Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

infínis , avb Synonyms e antonyms afines, assafines Sentences insístiu de sa pobidha e de is fillus si est infinis apaxiau Etymon srd. Translations French enfin English finally Spanish en fin, finalmente Italian infine German schließlich.

ingorropàre , vrb Definition betare in calecunu gorropu Synonyms e antonyms impelciare, incalancare, ingarghilare Etymon srd. Translations French jeter dans un gouffre English to sinkhole Spanish echar en un barranco Italian infoibare German in eine Doline werfen.

innadiài , vrb: innadicare, innadigare, irnadicare Definition pigare a isculivitas, a innadiadas, iscúdere cun sa manu a nàdigas Synonyms e antonyms annadiai, aculaciai Sentences candho su pipiu naschiat l'innadighiant chi bidiant ca no respiriat, po dhu fae prànghede Etymon srd. Translations French donner une fessée English to spank Spanish pegar en el culo Italian sculacciare German den Hintern versohlen.

innedhúe , avb Definition in nedhube, in logu perunu Synonyms e antonyms nedhube* Translations French nulle part English nowhere Spanish en ningún lado Italian da nessuna parte German nirgends.

insàmus , prep, cng, avb: antamas, intàmada, intamas, intambus, intamen, intames, intamis, intamu, intemes, intomas, intramus Definition coment’e prep. e cng. giaet s'idea de unu càmbiu, de fàere, o pònnere o nàrrere una cosa a su postu de un'àtera; podet giare fintzes s'idea de àteru, cosa in prus Synonyms e antonyms annotamala, imbecis, tamen* / assora, inciandus / annotamala Sentences intamas de sa manu iat artziau su pei ◊ dispraxit a sa genti manna puru, intamis de a is pipius isceti ◊ no si fidaiat mancu de sos ojos suos intrames de sos ojos anzenos ◊ immoi is crabas no dhas faint caminai mancu a dedí insamus de a denoti 2. intamen de ndi dhi bèniri gosu dhi fiat abarrau unu sentidu de isbuidori ◊ si abbaidaiant a ógiu tortu, intames de si faedhare ◊ mancu abba dhi at dadu, intomas de dhi dare dinari!◊ intemes de las iscríere, sas cantones, si las at registradas 3. de custu intamas sos ambassadores no ndhe faedhant (G.Sanna)◊ intamis, una fémina si est acostada a su tziu po dhu preguntai Translations French au lieu de, au contraire English instead of, on the contrary Spanish en vez de, en lugar de Italian invéce di, anziché German statt.

intzodhài, intzodhiài , vrb Definition arrennèscere a fàere calecuna cosa, bogàrendhe atzola, intzertare / i. fuedhu = ispirastrare peràula, nàrrere cun craresa, bene, sas peràulas Synonyms e antonyms acamingiai, ammatzamurrai, incannugai / ispirastrare Sentences si no ndi fadeus oi, de custa cosa, no nd'intzodhaus prus ◊ ita totu est su chi ses intzodhendu? ◊ si dh'at nau in tres línguas ma no nd'intzódhiat manc'una! 2. totus fuant prenus de ispantu e no intzodhànt fuedhu ◊ no intzodhat fuedhu, achíchiat e is pagus fuedhus chi narat funt ammesturaus e a truncu de língua Etymon srd. Translations French embobiner, resoudre English to hit words Spanish dar en el blanco Italian venire a capo di qlcs., impastocchiare German einer Sache auf den Grund kommen.

irmesadúra , nf Definition su irmesare Synonyms e antonyms ammesadura, ismesamentu Etymon srd. Translations French division par deux English halving Spanish partición en dos, el demediar Italian dimezzaménto German Halbierung.

