aciúmu , nm Definizione su bufare a meda, imbriagandhosi Sinonimi e contrari cochera, coichina, coidura, cota, cotua, imbreachera Frasi a su primu chi at fatu s'aciumu dh'as ispintu tanti a forti chi unu sonnu símili a sa morti in sa tenda dh'at isterrinau (Matta) Etimo srd. Traduzioni Francese cuite Inglese tippling Spagnolo el beber mucho hasta emborracharse Italiano sbevazzata Tedesco Saufen.

amicàtu , pps, agt: amigadu Definizione de amicare; chi istat a meda cun is amigos, chi ndhe tenet medas; chi si dha intendhet cun àtera fémina (o àter'ómine) Sinonimi e contrari afancedhau, afantadu, amistadu 2. che at catzadu su maridu ca fit amigada cun àter'ómine Traduzioni Francese concubin Inglese concubinary Spagnolo que pasa mucho tiempo con sus amigos, amante Italiano concubinàrio Tedesco in wilder Ehe Lebende.

ammascarài , vrb Definizione imbrutare de mascara, de tzintziedhu; arrennegare meda, fàere niedhu o pèrdere sa bisura po s'arrennegu: nau de su tempus, isconciare, fàere tempus malu Sinonimi e contrari intentiedhare 2. si mi lassas ammascarai ti dh'ongu dèu, su tanti!…◊ dh'apu bia ammascarara…, fiat cosa de timi! ◊ candu si ammàscarat su mari, balla, gi est cosa de dhui acostai!… 3. chi mi bit ammascarau, bai ca su piciochedhu nc'istupat debressi! Etimo ctl. (en)mascarar Traduzioni Francese se farder outrageusement Inglese to soil oneself, to make up in an overdone way (oneself) Spagnolo repintarse, enfadarse mucho Italiano imbrattarsi, truccarsi in mòdo esagerato Tedesco sich übermäßig schminken.

aprummonàre , vrb Definizione giare o pigare carda, arrennegu meda, tzacu meda Sinonimi e contrari aciumonare, afelonare, imprumonare Frasi mi ndhe aprummonat solu a bi pessare a totu su male chi mi ant fatu! Etimo srd. Traduzioni Francese avoir du dépit, prendre la mouche Inglese to make s.o. angry Spagnolo enfadarse mucho Italiano fare stizza Tedesco jdn ärgern, sich ärgern.

aterechè , prep: atrechè Definizione meda méngius, meda prus mannu, meda peus, totu un’àtera cosa / a/c. apustis de custu foedhu, sa cunsonante de cuménciu de su foedhu prus ainnanti no mudat mai sonu e antzis si afortit (aterechè fatu!… = aterechefatu!, aterechè brullas!… = nr. aterechebbrúllas, aterechè gai!… = aterecheggài) Sinonimi e contrari sinochè Frasi atereché gai si ndh'at bidu! ◊ aterechè isse bi ndh'at! ◊ aterechè brullas: totu abberu fit! ◊ aterechè chibudha bi cheret pro essire fortes!…◊ a Larentu nachi si l'est isparadu su fusile: aterechè brullas! (G.Ruju)◊ atrechè divertimentos: a traballare est! Traduzioni Francese bien plus Inglese something better Spagnolo mucho más Italiano tutt'altro, bèn piú, bèn altro Tedesco alles andere, ganz anderes.

atriciatrícia , avb: triciatrícia Definizione totu isciustu de abba o de sudore Sinonimi e contrari batíssia, cobagoba, conacona, telciulatélciula, tilchiatílchia, tiritiri Frasi est atriciatrícia ca l'at àpidu s'abba in caminu e no zughiat paracu ◊ est pioindhe atriciatrícia ◊ babbu triulendhe fit atriciatrícia, infustu de suore Etimo srd. Traduzioni Francese ruisselant Inglese dripping Spagnolo chorreante, sudar mucho Italiano grondante Tedesco triefend.

bète , agt: betze Definizione chi est mannu meda, ispropositau de mannària, de una mannària chi praghet: no càmbiat de m. a f. e ne de sing. a pl. e si narat agiummai sèmpere innanti de su nm. e solu de cosas materiales Sinonimi e contrari betedhe, beterone, cadabbete, debbe Frasi bete ómine ch'est, paret un'orcu! ◊ in su ribu bi aiat una barca pariat bete bejone! ◊ abberit bete libbru grussu cantu su missale ◊ onzi bete fàula contat!…◊ pro sighire sa laghinza fatemus unu bete curridinu ◊ depiais bíere betze verga de ferru!… 2. li connoschiat petzi sas bete manos cantu sa pala de unu furru ◊ fint bete tanatzas de frailàgliu ◊ ndh'esseit a fora un'òpera bete manna: trint'unu líbberu! Traduzioni Francese gros Inglese big Spagnolo grande, mucho Italiano gròsso Tedesco groß.

