Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

abbarrigàre , vrb Definition fàere fortza faendho pesu o ispinghendho de pitzu, incracare faendho pesu Synonyms e antonyms abbaticare, apretigare, carcare, imbarrigare, incalcare Etymon srd. Translations French appuyer, presser English to press Spanish apretar Italian prèmere German drücken.

abbaticàre , vrb: abbatigare, abbatzicare Definition fàere pesu incracandho o ispinghendho de pitzu Synonyms e antonyms abbarrigare, acacigai, apistulare, carcare, incalcare, pretare / strecae Sentences su pesu de sa carena l'abbatzicaiat 2. sa lamedha l'at abbatzicata che tubbedhu líticu de dentifritzu Etymon srd. Translations French fouler English to press Spanish apretar, comprimir Italian pigiare, comprìmere German drücken.

afíssa , nf Definition su afíere / min. afidedha Synonyms e antonyms aggatada, astrinta, imprentzadura, incalcadura, strecada, supressura, trupiada | ctr. illargada, illascada Idioms csn: àere un'afissa = cosa in contràriu, àere dannu, istrobbu; dare un'a. = fàghere dannu, arruinare a unu, dare banzu Sentences dare un'afissa a sos isportinos ◊ a s'ainata si li daet una bella afissa pro ndhe fàghere essire totu su mústiu 2. e chie no ndh'at, de afissas, in sa vida?!…◊ sa maladia li at dadu un'afissa!…◊ bella afissa at àpidu: che li ant furadu su bestiàmine! ◊ li ant dadu cuss'afissa ca istat sempre inchestendhe sa zente! ◊ si mi giogat suta li do un'afissa chi si ndhe ammentat pro cantu durat! Etymon srd. Translations French compression, étreinte English compression, press Spanish compresión, apretón Italian compressióne, strétta German Druck.

aggafiàda , nf Definition su cassare e pistare ccn. cosa (es. pódhighe, bestimentu) in mesu de duas àteras Synonyms e antonyms aggàfiu, giogioi, imprentzadura Etymon srd. Translations French étreinte English press Spanish apretón Italian strétta German Druck.

ammustài , vrb: ammustare Definition catzigare, istrecare o mòlere s’àghina po fàere su mustu; aciúnghere mustu; piscare sa binatza a istrégiu (cofa) po che lassare iscolare su mustu innanti de dha prentzare Etymon srd. Translations French fouler le raisin English to press grapes Spanish pisar la uva Italian pigiare l'uva German die Trauben pressen.

apretigàre , vrb Definition fàere fortza o pesu apitzu de ccn. cosa Synonyms e antonyms abbarrigare, abbaticare, carcare, incalcare, pretare Etymon srd. Translations French comprimer English to press, to compress Spanish apretar Italian prèmere, comprìmere German drücken, zusammendrücken.

calàndra , nf Definition genia de màchina a rullos po istirare orrobba téssia o àteru; sa de su launeri serbit po atundhare o piegare sa làuna po fàere canales Surnames and Proverbs smb: Calandra Scientific Terminology ans Etymon spn. calandra Translations French calandre English rotary press Spanish calandria, laminadora Italian calandra, màngano German Tuchwalze, Mangel.

calcài , vrb: acracai, calcare, carcai, carcare, cracai, cracare 1, cascare 2 Definition ispínghere de pitzu a bàsciu, fàere pesu de pitzu, mescamente cun is peis; atripare, cúrrere aifatu a ccn. po iscúdere, mossigare e àteru, fintzes iscrocorigare, bociare in iscola Synonyms e antonyms abbarrigare, abbaticare, catigare, incalcare, ischitzare / corpare, fichire, istriulare, perseghire / iscorcorigare Idioms csn: cracai s'àxina = catigare sa ua a fàghere binu; cracai orbaci = iscarchiare; giogai a cracai = a su tene tene, a tènnere; cracare a boghes = abboghinare, itzerriai Sentences Turcus e Morus, che frumi calau, a cuadhu si ghetant, a isproni cracau! ◊ fut cun sa berrita cracada in faci ◊ custu est piriciou cracau me in domu ◊ no fait mancu a papai ambuàcia comenti festus una borta… chi dhus crachint in pràcia, dhus crachint! ◊ gei ndi portat de cambas po cracai, cussu curridori!… 2. chi benit s'esatori, cracadhi ferru! ◊ de diora meda est chi ti nci as cracau in cropus cussa fita manna de civraxu!…◊ crachissinci su didu in buca fintzas a sa gannarotza, ca gei dhi fait efetu! 3. a su gatixedhu, candu bandat a sui, sa mama dhu cracat, ca est istitendidhu ◊ tocat a cracai a perda sa craba, chi si nche istésiat ◊ lah ca ti cracat su sintzu, ca dhoi nd'at meda! ◊ dhoi apu agatau animalis in bíngia e dhus apu cracaus 4. is duus sirbonis ant cracau a si mossiai s'unu cun s'atru 5. cracat a boghes e artzat is manos a chelu: iat bintu su pannu! Etymon ltn. calcare Translations French fouler, tasser English to press Spanish pisar Italian calcare, pigiare German treten.

