mémula , nf: mímula, mímulos, múmula Definition genia de murmutu ifadosu, cantighedhu, boghe o sonu no tanti fortes ma sighios; male, genia de doloredhu chi si sapit in sa carena, aintru (es. m. de coro, de istògomo) Synonyms e antonyms càntara 1, laredha, mumuliu, taja / ttrs. mímmura Sentences s'intendhet sa mémula de una cantone ◊ s'intendhet sa mímula de sos ribos ◊ cheres cantare sa mímula de sas chícheras ◊ s'intendhet coment'e una mémula: sunt sas pregadorias de sa zente ◊ ammuinada dae su caldu a múmulas de chígula ti drommias (G.Branca) 2. nosse, su dutore, no est dolore a su coro: una mímula est! Etymon srd. Translations French rhonchus English dirge, painful sensation Spanish cantilena, dolor en el pecho Italian rónco, nènia, sensazióne dolorósa German Röcheln, Geleier, kleiner Schmerz.

mendigài , vrb: mindhigàre, mindigai, minnicare Definition pedire sa lemúsina, fàere su pedidore; torrare, o èssere, a míndhigu Synonyms e antonyms lemusinai, pedie, pedulianare, mischinzare / abasciai, amenguai, immenguare, miminare, torrae / arrunzinare | ctr. donai, giare / errichire Sentences a unu mindhigu no li mancat it'e mindhigare ◊ cussos no si abbarrant a mannos a minnicare pasturas e mànnicos dae palas de sos àteros 2. est mindigada sa sustàntzia chi lompit a is fròngias Translations French mendier, être en difficultés financières, vivre dans la gêne English to beg, to be in shortage Spanish mendigar, vivir en la estrechez Italian mendicare, èssere in ristrettézze German betteln, in beschränkten Verhältnissen leben, abgebrannt sein.

mischinzàre , vrb Definition èssere o istare in mischinzia, a mindhighiu, in su pagu a tropu, in su bisóngiu, àere bisóngiu / m. de… = àere bisonzu de… Synonyms e antonyms arrunzinare Etymon srd. Translations French avoir de la pénurie English to be in shortage Spanish vivir en la estrechez Italian avére penùria German mangeln, in beschränkten Verhältnissen leben, abgebrannt sein.

muràche , nm Definition muru de pedra assentada chentza impastu; a logos fintzes nuraghe Synonyms e antonyms muragadha, murubbullu / nurache* Sentences at tancau sas cussorjas a muraches ◊ si est pasau in d-unu murache Translations French mur de pierres sèches English dry wall Spanish muro en seco, tapia Italian muro a sécco German Trockenmauer.

musicài , vrb: musicare Definition cumpònnere o iscríere sa música; andhare a cantare sa serenada a is bagadias, sonare a tzarachia po festas, cójuas e àteru 2. is giòvunus funt essius a musicai is piciocas Translations French mettre en musique English to set to music Spanish poner en música Italian musicare German in Musik setzen (um), vertonen.

nce, nche, nchi, nci , avb: che* Definition avb. chi inditat logu, no sèmpere reale, de una manera pagu precisa, logu indefiniu (foras candho prus ainnanti si narat su foedhu chi inditat custu logu), e prus che àteru giaet un'idea de istesióngiu de ue unu est (o si narat pentzandho a logu atesu de ue unu est) ma podet inditare fintzes acostimentu: s'impreat istacau de su vrb. si est postu innanti, totu a unu cun su vrb. si est nau apustis (e cun prn. puru): bògache custa cosa!, toca, istesianci!, bessinci!, fuliancedhu!, bogancedhu!, ponincedhu!, ghetancedhu!, leachelu!, remonichelu!, picaenchelu!, vatunchelu!, essimichelu, fulliadechedhu!, enclíticu, nau che unícu foedhu cun sa forma verbale Synonyms e antonyms ci / bi, ince Sentences nemos cheret andhare a nche batire sa botza ◊ cracu a perda a sa craba chi si nchi istésiat ◊ cumenti as fatu a nce dhu fai istrebedhai, su cani? ◊ oe nce funt is sindacaos ci nosi axudant ◊ sa bitella ti nce dha podes leare! ◊ si nche fit sichia a irfungudare ◊ su gurutu est astrintu ma nche colas ◊ - A si podet? a che sezis? ◊ nci fúliu is carramatzinas ◊ pentzanci e apustis mi arrispundis! ◊ si depeis essiri, esseidenci! ◊ seu intrada a cudha domu ponendidenchi su nasu torra 2. dennantis a nce pònnere in marina a pè ince boliat peri coràgiu ◊ deo nce pogno sa matessi ispesa ◊ inoghe che cherias tue! ◊ che so essidu in Bono a cumandhu ◊ su pani ponincedhu in sa mesa ◊ e ita nci negótziat innòi? ◊ cussus piscixedhus no abetu prus po nce dhus papai: tengu fàmini! Translations French y, , en English there (here) Spanish aquí, acá, en este lugar, allá, allí, en ese lugar Italian ce, ci, ne (avv. di luogo) German dort, dorthin, hier, da, hierher, da durch, von.