isciaculài, isciaculàre , vrb: iscioculare, isciuculare, issuculare, sciaculai Definition mòvere a iscutuladura, nau mescamente de abba aintru de istrégiu po giare una samunada; passare cosa in s'abba a forte de un'ala a s'àtera po dhi giare una samunada; pigare a iscutuladura / giúghere a ccn. isciúcula isciúcula = aguantai a unu sentz'e siguresa, de una cosa a s'àtera Synonyms e antonyms assucare, igiucare, iscioriare, isciucare, sciampuinai / sachedhare Sentences s'abba issúculat ◊ sa pobidha dhu tzérriat, dhu fúrriat brente a susu, dh'issúculat cricandho de dh'ischidare ◊ seo issuculanno is tassones 2. isciàculat su carru de su viagiadore ◊ che barigheit sa vida isciaculendhe in pojos de ludu Etymon srd. Translations French clapoter English to paddle Spanish mover agua en un recipiente para limpiarlo Italian guazzare German planschen.

iscúgia 1 , nm, nf, avb: ascuse, iscuja 1, iscuju, iscusi, iscúsia, iscúsiu, iscússiu, iscusu, iscuxu, scusi 1 Definition sa cosa chi si narat a s'àteru acanta a s'origa, chentza chi mancu s'intendhat sa boghe, a manera de no dh'intèndhere is àteros chi funt acanta / a s'i. = manera de fuedhai a boxi bàscia de no s'intèndiri si no si fuedhat in s'origa, fintzes a cua, chentza chi dhu potzat biri e mescamente intèndiri un'àteru; a iscusi miu = chentza ndhe ischire nudha deo, a cua dae me Sentences si totu sos iscúsios si fint naraos a forte, aiamus disizau d'èssere surdos! ◊ nesi a s'iscuxu, pustis a boghe alta ◊ aferrat su camareri a su bultzu e a s'iscuja li porrit cosa a orijas ◊ ti lu naro a s'iscúgia ◊ mi at mutiu e a s'iscúsiu mi at nau una cosa ◊ fipo ridendhemila a s’iscússiu ◊ lis daent a s'iscuxu consizos malos 2. dh'as fatu a iscusi miu ◊ nara! nara! o cosa a iscusi est? ◊ a s'iscusi dh'istimu ◊ bido inimigos dendhe a s'iscuxu consizos de cundennados ◊ bufat binu a iscúsia de sa mama ◊ bi l'at nadu a iscuju dae íscios Surnames and Proverbs prb: mali fatu a iscusi, a claru gei essit Etymon ltn. absco(n)se Translations French à voix basse, en cachette English softly, in secret Spanish en voz baja, a escondidas Italian sottovóce, di nascósto German leise, heimlich.

isculivitàre , vrb Definition pigare a isculivitas Synonyms e antonyms aculaciai, annadiai, innadiai Sentences fachiat su cabadhu isculivitàndhesi a duas manos e currendhe chin sos sonazos a gràdhara ligaos a trucu Etymon srd. Translations French fesser English to spank Spanish pegar en el culo Italian sculacciare German den Hintern versohlen.

isculuzonàre , vrb: iscuruzonare Definition cricare, istare cricandho is cugigones, in is cugigones Synonyms e antonyms fodichinare, iscrucuzonare Etymon srd. Translations French fouiller dans les débarras English to search high and low Spanish rebuscar en los rincones Italian frugare nei cantùcci, nei ripostìgli German kramen.

ismedhinàre , vrb Definition istare coment'e atontau, ammadurare de ogos coment'e ispantau, atontau Synonyms e antonyms abbebberecare, atontai, ispampanai Translations French rouler les yeux English to roll Spanish pasmarse, poner los ojos en blanco Italian stralunare German verdrehen.

ispallatzàda , nf Definition genia de cropighedhu chi si giaet cun sa manu a su codhu, a parte de apalas, in cunfidàntzia Synonyms e antonyms ispaliotada Sentences candho frades mios murrunzaiant ca nachi fio sa fiza de sa pudha bianca, mamma mi daiat un'ispallatzada Etymon srd. Translations French tape sur l'épaule English to slap on the shoulder Spanish palmada en la espalda Italian pacca sulle spalle German Klaps auf die Schulter.