incalcàre , vrb: incarcare, incascare, inchircare, incracai, incracare Definition ispínghere de parte de pitzu una cosa, fàere pesu in pitzu, ma fintzes istrínghere, fàere fortza; fàere cracu o fintzes bufare (o papare) meda, coment'e a istichidura, faendho prus cracu, tibbiu Synonyms e antonyms abbarrigare, abbaticare, apretigare, calcai, crichiri, istibbire, pretare Sentences s'at incalcadu sa berrita in conca ◊ si abbutonat su capoto e s'incascat su bonete in conca ◊ su gatu mi pigat su didu in buca, mússiat ma no incracat 2. comente at torradu a pròere, sos cunzados, sos pasciales, sos mandriolos si sunt torrados a incarcare d'erva ◊ chijinatas umbras s'incascant subra de sos nódidos montes (G.Fiori) 3. de binu si ndh'incarcat cantu piús podet ◊ candho sunt tirendhe gàrriga manna, sos boes incascant in tuju Etymon srd. Translations French presser, s'épaissir English to press, to thicken Spanish apretar Italian prèmere, addensarsi, infittire German drucken, sich verdichten, dichter werden.

istibbíre , vrb: stibbiri Definition istichire, pònnere cosa o gente a meda, a cracu, aintru de logu faendhondhe càbere cantu prus Synonyms e antonyms indibbiri, stibbai* 2. su mundhu est istibbiu de traitoris de dogna arratza e manera (A.Cannas) Translations French entasser English to cram, to press Spanish abarrotar Italian pigiare, stipare German pressen.

prèmere, prèmi , vrb: prèmmere, prèmmiri Definition fàere fortza (de pesu o de àteru) apitzu, coment'e incracandho, fintzes coment'e istringhendho Synonyms e antonyms afíere, incalcare, isprèmere, istrígnere, tilpiare Etymon ltn. premere Translations French appuyer, presser English to press, to squeeze Spanish apretar Italian prèmere, sprèmere German drücken, ausdrücken.

prència , nf: prensa 1, prentza 1 Definition aina o màchina a bisura de istrégiu po incracare sa binatza a ndhe múrghere su mustu, o s'olia mólia po ndhe bogare s'ógiu / partes de una prentza a manu po binatza (prentza a bangu): is còscias o peis, su bancu o piatu, su canale, is costaos o paradas (fatas a doas lascas fissadas in mesos cricos de ferru, in duas perras de intrare apare postas prantadas in pitzu de su bancu e de prènnere de binatza e agguantasas intradas apare cun craos), su covecu (duas mesas lunas de linna grussa cun orrugos grussos paríviles de linna o istrupedhos de pònnere in pitzu e subràbari a duos a duos giraos de noranta grados), su fusu a berrina de mesania a punta, sa gioca o ‘fémina’ (chi intrat in su fusu, fata in duos petzos cun duas cotzas de ferru e un'istanga: custa parte est fata a manera chi, movendho s'istanga a s'andhetorra, su petzu de fundhu, po comente funt fatas e postas is cotzas a punta a triàngulu totu a una parte, giret sèmpere a una matessi bandha abbasciandho e incracandho a forte apitzu de sa linna e de sa binatza, o fintzes – ponendho is duas cotzas a su contràriu – artzandho e illascandho) Synonyms e antonyms supressa Idioms csn: binu de p. = su binu chi essit de s'ainata supressendhe; fai sa p. a unu = zogu pesante de pisedhos abbatighendhe a unu postu a palas a terra Sentences su binu de prentza no si ammisturat cun su binu de iscupu ◊ candu s’olia fut mólia si ndi bogàt sa pasta, si preniant is isportinus e si poniant in sa prensa Surnames and Proverbs smb: Prenza Scientific Terminology ans Etymon spn. Translations French pressoir English press Spanish prensa Italian tòrchio German Presse.

strecàe, strecài , vrb: istercare* Definition incracare a forte o cun pesu tropu, pistare sa cosa a manera de dha crepare e alladiare / strecai fàuas = contare o istare contandho fàulas Synonyms e antonyms aggatare, cerfai, ischerfare, ischitzare, istrechedhai 2. si dha strecais una fàua, is carabbineris!…◊ ma bai, toca, ita mi strecas?! Translations French écraser English to crush, to press Spanish aplastar Italian schiacciare German quetschen.

suprèssa , nf Definition aparíciu fatu apostadamente po ndhe bogare incracandho totu su súciu de ccn. cosa (es. binatza, pasta de olia)/ partes de una supressa a manu po binatza: sas còscias o pes, su bancu o piatu, su canale o corriotu, sos costazos o paradas, costas o càscia (fatos a doas lascas fissadas in mesos cricos de ferru, in duas perras de intrare apare postas prantadas in pitzu de su bancu e de prènnere de binatza), su covecu (duas mesas lunas de linna grussa cun cotzas o istrupedhos de pònnere in pitzu subràbari a duos a duos giraos de noranta grados), su toronígliu in mesu de su bancu, unu fusu o àlbure a berrina de mesania a punta, sa gioca o fémina (chi intrat in su fusu, fata in duos petzos cun duas cotzas e un'istanga o abbinadorzu: custa parte est fata a manera chi, movendho s'istanga a s'andhetorra, su petzu de fundhu, po comente funt fatas e postas is cotzas a punta a un'ala, giret sèmpere a una matessi bandha abbasciandho, incracandho e prentzandho a forte sa binatza, o fintzes inartandho e illascandho si is cotzas funt postas cun sa punta girada a betu contràriu) Synonyms e antonyms prència Sentences est vinu de supressa e faet pacu camminu! ◊ sunt ammanitzandhe pro sa binnena, labandhe cupas, tinos e supressas Scientific Terminology ans Etymon itl. soppressa Translations French pressoir, fouloir English press Spanish prensa Italian tòrchio, pigiatrice German Presse.

supressài, supressàre , vrb Definition incracare a supressa, incracare a forte Synonyms e antonyms imprentzai, prenciai Sentences prantat, marrat, binnennat, issarmentat, càticat e supressat, iscuponat e ponet su mustu in cantina Etymon srd. Translations French presser English to press Spanish prensar Italian torchiare German pressen.