Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

incapotài, incapotàre , vrb: ingapotare Definitzione pònnere o bestire su capoto Sinònimos e contràrios acabbanai, acaparronare, acavanai, acugudhare, ammantai, incaparonare Tradutziones Frantzesu envelopper dans un manteau Ingresu to put an overcoat on Ispagnolu poner el abrigo Italianu incappottare Tedescu einen Mantel anziehen.

inchighiristài, inchighiristàre , vrb: incixiristari, incragaristai, increghestare Definitzione coment'e fàere o artzare sa crogorista, arrennegare, su si crèdere meda, bogare sa conca de su sacu foedhandho cun atza Sinònimos e contràrios achibberare, achighiristai, altivai, inchibberare, inchighiridhare / abbetiae, afutare, airai, aorcare, arrabbiai, arrannegai, collobbiare, inchestare, inchietae, inchimerai, incrabudhire, infelai, infuterare, insutzuligai, intziminire, renignai Frases at rispostu increghestèndhesi ca sos disisvios fint totu solu pro sos zòvanos ◊ mi furia incragaristada ancora de prus e ia crétiu de passai is dis prus orrorosas de sa vida Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se fâcher à mort, remplir d'orgueil, lever la crête Ingresu to fret and fume, to make proud, to get cocky Ispagnolu alzar el gallo Italianu adirarsi forteménte, insuperbire, alzar la crésta Tedescu sich erzürnen, stolz werden, den Kamm schwellen lassen.

inchigiàre , vrb: inchizare Definitzione fàere o essire coment'e in cara trista, o fintzes arrennegada; nau de s'aera, annuare Sinònimos e contràrios achizare, acristai, inchizire, incilliri 2. sas boghes de su bentu inchizant s'ària che lamentos de atitadora ◊ s'aera oe si ch'est inchizendhe Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu froncer le sourcil (s) Ingresu to frown Ispagnolu fruncir el ceño Italianu accigliarsi Tedescu ein finsteres Gesicht machen.

incillíri , vrb: incixie, incixiri Definitzione ammostare o fàere cara de inchietu istringhendho is chígios; pònnere pentzamentu Sinònimos e contràrios achizare, acristai, inchigiare, inchizire, increstare, ingrispire Frases candu nant cancuna cosa po issa s'incillit e s'inchietat, ma est pronta a perdonai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu froncer le sourcil (s) Ingresu to frown Ispagnolu fruncir el ceño Italianu accigliare Tedescu ein finsteres Gesicht machen.

inciummàre , vrb Definitzione bufare (binu) meda Sinònimos e contràrios abbumbare, acirrai, aciumai, bufae, imbreacare, inciumire*, ingullire, trincai Tradutziones Frantzesu pinter Ingresu to booze Ispagnolu empinar el codo Italianu sbevazzare Tedescu saufen.

incràs , avb: uncràs Definitzione sa die apustis de una die calesiògiat, difatu Sinònimos e contràrios cras Frases sa die nono, ma s'incràs fint andhados ◊ Micheledhu est arrenésciu a biri su mari isceti s’incràs ◊ s'incràs dh'at fuedhada ◊ s'incràs est andhadu pro faedhare cun s'inzenieri Terminologia iscientìfica tpc Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu le lendemain Ingresu the day after Ispagnolu el día siguiente Italianu indomani Tedescu Morgen.

increstàre , vrb: incristare, ingristare Definitzione abbaidare cun is cristas o chígios istringhendho coment'e ammeletzandho, fintzes arrennegaos Sinònimos e contràrios achizare, acristai, inchigiare, inchizire, incilliri 2. si l'agateit in dainanti cun cudhos ojos incristendhe sas pibiristas (M.Bua) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu courroucer Ingresu to get angry Ispagnolu fruncir el ceño Italianu corrucciarsi Tedescu ärgerlich werden.

incrispída , nf Definitzione incrispidura, su incrispire, su atzirbisonare de is cosas, de sa pedhe (po becesa o langiore) Sinònimos e contràrios incrispidura, ingrincipida Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu flétrissure Ingresu wrinkling Ispagnolu frunce, el encresparse Italianu raggrinzaménto Tedescu Runzelung.

ingalàre 1 , vrb: inghelare 1 Definitzione intrare a una cala, cuare in is calas: nau de su sole, betare o intrare asuta de s'orizonte su sero; a logos, ingurtire Sinònimos e contràrios intanae / ingúllere, ingurti | ctr. essire, cumpàrrere / abbrèschere Frases candho s'ingalat su sole pesso a un'àtera intrada chi no bidet piús dies (C.Meridda)◊ si ne fiant annaos inghelannonne che umbras malas Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se coucher (Soleil), descendre sous l'horizon Ingresu to set Ispagnolu ponerse el sol Italianu tramontare Tedescu untergehen.

