A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Abbreviations Legenda | Symbols Legend

udrunéu , nm: toroneu* Definition genia de filu grussu e forte Synonyms e antonyms cannabitu, cordedha, cordigliola, funedhu, grosseru, ispaitu, trunniedha Sentences sos caltzones los zughiat cun d-unu bículu de udruneu.

údulu , nm Definition cambu mannu de mata cun is cambos prus piticos segaos lassandhondhe un'orrugu curtzu, fichiu prantau in terra po apicare cosa o fintzes poderare naes de mata càrrigas de frutu o bide in artu Synonyms e antonyms frucàrgiu, iltatu, pontedhu, puntale, trumponi, uduri Etymon ltn. mutilus Translations French tige en bois pour accrocher qqch. English fork Spanish puntal, horquilla Italian appenditóio German Ständer.

uduórigu , nm Definition erba de cogas, imbriaga molentis, toscosa Synonyms e antonyms bidhuri, búdharu, budhúrigu, gudhútulu, pisciaforru, pudimanu Scientific Terminology rba, Conium maculatum.

udúri , nm Synonyms e antonyms iltatu, pontedhu, puntale, trumponi, údulu*.

úe úba

uesisíat , avb: uvesisiat Definition in calesiògiat logu, in d-unu logu bastat chi siat Synonyms e antonyms apetotu, inuecoe, totube | ctr. nedhube Translations French partout English everywhere Spanish en todas partes Italian dovúnque German überall.

úfa 1 , avb Definition a u. = a meda, a fuliadura.

úfa! , iscl, nf Definition genia de foedhu de chie sentit ifadu Sentences ufa, làssami istare in pasu! ◊ a ndhe tenes de ufas, oe!… Etymon srd.

ufanía , nf Definition su èssere ufanos, prexaos; fintzes su si crèdere meda Synonyms e antonyms ajubore, allegria, contentu, cuntentesa, prégiu, ufanidade / altivesa, magnosidade, mannidade | ctr. annicu, dispiachere / umilesa Sentences s'ufania de Pinedhu si fateit gai manna chi leeit sas manos de sa Giana a bi las basare ◊ sos fados m'intessint ufania 2. issa no connoschiat s'ufania e faghiat festa cun totu Etymon spn. ufania.

ufanidàde , nf Synonyms e antonyms ufania Sentences su laru at lassadu s'ufanidade, est cambiadu e faghet dolu Etymon ctl. ufanitat.

ufànu , agt Definition chi est prexau, alligru; fintzes chi si credet meda, chi si bantat / ufanu che ruca = prexau che pasca, allegru che musca Synonyms e antonyms allegru, contentu, prexau / bantageri, magnosu 1, spageri, superbiosu | ctr. annicadu, dispiàchiu, nechidau Sentences isse, tra sos abbréngulos, ufanu cun d-una canna presa s'infusilat (P.Casu)◊ si lu permitides, no revudo de m'ider dispedidu in modu ufanu (P.Giudice Marras)◊ fetant festa sos cristianos comente faghent in chelu sos ànghelos meda ufanos 2. e si tandho ti faches tantu ufana mi nche pones su nasu in!… Etymon spn. Translations French gai English joyful Spanish ufano Italian giulivo German fröhlich.

úfaru , nm Synonyms e antonyms fúrfaru, súlfaru*, surfu Sentences pessaiat a sas paporatas de úfaru, a su toscu e a totu sos fracos chi si l'aiant mannicatu sas intragnas.

uférru , nm: iferru*, unferru Definition logu de s'àteru mundhu (o deasi si pentzat) a ue andhant is ànimas malas, cundennadas a no bíere sa cara de Deus in eternu; in cobertantza, logu de suferéntzia manna e fintzes sa suferéntzia etotu candho est meda Synonyms e antonyms isprefundhu / cdh. unfarru.

ufiaméntu , nm Definition su ufrare, su fàere a ufradura Synonyms e antonyms ufrore Etymon srd.

