A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Abbreviations Legenda | Symbols Legend

ufrósigu , agt Definition nau de unu, chi po dónnia cosighedha si ofendhet e si primmat Synonyms e antonyms ischitzete, pitzighéntile, primmagiolu, ufrantinu Sentences ufrósigu, sa muta za est, de lu contrariare!… Scientific Terminology ntl Etymon srd. Translations French susceptible English susceptible Spanish susceptible Italian suscettìbile German reizbar.

ufulàda , nf Definition cropu de aera, de bentu; su ufulare Synonyms e antonyms irfrusada, mumada / úfulu Sentences sa nue de sa traschia che l'at zuta un'ufulada de bentu ◊ ufuladas de bentu sunt a frúschiu ◊ ufuladas de nuscos l'irfríssidant sa conca Etymon srd. Translations French souffle, rafale du vent English gust (of wind) Spanish racha, ráfaga Italian sóffio, ràffica di vènto German Windstoß.

ufulàre , vrb Definition nau de cosa, chi si ufrat e che brufúliat a terra (es. cosa posta in su fogu); nau de gente, chi si arrennegat, si airat 2. cussu at a ufulare contr'a s'òpera tua! Etymon srd.

úfulu , nm Definition su ufulare Synonyms e antonyms biradura Etymon srd. Translations French débordement English overflowing Spanish rebosamiento Italian traboccaménto German Überflüßig.

ugàta , nf Definition sa tana de su lèpere Synonyms e antonyms boada 1, cuadorzu, isticarzu, tana Sentences fit cuatu in sa ugata.

ugèras , nf pl: ogheras, uglieras, uliera, ulleras, ullieras Definition genia de lentes chi si ponent a loba po crèschere o currègere sa capacidade de sa vista de is ogos Synonyms e antonyms oceras, ociales Sentences est a ulleras postas leghendhe carchi pàzine de sa Bíbbia ◊ acurtziàndhesi a s'uliera de sa mama li at nau cosa a s'iscúsiu Etymon ctl. ulleres.

úgi , nf Definition genia de puncione, tupone de linna po tupare su tingiosu de is carradas Synonyms e antonyms spíndulu, tuche, tuponella / cdh. filtzetu.

uglièras ugèras

úgna , nf: unga, úngara, úngia, ungla, ungra Definition genia de corgiolu, pígiu de corru, tostau e fine chi faet sa carena in sa conca de is pódhighes, a sa parte de pitzu: in d-unos cantu animales est sa catzola, totu su pei (su pígiu de fora grussu meda e tostau) a manera de pòdere camminare, in àteros est longa meda, puntuda e acancarronada de pòdere púnghere e aferrare / min. ugnaredha; sa corona de s'úngia = su niedhu de s'u., itl. cércine coronàrio; sa raighina de s'úngia = s'oru chi che intrat in sa carre, suta de sa corona / ungra de tzirolia = peónica o arrosa de padenti, de monti (Paeonia officinalis) Synonyms e antonyms caciola, ungedha Idioms csn: ungra incarnada = ungra chi ch'est créschida in mesu de sa carre in tretu diferente de sa raighina (in costazos); unga perdosa = tosta e russa meda; unga morta = tosta, sica, sa chi si che segat a cadhos e boes ferrendhe; animalis a unga isperrada = cun pes a duas ungredhas (boe, berbeghe, craba, porcu); un'ugnaredha de… = ugnedha, cífrinu, arroghedhedhu; fàula presa in s'úngia = fàula nada chentza istare duiddui; drommirisí in s'unga (nadu de unu) = drommíresi sétzidu, abbaidendhe carchi cosa, pighendi su soli; drommiri sa bardúfula in s'unga = faidha artziai a pitzus de s'unga de su didu mannu e aguantaidha badhendi; ghetai s'unga a una cosa, tocai de unga = furarechela, furare; sicare sas ungras a unu = iscúderelu a manos; colare in ungras a ccn. = passai in manus, bènniri a tretu de podi pigai, aferrai (pruscatotu pentzendi a si pagai de un'ofesa, de unu dannu); intrare in ungras de ccn. = intrare in manos, arruiri in poderi de ccn., in manus de unu chi aferrat, si ndi ponit meri; cascare in ungras a ccn. = mòrriri po sa surra de ccn.; zúghere sas ungras cotas, sicas (nau cun afuta, cun arrennegu) = portai is manus cancaradas, chi no aguantant, o fintzas chi no faint su doveri; cantu s'ungra, un'unguxedha = arroghedhu piticu, apenas; filu de unga = paneunga, inghiriungra Sentences giughet sas úngias longas che istore ◊ segadiche sas ungras ca las zughes longas, putzidha! ◊ apu comporau un'unguxedha de tecoi ◊ sa maista dónnia die controllàt is ungas de is manos a is piciochedhos ◊ leeit a forroxare sa terra cun sas manos e cun sas ugnas (G.Addis)◊ est sèmpere abbarradu bagarinu che un'ugnaredha de casu 2. si mi zogat in ungras lu pisto! ◊ si lu leo mi cascat in ungras! ◊ sa Confederatzione Sindicale Sarda est créscia, portat dentes e ungas (E.Spiga)◊ farabbutu, bae za mi colas in ungras carchi die!◊ …infines mi sezis intradas in ugnas! 3. lah, drommiu in s'unga si nc'est, castiendi sa televisioni Scientific Terminology crn Etymon ltn. ung(u)la Translations French ongle, griffe, serre English claw, nail Spanish uña, garra Italian ùnghia, artìglio German Nagel, Kralle.

