Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

abbarrigàre , vrb Definition fàere fortza faendho pesu o ispinghendho de pitzu, incracare faendho pesu Synonyms e antonyms abbaticare, apretigare, carcare, imbarrigare, incalcare Etymon srd. Translations French appuyer, presser English to press Spanish apretar Italian prèmere German drücken.

acoidài, acoidàre , vrb: acoitai, acoitare, acuitai, acuitare, coidai Definition fàere sa cosa in lestresa, cantu prima, a presse Synonyms e antonyms apressare, illestrire, incoire | ctr. istentare Sentences s'atóngiu acoidendi pesat unu lentzoru niedhu de nuis ◊ tocat a s'acuitai ca no s'aspetant ◊ issu si fut acoitau a crocai ◊ acoita a torrai! ◊ acoitaisí a si ndi andai! ◊ acoitate ca tenzo de fàchere su pranzu! Etymon srd. Translations French presser English to hurry Spanish apresurarse, darse prisa Italian affrettare, fare in frétta German sich beeilen.

afiolàre , vrb: afiorare Definition acostire sa terra a calecuna cosa prantada; apretare su fàmene, unu bisóngiu, bènnere fàmene o bisóngiu forte Synonyms e antonyms assacarrare / apretai, sighire Translations French presser English to be hot on s.o.’s Spanish apremiar, acuciar (hambre, otro) Italian incalzare (della fame, di altro) German bedrängen.

allestài , vrb: allestrai, allestrare Definition fàere in lestresa, pònnere presse Synonyms e antonyms allestire, apressurai, impressare, impressire, impressurare, trotinare Sentences sos àinos fint addainanti de nois allestrendhe in sa falada (M.Bua) Etymon srd. Translations French presser, hâter English to hurry Spanish apresurar Italian affrettare German beschleunigen, sich beeilen.

apressàre , vrb Definition fàere impresse, coitare de prus Synonyms e antonyms acadriare, acoidai, apressurare, impressire | ctr. istentare Sentences cuss'issudhu l'at fatu apressare su passu Etymon srd. Translations French presser English to hurry Spanish apresurar Italian affrettare German beschleunigen, sich beeilen.

apretàe, apretài , vrb: apretare 2, apretari Definition pònnere in apretu, in dificurtade manna, pònnere presse, essire o fàere prus càdriu, prus fruscu; rfl. caminare prus impresse, istirare su passu camminandho Synonyms e antonyms acadriare, apressurai, apretonare, trotinare Idioms csn: apretare una cosa a… (a sole, a fogu, a chíngia, e gai) = fàghere dannu a sa cosa cun su sole, cun su fogu, sa chíngia a tropu; apretare sa màchina = fàghere andhare prus lestra Sentences sighint sas agonias a apretare ◊ su sole apretaiat sa campagna chena piedade ◊ bae a sa friscura, ca a tardu ti apretat su sole! ◊ a su malàidu li at apretadu su male ◊ in cussu logu mergiani apretat e no fait a fidai is angionis 2. is fillus megant de dh'apretai a comporai su tratori ◊ su guvernu cheret apretadu chi muntenzat sas promissas ◊ si apretesint de sighire sa volontade sua ◊ si ti apretat su fritu cugúzadi! ◊ candu mi apretat su fàmini papu ◊ l'est apretandhe su sonnu ◊ su bentu est apretendhe ◊ est comintzendhe a pròere: si apretat abberimus su paracu 3. a sa padedha abbàssiali su fogu, no l'apretet ca si atacat 4. cudhu si apretat e aciapat su cani Etymon spn. Translations French presser English to chase closely Spanish apretar Italian incalzare, mèttere frétta a qlc., intensificare qlcs German jdn zur Eile antreiben, sich beeilen.

apubulàre , vrb Definition bènnere gente meda, prènnere de gente, nau de unu logu Synonyms e antonyms abbudronare, afiotulare, afollare, assaurrare, atrepillai, atropare, atrumare, atutinare, pobulare | ctr. ispobulare Etymon srd. Translations French se presser English to crowd (together) Spanish agolparse Italian affollarsi German sich drängen.

atipriàre , vrb: atripiare, atropiare, atrupiare Definition catzigare o istrecare e múrghere su súciu de calecuna cosa; istrínghere, múrghere is trastos, s’orrobba samunada, po che dhis bogare s’abba Synonyms e antonyms tilpiare* / intortijare, tortojare / irfrutuare Sentences a sa malàida l'at atrupiadu sa tita e de matéria ndh'at pienadu una tatza ◊ atropiaiat cun sas manos suas sa ua sèbera pro fàghere su binu de sa Missa ◊ unu tempus sa ua l'atropiaiant a pes Translations French presser English to squeeze Spanish exprimir Italian sprèmere, strizzare German pressen, auswringen.

atrumàre , vrb: atrummare Definition fàere a truma, a chedha, istare o pònnere in medas impare, acanta Synonyms e antonyms abbudronare, acedhae, afiotae, afollare, apubulare, arretolare, assaurrare, atropare, atutinare Sentences fint totu atrumados a noe e a deghe ◊ sos tazos si sunt atrumados in s'abbadolzu ◊ fia giómpidu a una badhe terrorosa tota atrumada de feras ◊ si bi at atrumadu unu bene de zente ◊ intendhindhe cussu fragassu, sa zente si est atrumada Etymon srd. Translations French se presser English to crowd (together) Spanish atiborrarse Italian affollarsi German sich drängen.