ispalpedhàre , vrb: isprapedhai, isprapiedhai, isprepedhai, isprepedhiare, ispripiedhare, sprapadhai Definition isperriare deunudotu, apèrrere bene is ogos, is prabaristas, o fintzes àteru Synonyms e antonyms ilbambarriare, irbarriolare, ispamparinare, ispamporionare, isparpalociai, ispitzulinare, sparrancai / abberberedhare, acrabionare, allutzighinare, sparrunchiai / allampare Sentences iat isprapedhau is ogus chi pariant duas làntias ◊ Bissentedhu furiat isprepedhendi is ogus po biri mellus ◊ ispripiedhat sos ogos po cumprènnere si est abbizu o drommidu 2. est abarrau cun is ogus isprapedhaus de sa timoria ◊ est siciau cun is manus isprapiedharas in is ginugus Etymon srd. Translations French ouvrir grand English to open wide Spanish abrir los ojos, abrir de par en par Italian spalancare gli òcchi German die Augen aufsperren.

ispampanài, ispampanàre , vrb: ispampinare 1 Definition apèrrere in campu, deunudotu / ispampinare sos ojos = isprapedhai is ogus, fintzes ischidare Synonyms e antonyms ilbambarriare, ilbarrizare, imbarritzare, ispalpedhare, ispamporionare, isparpalociai, scampaniai, sparrancai / ismedhinare | ctr. serrai, tancare Sentences luego abberit sa gianna pro ch'essire su fiagu e ca s'upore no est pagu ispàmpinat su balcone ◊ mi est essidu de mente de ispampinare sa gianna de su frundhagu ◊ giuchiat sos ocros totu ispampinatos ◊ su butoni de custu frori est deretu a ispampanai Etymon srd. Translations French ouvrir grand, rouler les yeux English to open wide Spanish abrir de par en par Italian spalancare, stralunare German aufreißen, verdrehen.

ispitighedhàre , vrb Definition fàere una segada a sa castàngia po no isciopare orrostindhodha: agiummai coment'e innasedhare (ma no importat inue est fata sa segada) Synonyms e antonyms ispitare, ispitudhare Etymon srd. Translations French inciser les châtaignes English to slit Spanish hacer una incisión en la cáscara de las castañas Italian castrare le castagne German die Kastanien einschneiden.

ispixàre 1 , vrb rfl: ispricare 1, isprigai, isprigare, sprigai Definition castiare, bíere me in s'isprigu Sentences fatuvatu bandat a s'isprigai ◊ sa luna s'ispricat in s'abba 2. los cherzo ispixare in arcos de chelu pro pintare randhas de nue (G.M.Lai) Etymon srd. Translations French se regarder (dans une glace) English to look oneself (in a mirror) Spanish mirarse en el espejo Italian specchiarsi German sich spiegeln.

istizàre , vrb Definition bogare, segare o fàere calecuna cosa a tirighedhas fines, istacare is silibbas de sa conca de s'àgiu; fintzes arrasigare, istidhigare Synonyms e antonyms afitai 2. fit istizendhe su fundhu brujadu de su labiolu cun d-una moneda Etymon srd. Translations French réduire en tranches minces English to cut in slight slices Spanish cortar en tajadas finas Italian ridurre in fétte sottili German in Scheiben schneiden.

loturizài , vrb Definition ispartzire unu terrenu a lotos, in parte Translations French lotir English to divide into lots (land) Spanish parcelar, dividir en lotes Italian lottizzare German parzellieren.

mascamènte, mascamènti , avb: mascamenti, mescalimente, mescamente, mescamenta, mescomente Definition prus che àteru, bolet nàrrere po su prus, su prus de is bortas Synonyms e antonyms assimas, mascas, prusatotu Sentences sos cadhos, sos boes, mescamente in s'istiu, si moent meda ca sa musca no los dassat in pasu ◊ no sunt totus de un'idea ebbia, mescalimente cudhos coturones chi ant preparadu sos binos noos Translations French surtout, spécialement English especially Spanish sobre todo, en especial Italian soprattutto, massimaménte, specialménte German vor allem.