ugnidúra , nf: unghidura, ungidura Definition su únghere, frigare ógiu o grassu a ccn. cosa Synonyms e antonyms luntura, untada, untadura Sentences s'ungidura fait andai su carru Etymon srd. Translations French engraissement English greasing Spanish engrase, untura Italian ingrassatura, lubrificazióne German Einfettung.

ugruèna , nf: urguena Synonyms e antonyms alguena*, garguena, gorgobena, ilguena.

ugrúllu , nm Synonyms e antonyms aghentolu, alguena, bilguzu, gaigastolu, gorga, gorgobena, gorguzu, ingurtidórgiu Scientific Terminology crn.

ugualài, ugualàre , vrb: aggualai*, igualai Definition fàere oguales, a paris, de cantidade, mannària, importu, fàere cantepare; èssere cantepare, fàere cumparàntzia Synonyms e antonyms aggalire, apalisare, aparinare.

uguàle, uguàli , agt: aguale*, iguale, oguale Definition chi est de calidades, de mannària e àteru che a un'àteru etotu, cantepare, chi no dhue at diferéntzia tra unu e àteru Synonyms e antonyms cabale, cantepare, chepare | ctr. difarenti, diversu.

úhi! , iscl Definition isclamu po assíchidu, crisu, bregúngia o àteru.

uhm! , iscl Definition genia de múschiu o boghidhedha chi si faet a murrúngiu, candho si tenet calecuna cosa in contràriu, po ammeletzu o fintzes deasi pentzandho a calecuna cosa chi podet andhare male Sentences uhm, pagu bellu a fàghere gai!…◊ uhm, custa est cosa chi essit male ◊ uhm, si no mi l'agabbas buscas puru, oe!◊ uhm, calincunu afrustu bellu at a èssi!

uía , nf: obia*, ulia, uliba, uliva Definition mata connota meda (sèmpere innestada in s'ogiastu), no tanti manna, e in Sardigna creschet totue fintzes in logu de orroca ma no prus in artu de unos seschentos metros, faet a fògia lada e longhita de colore birde craru (e prus craru asuta) e bogat unu frutu (upm) cantu sa conca de unu pódhighe, longhitu, niedhu candho est cotu (in ierru), cun s'ossu o pisu in mesu, sa prupa errica meda de ógiu, su méngius ógiu alimentare Sentences sos rampos de s'ulia sunt símbulu e augúriu de paghe ◊ supra de sas ulibas sa culumba mea bolabat.

úla , nf Definition neu, pintirighinu de diferente colore in sa pedhe Synonyms e antonyms nea 1.

ulàre , vrb Definition vrb. impreau in sa forma de tertza pers.: disigiare.

úlcera , nf: últzera, úrtzera, úrtzure Definition genia de segada chi si faet a sola in sa carre, liaga, fora o aintru de sa carena Synonyms e antonyms freadura, liaga, piae, piaga / ttrs. útzara Sentences custa cosa dhi aiat fatu bènnere un'úrtzure a s'istògamu (Mu.Maxia) Etymon itl.