úlimu , nm: úllimu,
ulmu,
úlumu,
umbu,
úmbulu,
umu,
úmulu,
úrimu,
urmu,
úrumu Definition
genia de mata chi podet fàere manna meda
Synonyms e antonyms
lumu,
olummu
/
ttrs. òramu
Sentences
in s'úlumu sa tonca cantat onzi sero ◊ in sa tuva de s’úlumu de piatza bi cabet tres o bàtoro pessones ◊ in sa pratza dhue at un'úmbulu mannu ◊ su trenu si firmat asuta de is matas de úlimu de s'istatzioni ◊ su pitzinnu si aperricavat a s'úlimu de su càntaru
Scientific Terminology
mtm, Ulmus minor
Etymon
ltn.
ulmus
Translations
French
orme
English
elm
Spanish
olmo
Italian
ólmo
German
Ulme.
uliòni , nm: alidone, illione, lidone, obioni* Definition genia de mata, no tanti manna, chi faet unu frutu matucu che una cheréssia, orrúbiu candho est cotu (in atóngiu) e totu arrasposu, coment'e a granighedhos, a fora Scientific Terminology mt, Arbutus unedo.
ulíva uía
ulivàre, ulivàrzu uliàriu
ullèra , nf Definition
genia de imbidru fatu cupudu a manera de impiticare o ingrandhire sa cosa comente pinnigat o ispartzinat is ràgios de sa lughe
Synonyms e antonyms
lente 1
Scientific Terminology
ans
Translations
French
lentille
English
lens
Spanish
lente
Italian
lènte
German
Linse.
ullèras, ullièras ugèras
ullierísta , nm Definition cudhu chi faet is ullieras.
úllimu úlimu
ullòne , nm: ozone, uzone Definition una calidade de lissa Synonyms e antonyms liona, olioni 1 Scientific Terminology psc, mugil chelo Etymon srd.
úllu úli
úlmu úlimu
últe , nm: brute* Definition genia de papare, fintzes unu druche / culunzones de ulte = culurgiones fatos cun d-una genia de prenimentu.
ultédhu , nm: boltedhu, ortedhu, urtedhu, ustedhu Definition genia de aina segante / ustedhone = leputzu mannu Synonyms e antonyms gortedhu*, leputzedhu Sentences seghiat ucones de canna e los atundhiat cun s'ultedhu ◊ bochint s'anzone cun s'ustedhu ◊ la giamant risolza o resolza, aterue resorza o istuzu o urtedhu.
ultíga , nf: oltija*, urtica, urtiga Definition genia de erba chi punghet e ispirtit in sa carre Synonyms e antonyms boltíula, ociau, picianti, pistidhore, pistígia, pitziafui, purtzigada, pústica / cdh. ultícula, ttrs. urtígura Scientific Terminology rba, Urtica atrovirens, U. dioica, U. pilulifera, U. urens.
ultimèra , avb Definition s'úrtimu tempus de una sumana / in u., a u. = a sa fine, a s'acabbu, a úrtimos, a úrtimu Synonyms e antonyms acabbada, urtimada / cdh. ultimera Sentences fint totu tuchendhe a lerina, chie cun sas botes a codhu, chie topitopi, chie, in ultimera, ufanu e lébiu che puma ◊ epuru, a ultimera, fit bénnidu su píscamu! Etymon srd.
últimu , agt, nm: úrtimu Definition
chi o chie benit apustis de totus, apustis de totu
Synonyms e antonyms
postreru
/
acabbada,
acabbu,
fine
| ctr.
primmu
Idioms
csn:
a úrtimu meu, tou, sou, nostru, bostru = apustis de a mie, ifatu meu, e gai; in úrtimos de…, a úrtimos de… (chida, mese, annu e gai) = a s'acabbada, me in s'úrtimu tempus; a s'úrtimu de… = apustis de…; a úrtimu, a s'úrtimu = a sa fine, a s'acabbada
Sentences
apu acabbau de isparai is úrtimas cartúcias chi teniu ◊ s'úrtimu tretedhu de caminu lu aiamus fatu abbellu abbellu ◊ in su padente bi sont sos úrtimos funnos chi si l'ant àpita ◊ s'última domíniga de austu si faghiat sa festa de sos bajanos ◊ martis est s'úrtima dí de carnevali…
2.
sos úrtimos ant a èssere primos
3.
ti ndhe ses pesadu a úrtimu meu ◊ a sos úrtimos de capitanni bi at galu, pro concruire s'annu de su tzeracu ◊ nosu est mellus chi abarreus a úrtimu…
Translations
French
dernier
English
last,
extreme
Spanish
último
Italian
ùltimo,
estrèmo
German
letzt,
äußerst,
Letzte.
ultimúnu , nm, agt: urtimunu Definition própriu totus, totus pínnigos, totus fintzes s'úrtimu Sentences s'onore tou est acabbadu e depes pèrdere s'ultimunu amante ◊ s'ampudha in conca ti sego e cussas tassas ti dhas iscazo s'urtimuna!
ultivinzàre , vrb Definition pònnere, nàrrere a s'afaiu prus che àteru novas, ideas e àteru, in su chistionu, ammesturandho e cufundhendho una cosa cun àtera.
ultivínzu , nm Definition su ultivinzare Etymon srd.