nedhúbe, nedhúe, nedhúve , avb: nidhue, nodhube, nodhue, nudhube Definition in perunu logu, no in logu Synonyms e antonyms innedhue | ctr. totube Sentences no cherjo nudha in nedhube ◊ v'aiat unu calore a mòrrere, non si parait in nidhue! ◊ no dh'agatas in nedhube ◊ geniosas che a tie no bi ndh'at in nedhue ◊ che a su meu no che ndh'at in nodhue! ◊ su teracu tuo no est andhadu a nedhuve ◊ soe chircandhe ma no lu poto sejare in nedhue! Etymon ltn. nullibi Translations French nulle part English nowhere Spanish en ningún lado Italian in nessun luògo German nirgends.

óbiga, óbighe , nf, nm: ópica, ópiche, ópicu, úpigu Definition arretza a forma de sacu, acapiada a una pértia, po piscare trota, fata cun pigionatzos de ollastedhu de erriu (ma a logos fintzes gamu, àghimu); in cobertantza, brulla mala, fura / min. obighedhu Synonyms e antonyms arraciallu, arretza, filau, ganghiledhu, trotiadore / ghelea, giogada Idioms csn: fàghere s'óbiga = nadu in suspu, fàghere una cosa in debbadas, fàghere una cosa seguramente irballada; tortu che un'óbiga = dortu a unu gantzu (nadu de ccn., chi no arrexonat e no ponet mente) Sentences fint in su riu trazendhe s'óbiga prena de trota e ambidha ◊ tiu Gabini abiat pistau àndhalas de piscadore, cun arretzas a codhu, su berticale e s'ópiche 2. si cumandhas a isse già la faghes s'óbiga: mancu t'iscurtat! ◊ si ti pones a isse a sótziu già la faghes s'óbiga!…◊ bi est istada sa ruina de s'annada mala e de sas óbigas Scientific Terminology ans Translations French filet de pêche en forme de sac English sack net Spanish red en forma de saco Italian réte a sacco German sackförmiges Netz.

oindí, oindía , avb Definition a dies de oe, a tempus de como Synonyms e antonyms como, oe Sentences sa bisura chi si podeus fai oindí de sa Sardigna est cussa de una terra cun d-un'ànima antiga Etymon srd. Translations French de nos jours English nowadays Spanish hoy en día Italian oggigiórno German heutzutage

opía , nf Definition istrégiu piticu de ortigu po umprire abba a bufare in is funtanas, fintzes ortigu mannu cofudu po pònnere cosa a papare po medas, in su sartu Synonyms e antonyms conchedha 1, gupu, obria, trobia, upada, umpridorzu, upu / bagione 2. sa petza arrustia, tirada de su schidoni, dha poniant in is opias de ortigu po is tundidoris Scientific Terminology stz Etymon srd. Translations French puisette English pail Spanish recipiente para beber en las fuentes Italian attingitóio German Schöpfgefäß.

padúle , nf, nm: paoi, paule, pauli Definition abba apojada, paule manna de abba, giubbu, mescamente in is errios mannos Synonyms e antonyms gurgu 1, lacone, lacuedha, làcuna, pógiu, trógliu Sentences brintat in sa pauli, nci afundat e mortu! ◊ a unu poju mannu de su riu li namus "Paule lada"◊ cussa funtana paret unu padule de arana ◊ funt paois de àcuas mortas ◊ in sa paule bi at tzinnia ◊ adoru de su paoi est totu cannisoni 2. bi est chie no si cunfundhet in custu paule de ódiu Surnames and Proverbs smb: Paulis Etymon ltn. padule(m) Translations French point le plus profond (d'un fleuve) English big pool Spanish gran poza de agua en los ríos Italian grande pózza d'àcqua nei fiumi German große Wasserlache in Flüssen.

passamànu , nm: prassamanu Definition su aporrire una cosa s'unu a s'àteru, prus che àteru trebballandho; linna o ferru a ue faet a si poderare cun sa manu, passandho in logu de iscala o àteru; genia de orrolu o avoreta Synonyms e antonyms linghiera Etymon spn. pasamano Translations French chaîne English passing from hand to hand Spanish en cadena, pasamanos Italian passamano German Kette, Handlauf.