ingolumàre , vrb: ingulimare, ingulumare Definitzione pònnere ingúlumu, ingustu (fintzes a ingannu), abbituare a is vítzios, a is cosas bonas, a istare tropu bene, pigare su sabore, su gustu a ccn. cosa / i. su tempus = trampistare, ingannare su tempus Sinònimos e contràrios abbetuare, abesare, arranguai, imbisciare, imbitzicare, ingurrinai, ingustai / allicare, allichionare / ingolosinare Frases sa zente ingolumada a sa dulcura imbentat sapa dae su lidone (D.Mele)◊ est ingulumadu a sa catza ◊ chie ingúlumat a sa festa de Santu Frantziscu de Lúgula torrat cada annu ◊ carchi furancredhu si fit ingulimatu a cussas raicras bellas e népitas ◊ cheret ingulimare sa cane a sirvone 2. in sos muros sos sinnos de sos partios pariant ingolumendhe sa zente a los botare ◊ a ingulumare sos pitzochedhos a su ribu no fit petzi su disizu de impojare 3. po ingulumare su tempus ca su caminu fut longu m’iat contau de su nuraghe orrutu (I.Patta) Tradutziones Frantzesu prendre goût Ingresu to take a liking to sthg Ispagnolu engolosinarse, regostarse, coger el gusto Italianu prèndere gusto a qlcs., abituarsi a còse piacévoli Tedescu Geschmack daran finden.

ingroghidúra , nf Sinònimos e contràrios ingrogadura, ingroghimentu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu jaunissement Ingresu yellowing Ispagnolu el amarillear Italianu ingialliménto Tedescu Vergilben.

innadiài , vrb: innadicare, innadigare, irnadicare Definitzione pigare a isculivitas, a innadiadas, iscúdere cun sa manu a nàdigas Sinònimos e contràrios annadiai, aculaciai Frases candho su pipiu naschiat l'innadighiant chi bidiant ca no respiriat, po dhu fae prànghede Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu donner une fessée Ingresu to spank Ispagnolu pegar en el culo Italianu sculacciare Tedescu den Hintern versohlen.

insolfatàre , vrb Definitzione meighinare sa bide a solfatu Sinònimos e contràrios surfatai Tradutziones Frantzesu sulfater le vignes Ingresu to copper Ispagnolu aplicar el cobre Italianu ramare Tedescu bespritzen mit Kupfervitriol.

insullaméntu , nm: intzugliamentu Definitzione su insullai, su pònnere a unu contra a s'àteru Sinònimos e contràrios atórigu, aturigada, atzitzamentu, aunzu 1, impúncia, insúliu 1, intzídia, intzullu Frases is arrocas ndi portant s'arretumbu de insullamentus, agiannitus, iscupetadas ◊ sa batàglia fiat un'atropégliu de ispadas e bandheras, intzullamentus e ameletzus ◊ po intzullamentu cosa sua tenemu is parentis totus contras a mimi Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu instigation Ingresu incitement Ispagnolu el engrescar, instigación Italianu aizzaménto Tedescu Hetze.

insutzuligài , vrb Definitzione batire fàmene, apetitu, disígiu, gana; fàere inchietare su cane Sinònimos e contràrios agganire, alluscai / airai, arrannegai, collobbiare, inchietae, inciulai, infuterare, intziminire, suberiare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu aiguiser l'appétit, donner l'envie (de), agacer Ingresu to irritate, to whet s. o.'s appetite Ispagnolu despertar el apetito Italianu stuzzicare l'appetito, inuzzolire, irritare Tedescu den Appetit reizen, begierig machen, reizen.

intingiadúra , nf Definitzione su s'intingiare, su dannu de sa tíngia Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu action de prendre la teigne Ingresu tinea damage Ispagnolu el coger la tiña Italianu intignatura Tedescu Mottenfraß, Mottenloch.

intipidúra , nf Definitzione su intipire, su essire prus cracu, prus intipiu Sinònimos e contràrios incrispiadura, intipimentu, intipinzu | ctr. illascadura Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu épaississement Ingresu thickening Ispagnolu el espesarse Italianu ispessiménto, infoltiménto Tedescu Verdickung.

intzodhài, intzodhiài , vrb Definitzione arrennèscere a fàere calecuna cosa, bogàrendhe atzola, intzertare / i. fuedhu = ispirastrare peràula, nàrrere cun craresa, bene, sas peràulas Sinònimos e contràrios acamingiai, ammatzamurrai, incannugai / ispirastrare Frases si no ndi fadeus oi, de custa cosa, no nd'intzodhaus prus ◊ ita totu est su chi ses intzodhendu? ◊ si dh'at nau in tres línguas ma no nd'intzódhiat manc'una! 2. totus fuant prenus de ispantu e no intzodhànt fuedhu ◊ no intzodhat fuedhu, achíchiat e is pagus fuedhus chi narat funt ammesturaus e a truncu de língua Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu embobiner, resoudre Ingresu to hit words Ispagnolu dar en el blanco Italianu venire a capo di qlcs., impastocchiare Tedescu einer Sache auf den Grund kommen.

irfarfaruzadúra , nf Definitzione de irfarfaruzare; orrughedhos, cosa fata a farinos Sinònimos e contràrios spimpirinadura / afrantzuchena, chirchiza, fafaruza, piciualla, pispisa, romasiza, tzimuca, vèglia Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu émiettement Ingresu crumbs Ispagnolu el desmigajar Italianu sbriciolatura Tedescu Abbröckelung.

irghitíntzu , nm Definitzione su move move de unu annervau chi no arrennescet a istare firmu Sinònimos e contràrios ischitzinonzu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu secouement Ingresu shaking Ispagnolu el agitarse Italianu scotiménto Tedescu Schütteln.