abbígu , agt, nm: abbrigu, aprecu, apricu 1, aprigu 1, oprigu Definizione nau de logu, chi est apartau, tretu o cosa (ala de orroca, muru) chi podet badrare, inue no dhue tocat cosa chi istrobbat (bentu, abba, sole) e po no dha pigare faet a si pònnere e istare méngius; cosa po ammontu e fintzes arremédiu a calecunu male / èssi a s'aprigu de is àterus = dipèndhere in totu de is àteros, in s'abbisóngiu Sinonimi e contrari bàrigu, crancosu, solianu / amparu, cuguzura, médiu Frasi benidiche chin nois e làssala a s'abbigu de sas monteras sa laghinza girella ◊ dhi fait aprigu una mata ◊ s'apricu sou est unu concale 2. dàemi calchi abbigu! ◊ isetendhe a sanare ndhe at de aju, su póveru, a s'abbigu de sa suposta! ◊ si de Deu bos mancant sos abbigos, pagu balet sa fortza de su mundhu Etimo spn. Traduzioni Francese abri Inglese shelter Spagnolo amparo, abrigo Italiano ridòsso, riparo Tedesco Schutz.

acóbiu , nm: acóliu, acuju, acúilu, acúliu Definizione crocadórgiu de pudhas e de àteros animales (mescamente arestes), logu inue faet a istare arretiraos, in pàusu Sinonimi e contrari acoiladórgiu, corcadorju / prudhaxu / acotu, imbaru Frasi tocat chi dhi agateus un'acóliu, po crocai ◊ intraus a cust'acúliu e ndi pigaus otu pudhas ◊ is cuatru buchemelis andant a s'acúliu de is pudhas ◊ sos puzones agataiant acúliu in su niu 2. in sa paghe agatiamos acúliu siguru ◊ candu at fatu cuss'alluvioni, sa genti, a chini at pótziu, at circau acóbiu in logu seguru Etimo srd. Traduzioni Francese abri Inglese shelter Spagnolo refugio, vivienda Italiano rifùgio Tedesco Unterkunft.

acollócu , nm Definizione logu inue si pònnere o istare po allogiare Sinonimi e contrari acollozu Frasi che intrant a sa nave e luego chircant acollocu ◊ tue mi as dadu un'acollocu canno mi as agatadu crocadu foras! Etimo srd. Traduzioni Francese abri Inglese shelter Spagnolo amparo Italiano ricóvero Tedesco Unterkunft.

acóstiu , nm: acostu 1 Definizione su acostire; logu inue si pònnere a bívere, domo po istare Sinonimi e contrari acóbiu, acotu, alabinna, domo Frasi picapedreris e mastros de muru tribàgliant pro fàghere acóstios pro sa zente ◊ malesas e rualzos, tanas e furrighesos e conchedhas, acóstios, reparos intendhiant tremendhe su rembumbu Etimo srd. Traduzioni Francese abri Inglese shelter Spagnolo refugio, vivienda Italiano rifùgio Tedesco Unterkunft.

alabínna , nf: alapinna, lapinna Definizione css. cosa po fàere de aprigu, furriare su bentu; muru de pedra o de sida chi si faet ananti de su barracu po furriare su bentu / fàghere alabinna a unu, a una cosa Sinonimi e contrari acóstiu, paramuru Frasi tiu Antiogu cun ojos de braja intrat in s'alabinna a petus chíbberu ◊ su pastore iscampiabat sa conca dae s'alapinna e ghetabat duas boches Etimo srd. Traduzioni Francese abri Inglese shelter Spagnolo amparo, abrigo Italiano riparo Tedesco Schutz.

allavrànzu , nm Definizione logu ue faet a si aprigare, a si apartare po calecunu apretu, médiu po calecuna dificurtade Sinonimi e contrari abbigu, aggrunnu, aprigadórgiu Frasi sa badhe de Pedru Piu fit allavranzu pro bamas e bandhidos ◊ su chi podimos lis amus a dare, a fizos nostros: allavranzu e acunnortu! Etimo srd. Traduzioni Francese abri Inglese shelter Spagnolo resguardo, abrigo Italiano ridòsso, riparo Tedesco Schutz.

apógiu , nm: apotzu, apozu Definizione logu de aprigu ue faet a si pònnere po no pigare abba, bentu o àteru; genia de agiudu o ispinta, giau po praxere, po iscabbúllere ccn. cosa fintzes sentza ndhe tènnere diritu o méritu prus de un'àteru Sinonimi e contrari acóncolu, acotu, afiagnu, amparu, apoju, arrimaderu / agiudu Frasi si faghet tempus malu no mi ndhe incuro, za tenzo apozu ◊ in custu logu chena un'apozu che cheret una domita ◊ un'àrbure o una perca sunt un'apozu in tempus malu ◊ aíamus presse de chircare un’apotzu dae s’abba chi nos proiat 2. podet bínchere su postu si tenet apozos ◊ a si dipromare bi l'at fata a fortza de apozos ◊ chin sa política de su corrumpimentu in totu bi cheret apozu ◊ in cussa bidha bi teniat apògios fintzas pro furare Etimo itl. appoggio Traduzioni Francese abri Inglese protection Spagnolo amparo Italiano riparo, protezióne Tedesco Schutz.