pedídu , pps, agt: pediu, pidiu Definition de pedire; chi est fatu a pedidura, a impréstidu, chi est de àtere 2. de candu su fogu at abbruxau sa sagristia teneus ancora su ministru a prendas pedias!◊ su chi ch'est inoghe est totu pedidu, mih, no pesses chi l'ant comporadu: sinono za fit nudha a fàghere custa festa!… Translations French demandé, mendié English begged Spanish pedido en limosna, mendigado Italian chièsto, mendicato German gebeten, gebettelt.

pititéri , agt Definition nau de ccn., chi cricat is pititos, chi punnat a papare is cosas prus saborias Synonyms e antonyms allicantzadu, assorjoladu, pipiteri, pititarzu Sentences fit azicu crétiu e pititeri e no manicabat mai de su chi manicabant sos àteros Etymon srd. Translations French qui aime la cuisine soignée English tasteful (eater) Spanish gourmet, exigente en la comida Italian ricercato nel mangiare German gewählt essen.

pógiu , nm, nf: poja 1, poju, pou, poxu, poza, pozu Definition fossu prenu de abba mescamente in errios mannos (ma fintzes fossu ebbia); genia de bartza tundha, fraigada a muru, in su sartu Synonyms e antonyms bàtiga, cadhaja, corrovoni, fògia 1, foxone, gurgu 1, trógliu Idioms csn: una poja de ludu = fossu prenu de ludu; pozu de sàmbene = lacuina, lotzina de sànguini chi at pérdiu ccn. Sentences sa rana istat cracagliendhe intro de sos pojos ◊ si no ischis nadare, no ti abburres in sos pògios fundhucos! ◊ de tretu in tretu su pastore at fatu sos pojos pro abbare sa robba ◊ l’avio zirau e istrampau in su ludu de una poza, gherrandhe a istrumpa 2. in s'ortu bi amus fatu su poju pro collire s'abba 3. custu est fintzas tempus de oro pro chie est fora de pojos de peleu Surnames and Proverbs smb: Poggiu Translations French point le plus profond d'un fleuve English river ditch Spanish hondonada en los ríos Italian tónfano German Kolk.

poltantàre , vrb: aportantai, portantare Definition fàere andhare su cuadhu a portante Sentences su cadhu de babbai poltantat Etymon srd. Translations French faire prendre l'amble English to amble Spanish marchar en paso de ambladura, portante Italian dare l'àmbio German den Paßgang geben.

profizàdu , pps, agt Definition de profizare Synonyms e antonyms fortzicau, furrighedhau, trotoxau Translations French retordu, tors English twisted (re) Spanish retorcido, en espiral Italian ritòrto, tòrtile German gedrehnt, verdreht, spiralförmig.

refaciài, refaciàre , vrb: arrefaciare, refatzare, rifatzare, rinfaciai, rinfaciare Definition nàrrere in cara a unu su male chi at fatu, betare in face una cosa a unu coment'e brigandhodhu, giaendhodhi curpas Synonyms e antonyms acarai, agiostrare, atzuridare, cadojare, iscamurriare, rumbicare, sfacidhai, sfacidhiri Sentences zughiat un'incristada coment'e unu chi teniat cosa meda de li rifatzare ◊ semus fradile e sorrastra: pro chi sies póveru, si cojuamus, a su nessi no amus de nos rifaciare sas ratzas Translations French reprocher, jeter à la figure (fam.) English to throwin s.o.'s face (sthg.) Spanish reprochar, echar en cara Italian rinfacciare German vorhalten.

refàciu , nm: refatzu, rifatzu, rinfàciu, rinfatzu Definition su rifatzare, cosa chi si narat a unu betandhosidha a curpa, coment'e a briga Synonyms e antonyms afetuada, apoboretada, atzúrridu, ripitimenta, rimbicu, sfacidhamentu Sentences mai unu refatzu de neune at tentu, cussa! ◊ si no fit ca ses antzianu ti tias meritare unu rifatzu: curpa de su cuidu o de su bratzu, raru sa die a ti agatare sanu! ◊ sas peràulas suas sunt ammunimentu e rinfatzu pro un'ammentu eternu ◊ cosa mala a dèpiri arriciri refàcius pustis de ai trabballau cun cunsiéntzia! Etymon srd. Translations French action de reprocher English reproach Spanish el echar en cara Italian rinfacciaménto German Vorwurf.

rumbicàre , vrb Definition arrespòndhere, in su chistionu, a su chi narat unu, ma mescamente refatzare calecuna cosa, arregodare a unu coment'e a briga, a impróveru (ca no ndhe at fatu contu), su bene chi dhi ant fatu Synonyms e antonyms afrontai, agiostrare, atzuridare, cadojare, iscamurriare Sentences s'àteru in lestresa rumbichesit a totu su chi s'ómine li nesit Etymon itl. rimbeccare Translations French jeter à la figure (fam.) English to fling in s.o. face Spanish reprochar, echar en cara Italian rinfacciare German vorhalten.

«« Search again