pedra meda, muntone de pedra Sentences sos abbíscios lórumant pedràmine Translations French pierraille English heap of stones Spanish pedrisco Italian pietrame German Steinhaufen.

pétzu , nm Definition truncu mannu de linna, longu e no tanti grussu, pruschetotu segau a serra, chi ponent po agguantare ccn. cosa grae meda o de pòdere pigare pesu grae (es. teulada, intaulau) Synonyms e antonyms biga, trae / terrinu Idioms csn: p. de terra = terrinu; petzus lauraus = terras prenas; èssiri p. de furca = malu, trassosu, malafatore; petzu de giòvunu, de ómini = zòvanu, ómine mannu meda; petz'e ogu che pira = ogros maduros Sentences si at béndhidu totu, finas tàulas e petzos de sa domo ◊ l'ant àpidu impicadu a unu petzu ◊ ballendhe si àlciat e si pesat fin'a tocare su petzu: est a bídere lezeresa! ◊ sa barraca fiat fata totu a petzus mannus de tziníbiri 2. gràscias a Deus so como betzu mannu, sempre, però messendhe in petzu meu ◊ in su petzu chi bi ponzo trigu, ista seguru chi trigu bi ponet! 3. nci at petzu de giòvunu artu cantu su campanili Etymon itl. pezzo Translations French poutre, pièce de terre English gilder, piece of ground Spanish viga, parcela Italian trave, appezzaménto German Balken, Grundstück.

pillítu , nm Definition unu de is tantos númenes in cobertantza po nàrrere sa natura de sa fémina Synonyms e antonyms brodho, budhudhu, cunnu, nicu, pilicarju, pinnàciu, piricochedhu, piricocu, porposeo Surnames and Proverbs smb: Pillittu, Pillitu Scientific Terminology ssl Translations French con (vulg.) English piece of stuff Spanish coño Italian fica German Feige, Futze.

pinnàche, pinnàciu , nm Definition matzitedhu de pinnias, de pipias, fintzes su frore a iscoba de unas cantu erbas o matedu: in cobertantza, sa natura de sa fémina / p. arrúbiu = zenia de fiore (Polygonum orientale); p. de carabbineri = amarantu Synonyms e antonyms impubusadura Sentences canna, t'ischidas in veranu e a sa fine de s'istiu vocas su pinnache pazesandhe! Translations French panache English bunch of feather, panache Spanish penacho Italian pennàcchio German Federbusch.

pitziànti 1 , nm Definition in is tíbbias, genia de agúgia chi intrat in is istampos de su chintórgiu; in su tenedope o sorigàrgiu e latzos, s'ispina ue si punghet s'esca Translations French ardillon English tongue of a buckle Spanish patilla Italian ardiglióne German Dorn (von Gürteln), dornartiges Metallstück.

pizólu 1 , nm Definition fossighedhu chi si faet in calecuna cosa (es. tidale, bardúfola) Synonyms e antonyms ciarolu, cocone 1, fítulu, isgabbu, majodha Translations French marque (de la variole) English cowherd of the maremma Spanish agujerito Italian bùttero German Pockennarbe.

primedótu , avb Definition innanti de totu, prima cosa, prus importante Etymon srd. Translations French avant tout English first of all Spanish antes que nada Italian anzitutto German zunächst.

prudòne , nm: brutone*, prutone, pudrone, pudroni, purdoni, putrone, vurdone Definition sa prima àghina (prima muta o pasia) comente dha bogat su fundhu de sa bide; s'ispiga de su moriscu; is bobbois chi portant a piscare po esca; cosa posta craca a bisura de pibiones de àghina in d-unu gurdone; genia de ricamu Synonyms e antonyms budrilloni, gudrilloni, gudroni, iscala 1, trone Sentences prannucas de chessa, prudones de tandha ◊ candho sas ispinas de bidhighia si zirant in prudones de selenu, a boghe de prantu muto Scientific Terminology rbr Translations French grappe de raisin English bunch of grapes Spanish racimo Italian gràppolo d'uva German Weintraube.

recótu 1 , nm: arrascotu, regotu 1, rescotu, rigotu Definition apustis piscau su casu, est su chi essit de su soru torrau a su fogu a imbudhidare fintzes agiummai a puntu de pesare búdhidu: ndhe artzat a pitzu a pígiu grussu Synonyms e antonyms arricu 1, brotzu 1, martadhu, martzedhu, soru, sorugotu Sentences achica fogu cràdiu a cada bandha de su lapiolu fintzas chi dae su soru àntziat su recotu ◊ sentza bídere ne casu e ne regotu mancu giota connotu apo a sabore ◊ mi at dadu casu, regotu e peta Scientific Terminology mng Etymon ltn. recoctus Translations French "ricotta" (fromage très voisin du sérac) English ricotta (kind of cottage cheese) Spanish requesón Italian ricòtta German Quark.

reladòre, reladòri , nm Definition chie faet una relata apitzu de ccn. argumentu o chistione Translations French rapporteur English speaker, supervisor, proposer of a bill Spanish relator, ponente Italian relatóre German Berichter.

réula , nf, nm: arréula, réulu Definition cosa chi si narat o chi si faet po pigare a bregúngia, fàere a befa a unu; crufessone manna de ànimas de mortos chi nanca iant a essire addenote Synonyms e antonyms allera, befa, ciacota, cionfra, deleu, dríngula, iscàranu, mofa, siera / régula 1, traigógiu 3. is àturus fiant a réulu sentz'e isciri aundi andai Etymon itl.t regola Translations French dérision, foule de morts English noisy derision, a crowd of dead Spanish escarnio, mofa, procesión de muertos Italian derisióne rumorósa, schièra di mòrti German Spott, Lemurenzug.

«« Search again