casósu , agt Definizione nau de su late, chi rendhet meda a casu Etimo srd. Traduzioni Francese lait riche en fromage Inglese rich of cheese Spagnolo leche que da mucho queso Italiano ricco di formàggio Tedesco reich an Käse.

demèda , avb Definizione de tempus, de ora meda, de meda tempus a custa parte Sinonimi e contrari daora Frasi demeda est chi l'aimus acontzu cussu traste… torra segadu est! Etimo srd. Traduzioni Francese il y a beaucoup de temps Inglese a long time ago Spagnolo desde mucho Italiano da mólto tèmpo fa Tedesco längst, seit langer Zeit.

isminunchíre, isminuncíre , vrb Definizione torrare a s'ossu, essire iscarritzinu, làngiu Sinonimi e contrari apedhuncare, illanzigare, irromasire, istincare, scalaxiri, slangiri Traduzioni Francese maigrir beaucoup Inglese to lose weight a lot Spagnolo adelgazar mucho Italiano dimagrire mólto Tedesco abnehmen.

marturàre , vrb: ammarturai*, marturiai, marturiare Definizione orrúere a malàidu a tempos longos, màrture, chentza ndhe pòdere sanare; sufrire meda, che màrture, guastare, fintzes fàere sufrire o penare Sinonimi e contrari irmalaidare / allizare / trumentai | ctr. sanai / bodire, gosai Frasi a isse lu martúriat su dolore ◊ gighiat sos ojos marturiados de su piantu ◊ tenet una fiza tunconida, marturiada in sa carena barant'annos ◊ sa Sardigna est marturiada de s'isfrutamentu 2. custa prantaza cheret prantada prima chi si martúriet de su totu 3. iscominigaus, no isceis comente marturiai is pòberos?! Traduzioni Francese souffrir Inglese to suffer a long sickness (from) Spagnolo enfermar, sufrir mucho Italiano patire, soffrire a lungo per malattìa Tedesco leiden.

mèda , avb, nm, prn, agt: mera, meta Definizione avb.: in manera airada, craca, càdria, forte; prn. e nm. de gente o de cosa: in cantidade manna o númeru mannu (no càmbiat de m. a f.: sos medas, sas medas); agt.: chi est in cantidade manna, in númeru mannu, no càmbiat de m. a f. e candho est postu apustis de su nm. po su prus no càmbiat mancu de su sing. a su pl.: si ponet agiummai sèmpere apustis de su nm. e candho est avb. sèmpere apustis / min. = meditu, meditzu Sinonimi e contrari abbedhu, abbotu | ctr. pacu Modi di dire csn: pagu meda = paghitzedhu, paghitzedhedhu; mera famíglia tenit? = famíllia manna, fizos meda; dae meda = de diora, de tempus meda; mera 'e cosa!… = est tropu su chi cheres!, bastat gai!, àteru nono! Frasi mi piaghes meda ◊ custa cosa fata aici bandat bèni meda ◊ onzi canale de sa cobertura falat a butarolu, de cantu est proindhe meda ◊ sos Sardos perdent, ca sunt meda pagos e ant mínimas fortzas in parada (S.Lay Deidda)◊ sunt ómines chin s'ojada marfusa e bia, buglistas meda ◊ cussu est prus meda de custu ◊ sa craba inoghe rendhet prus meda de sa erveghe 2. medas pagus faint unu meda ◊ medas iscialant in sa pedhe anzena ◊ de totu cussu brutore, su meda za ch'est andhadu ◊ de cantas medas fint…, sas berbeghes, ndhe as cambadu una puru! ◊ de su pagu paghedhu: de su meda nudha ◊ metas sont mortos ◊ si semus in medas bi la faghimus ◊ amus pagu ma cherimus meda ◊ de custu cundhimentu bi ndhe cheret meda 3. a su mundhu tia chèrrere abboghinare cosas medas (A.M.Leone)◊ su ferenu meda dhi est zai passau ◊ un'annu ch'est passadu e cosas meda no sunt piús che tandho ◊ ganas de si cojai no ndi tenit mera ◊ custas peràulas sunt medas ◊ zente meda faghet goi ◊ bi aiat zente meda ◊ cussa cosa praxit a genti mera 4. sos fizos che sunt emigrados dae meda Cognomi e Proverbi smb: Medas Etimo ltn. meta Traduzioni Francese assez, beaucoup Inglese much (very), hard Spagnolo mucho, muy Italiano mólto, tanto, assài, parécchio, numeróso, intensaménte Tedesco sehr (intensità), viel (quantità), zahlreich, intensiv.

podhinósu , agt Definizione nau de farra, chi portat pódhine meda; chi est intzitziedhau Sinonimi e contrari fodhinosu / mascarosu Etimo srd. Traduzioni Francese plein de son Inglese branny Spagnolo con mucho salvado Italiano cruscóso Tedesco kleiig.

«« Cerca di nuovo