azachinàre , vrb Definition fàere mòvere o trubbare animales, pigare a trubbu fintzes gente, fortzare a ccn. a fàere Synonyms e antonyms ingotare 1, ispuntogliare, istuzare, trubare Sentences azachinare a unu, unu fiadu Translations French réclamer, presser English to urge Spanish incitar animales o personas Italian sollecitare German drängen.

impressíre, impressíri , vrb Definition tènnere o pònnere presse Synonyms e antonyms allestai, allestire, apressare, apressibbiri, apressurai, impressare, impressurare | ctr. abbacai, abblandai Sentences candho est arribbau, unu de sos cumpanzos lu fit impressindhe a contare s'istória de su Costerinu Etymon srd. Translations French presser, insister English to hasten Spanish apresurar Italian affrettare German beschleunigen, sich beeilen.

incalcàre , vrb: incarcare, incascare, inchircare, incracai, incracare Definition ispínghere de parte de pitzu una cosa, fàere pesu in pitzu, ma fintzes istrínghere, fàere fortza; fàere cracu o fintzes bufare (o papare) meda, coment'e a istichidura, faendho prus cracu, tibbiu Synonyms e antonyms abbarrigare, abbaticare, apretigare, calcai, crichiri, istibbire, pretare Sentences s'at incalcadu sa berrita in conca ◊ si abbutonat su capoto e s'incascat su bonete in conca ◊ su gatu mi pigat su didu in buca, mússiat ma no incracat 2. comente at torradu a pròere, sos cunzados, sos pasciales, sos mandriolos si sunt torrados a incarcare d'erva ◊ chijinatas umbras s'incascant subra de sos nódidos montes (G.Fiori) 3. de binu si ndh'incarcat cantu piús podet ◊ candho sunt tirendhe gàrriga manna, sos boes incascant in tuju Etymon srd. Translations French presser, s'épaissir English to press, to thicken Spanish apretar Italian prèmere, addensarsi, infittire German drucken, sich verdichten, dichter werden.

ingotàre 1 , vrb Definition coment'e ispínghere o pònnere presse, fàere mòvere Synonyms e antonyms azachinare, ispígnere, ispuntogliare, istuzare, sotae Sentences no bi at bisonzu chi l'ingote, sa mente mia, pro s'ischervigare (G.Ruju) Translations French presser, solliciter English to urge Spanish impulsar Italian sollecitare German drängen.

ispremiàre , vrb Definition coment'e istrecare, istringhendho o incracandho a forte po ndhe fàere essire cosa Synonyms e antonyms afíere, isprèmere, supressai Etymon spn. (a)premiar Translations French presser English to squeeze Spanish exprimir, extraer Italian sprèmere German ausdrücken.

prèmere, prèmi , vrb: prèmmere, prèmmiri Definition fàere fortza (de pesu o de àteru) apitzu, coment'e incracandho, fintzes coment'e istringhendho Synonyms e antonyms afíere, incalcare, isprèmere, istrígnere, tilpiare Etymon ltn. premere Translations French appuyer, presser English to press, to squeeze Spanish apretar Italian prèmere, sprèmere German drücken, ausdrücken.

prenciài , vrb: prensai, prensare, prentzai, prentzare Definition incracare a prentza Synonyms e antonyms imprentzai, supressare Sentences sa benàcia depit èssi prenciara po ndi bogai totu su binu ◊ teniat sa prensa e binzateris meda che leaiant sa binata pro la prensare Etymon spn. prensar Translations French presser, pressurer, comprimer English to squeeze, to crush Spanish prensar Italian torchiare, comprìmere, pressare, pigiare German pressen.

supressài, supressàre , vrb Definition incracare a supressa, incracare a forte Synonyms e antonyms imprentzai, prenciai Sentences prantat, marrat, binnennat, issarmentat, càticat e supressat, iscuponat e ponet su mustu in cantina Etymon srd. Translations French presser English to press Spanish prensar Italian torchiare German pressen.

tilpiàre , vrb: tirpiare, tripiare, tropiare, trupiare Definition istrínghere cosa a istrecadura, a murghidura, a atrotigadura, po che dhi bogare su súciu, s'abba; fintzes isfrutuare s'àteru Synonyms e antonyms afíere, isciuciai, isprèmere, profizare / acacigai, atipriare, irfrutuare Sentences su pastore trúpiat sas titas de sas arveghes murghíndhelas ◊ l'ant tilpiada che istratzu ◊ si trúpiant sos budrones in su lachedhu ◊ tropiendhe sa raba… faghent brou! ◊ l'at trupiadu a tenatzas ◊ su suore che l'azis tripiadu debbadas 2. su coro oprimidu restat che limone tripiadu (S.Macis)◊ adiu vida de gherra chi tripiadu mi as pro chimbant'annos! (M.Dore)◊ a su pensionadu lu fúliant tripiadu che limone ◊ no ti fóscighes su coro e ne ti trúpies sos chervedhos! ◊ a sa pianta ti atacas a tilpiare ca sa vida cheres ◊ ant tripiadu sa famíglia de su secuestradu ◊ pro nos fàghere mannos as tirpiadu sas fortzas chi aias 3. trípio pro su chi at fàmine e fritu Etymon srd. Translations French presser, essorer English to squeeze Spanish estrujar, exprimir Italian strizzare, sprèmere German auswringen, auspressen.

trupiàda , nf Definition su trupiare Synonyms e antonyms afissa, multa Etymon srd. Translations French pressage, action de presser, d'essorer English squeeze Spanish prensado Italian strizzata, spremuta German Auswringen.