ufiàre , vrb: ofiare, ufrare, unfiai, unfiare, unfrai, unfrare Definition prènnere de sulu, de ària, crèschere de mannària a inchibberadura po maladia o male (nau de un’arremu, de sa carre), o fintzes po s'abba chi suspint is materiales (es. sa linna); nau in cobertantza de unu, pigare arrennegu, tzacu, primmare; foedhandho de is errios, prènnere de abba, calare prenos a undha manna / ufrare a casidhu = meda (in sensu reale e metafóricu) Synonyms e antonyms abbrofodhare, abbruvudhare, acasidhare, apisciucari, atesidhare, incubare, ufredhare Sentences che li sunt ufrados sos pes de sa cadha chi at leadu ◊ a issa si li unfraint sas cambas ◊ sunt unfiendhe buscichedhas de sabone ◊ s'abba in zerru ufrat sas abberturas de linna ◊ s'abe chi l'at puntu li at ufradu sa cara a casidhu 2. no mi nareis de custu, ca mi unfrant is figaus! ◊ tziu Pàule est che zodhu cràpinu, deretu a si ufrare! 3. su rivu est ufratu e no si podet giumpare ◊ sont in su tzilleri a si ufrare de birra Etymon ltn. inflare Translations French gonfler English to swell (again) Spanish hincharse Italian gonfiare, rigonfiare German schwellen.

uficiàle, uficiàli , nm, agt: oficiale, ufisciale, ufissiale, ufitziale Definition chie tenet calecunu gradu de cumandhu in d-un'órdine militare o incàrrigu púbblicu; coment'e agt. nau de unu o de una segurtade, chi est o s'ischit po dh'àere fatu ischire apostadamente chie tenet su cumandhu o podere de dhu nàrrere / cumandhare che ufissiale tzecu = a sa maconatza, chentza iscurtare sa resone Sentences cumandhaiat che uficiale tzurpu e po cussu dhue aiat pòberos e mortos de fàmene ◊ de uficialis superioris no si ndi bit mancu s'umbra e su capitanu si at consillau de sighiri sa gherra 2. sas cosas chi as istudiadu tue no sunt de su programma uficiale de cust'iscola Translations French officier, officiel English official Spanish oficial Italian ufficiale German Offizier.

ufíciu , nm: ofíciu*, ufísciu, ufíssiu, ufissu, ufítziu Definition impreu chi unu tenet e faina chi faet mescamente a númene e po contu de un'ente púbblicu, de sa Crésia o àteru; su logu, aposentu o domo inue si faet s'impreu; funtzione de crésia, libbru de pregadorias Synonyms e antonyms impreu, ingàrrigu / funsione Sentences custus funt segretos de ufíciu: no as a pensai ca mi ndi tiras totu su ci boles tui?! 2. in cuss'ufíciu dhue at solu un'iscrivania e unu telèfono ◊ sos duos ómines si nche fint isserratos in s’ufissu de su presidente.

ufiòne , nm, agt: ofione, ufrone, unfione, unfrone Definition giúmburu ufrau, ufradura de carre bia pistada; sa figu créschia de mannària pagu innanti de còere; in cobertantza, nau de gente, chi o chie si ofendhet e si primmat luego, po cosas de pagu contu Synonyms e antonyms abbugnadura, tzulumbone, unfiatzu / cdh. unfioni / crabione, perchinzone / primmagiolu, ufrósigu Sentences bubbullancas, tzoedhos, tzurumbones si únfiant che pane intro 'e sa bura: in su coro ti ponent sa tristura e sos mermos diventant che unfrones (G.Ruju) 2. làssalu istare, cuss'ufrone, chi no faghet mancu a bi zogare! Scientific Terminology rbr, ntl Etymon srd. Translations French figue verte English unripe fig Spanish higo no maduro Italian fico immaturo German unreife Feige.

ufisciàle uficiàle

ufísciu ufíciu