bàrigu , agt, nm Definizione si narat de unu logu frantu, aprigu, in pinna de calecuna cosa (muru, monte, àteru), ue no dhue tocat bentu o àteru Sinonimi e contrari abbigu, apogiosu, crancosu | ctr. bentosu Modi di dire csn: logu b. = frantu, chi no bi tocat bentu; avb: a dies bàrigas = no donzi die, a dies Frasi in cue bi daet bàrigu su bentu ◊ faghet a bàrigu e pro cussu no si podet bídere de inoghe 2. pònedi a bàrigu a bentu! ◊ custu triballu l'amus fatu a dies bàrigas Etimo srd. Traduzioni Francese abri Inglese shelter Spagnolo cobijo, abrigo Italiano ridòsso Tedesco dicht.

cuérru , nm Definizione su cuerrare, su si cuerrare o pònnere ammontu, logu apartau o de aprigu, cosa chi cuerrat o po cuerrare Sinonimi e contrari cuberru*, cuguzu / apozu Frasi chin copertas de lana pro cuerru mi ndhe tia importare de s'ierru! ◊ no pensat chi s'ijerru torrat e det àere bisonzu de cuerru pro si ammantare ◊ sa domo chi teniat po cuerru faiat piedade 2. sas puntas de Ollolai sunt su cuerru de sos murones ◊ sos puzonedhos in mesu de su nie chircant in debbadas unu cuerru ◊ cust'àrbure manna in tempus de fritu est unu cuerru ◊ teniant in cuerru pira, nughe e nintzola ◊ bisos de lughe costoidos in cuerros profundhos de su coro Traduzioni Francese abri Inglese shelter Spagnolo amparo, reparo, cobijo? Italiano riparo Tedesco Schutz.

culvénu , nm: cruvenu, cuvrenu Definizione totu su chi si faet a manera de no tènnere male o dannu (o fintzes po no ndhe fàere), o cosa (bestimentu) po no tènnere male; logu apartau inue pòdere istare in aprigu, cuau Sinonimi e contrari regualdu Frasi no bi as un'istàntzia chi la potas mantènnere in culvenu: cussa ratatúglia ti est boltulendhe sa domo! ◊ as fatu pensamentos de tènnere in culvenu ◊ una cundenna est unu cruvenu mannu pro su malu fàghere ◊ in notes de bidhia su cuvrenu fit tropu lezeri 2. su leperedhu est in su culvenu cun su coro bolaola, tantendhe a díligu a díligu sa carena dolimazosa Etimo srd. Traduzioni Francese garde, abri Inglese case, shelter Spagnolo custodia, amparo Italiano custòdia, riparo Tedesco Aufsicht, Unterschlupf.

cuvérrinu , nm Definizione logu apartau, de aprigu Sinonimi e contrari acolostu, cuberru Frasi morte vona est cuvérrinu ◊ li piaghet meta su caentu e chircat sempres cuvérrinu Etimo srd. Traduzioni Francese abri Inglese refuge Spagnolo refugio Italiano rifùgio Tedesco Zuflucht.

imbàru , nm: immaru Definizione logu inue si firmare a pausare, po si aprigare, istare, e fintzes impedimentu, cosa chi faet firmare; logu o cosa inue s’imbarare, si pònnere o acostire e agguantare; su imbarare, ora, iscuta, tempus chi s’istat firmos coment’e ibertandho Sinonimi e contrari arrambu, imbaradorju / arressa, firmada, stentu / atostonu Frasi no azis perunu imbaru a sa bostra bramosia: sas benénnidas siedas, rúndhines, a domo mia! (P.Mossa)◊ restas sola chentza imbaros in su mundhu corazosa ◊ sempre isto pessighindhe cussu paru pro chi nisciunu mi faghet imbaru (A.M.Iscanu) 2. torraiat a sa capella, fichiat sos cuidos in s'imbaru de s'imbenujadolzu e s'imbenujaiat 3. sentza perunu imbaru Pilatu lis intregat a Gesús pro lu crutzificare Etimo srd. Traduzioni Francese appui, abri Inglese support, refuge Spagnolo posada, lugar donde descansar, pausa Italiano appòggio, rifùgio Tedesco Schutz.

insérru , nm: isserru Definizione su inserrare o abbarrare in logu serrau; logu serrau; s'ària fragosa e pòbera de ossígenu chi si faet in is logos serraos inue no si càmbiat s'ària Sinonimi e contrari intuvu, isserronzu Modi di dire csn: timire s'i. = tímiri su abarrai in logu serrau; i. de corant'oras = funtzione de serrada de sas barant'oras Frasi mi ndhe isto in cust'isserru, ube pianghet finas s'aposentu ◊ s'inserru dhi fait dannu ◊ no ischiat cumente passare su tempus, sempre inserru 2. abberi su bracone pro intrare aera, ca s'isserru faghet male! ◊ in iscola apustis de un'ora bi at fragu de isserru, cun totu sos àlidos e chentza abbèrrere Traduzioni Francese abri, lieu retiré, air vicié Inglese enclosure, retreat, stale air Spagnolo encierro, aire viciado Italiano chiuso, ritiro, ària viziata Tedesco geschlossener Ort, Ruheort, verdorbene Luft.

«« Cerca di nuovo