aciúmu , nm Definition su bufare a meda, imbriagandhosi Synonyms e antonyms cochera, coichina, coidura, cota, cotua, imbreachera Sentences a su primu chi at fatu s'aciumu dh'as ispintu tanti a forti chi unu sonnu símili a sa morti in sa tenda dh'at isterrinau (Matta) Etymon srd. Translations French cuite English tippling Spanish el beber mucho hasta emborracharse Italian sbevazzata German Saufen.

amicàtu , pps, agt: amigadu Definition de amicare; chi istat a meda cun is amigos, chi ndhe tenet medas; chi si dha intendhet cun àtera fémina (o àter'ómine) Synonyms e antonyms afancedhau, afantadu, amistadu 2. che at catzadu su maridu ca fit amigada cun àter'ómine Translations French concubin English concubinary Spanish que pasa mucho tiempo con sus amigos, amante Italian concubinàrio German in wilder Ehe Lebende.

ammascarài , vrb Definition imbrutare de mascara, de tzintziedhu; arrennegare meda, fàere niedhu o pèrdere sa bisura po s'arrennegu: nau de su tempus, isconciare, fàere tempus malu Synonyms e antonyms intentiedhare 2. si mi lassas ammascarai ti dh'ongu dèu, su tanti!…◊ dh'apu bia ammascarara…, fiat cosa de timi! ◊ candu si ammàscarat su mari, balla, gi est cosa de dhui acostai!… 3. chi mi bit ammascarau, bai ca su piciochedhu nc'istupat debressi! Etymon ctl. (en)mascarar Translations French se farder outrageusement English to soil oneself, to make up in an overdone way (oneself) Spanish repintarse, enfadarse mucho Italian imbrattarsi, truccarsi in mòdo esagerato German sich übermäßig schminken.

aprummonàre , vrb Definition giare o pigare carda, arrennegu meda, tzacu meda Synonyms e antonyms aciumonare, afelonare, imprumonare Sentences mi ndhe aprummonat solu a bi pessare a totu su male chi mi ant fatu! Etymon srd. Translations French avoir du dépit, prendre la mouche English to make s.o. angry Spanish enfadarse mucho Italian fare stizza German jdn ärgern, sich ärgern.

aterechè , prep: atrechè Definition meda méngius, meda prus mannu, meda peus, totu un’àtera cosa / a/c. apustis de custu foedhu, sa cunsonante de cuménciu de su foedhu prus ainnanti no mudat mai sonu e antzis si afortit (aterechè fatu!… = aterechefatu!, aterechè brullas!… = nr. aterechebbrúllas, aterechè gai!… = aterecheggài) Synonyms e antonyms sinochè Sentences atereché gai si ndh'at bidu! ◊ aterechè isse bi ndh'at! ◊ aterechè brullas: totu abberu fit! ◊ aterechè chibudha bi cheret pro essire fortes!…◊ a Larentu nachi si l'est isparadu su fusile: aterechè brullas! (G.Ruju)◊ atrechè divertimentos: a traballare est! Translations French bien plus English something better Spanish mucho más Italian tutt'altro, bèn piú, bèn altro German alles andere, ganz anderes.

atriciatrícia , avb: triciatrícia Definition totu isciustu de abba o de sudore Synonyms e antonyms batíssia, cobagoba, conacona, telciulatélciula, tilchiatílchia, tiritiri Sentences est atriciatrícia ca l'at àpidu s'abba in caminu e no zughiat paracu ◊ est pioindhe atriciatrícia ◊ babbu triulendhe fit atriciatrícia, infustu de suore Etymon srd. Translations French ruisselant English dripping Spanish chorreante, sudar mucho Italian grondante German triefend.

bète , agt: betze Definition chi est mannu meda, ispropositau de mannària, de una mannària chi praghet: no càmbiat de m. a f. e ne de sing. a pl. e si narat agiummai sèmpere innanti de su nm. e solu de cosas materiales Synonyms e antonyms betedhe, beterone, cadabbete, debbe Sentences bete ómine ch'est, paret un'orcu! ◊ in su ribu bi aiat una barca pariat bete bejone! ◊ abberit bete libbru grussu cantu su missale ◊ onzi bete fàula contat!…◊ pro sighire sa laghinza fatemus unu bete curridinu ◊ depiais bíere betze verga de ferru!… 2. li connoschiat petzi sas bete manos cantu sa pala de unu furru ◊ fint bete tanatzas de frailàgliu ◊ ndh'esseit a fora un'òpera bete manna: trint'unu líbberu! Translations French gros English big Spanish grande, mucho Italian gròsso German groß.

casósu , agt Definition nau de su late, chi rendhet meda a casu Etymon srd. Translations French lait riche en fromage English rich of cheese Spanish leche que da mucho queso Italian ricco di formàggio German reich an Käse.

demèda , avb Definition de tempus, de ora meda, de meda tempus a custa parte Synonyms e antonyms daora Sentences demeda est chi l'aimus acontzu cussu traste… torra segadu est! Etymon srd. Translations French il y a beaucoup de temps English a long time ago Spanish desde mucho Italian da mólto tèmpo fa German längst, seit langer Zeit.

isminunchíre, isminuncíre , vrb Definition torrare a s'ossu, essire iscarritzinu, làngiu Synonyms e antonyms apedhuncare, illanzigare, irromasire, istincare, scalaxiri, slangiri Translations French maigrir beaucoup English to lose weight a lot Spanish adelgazar mucho Italian dimagrire mólto German abnehmen.

marturàre , vrb: ammarturai*, marturiai, marturiare Definition orrúere a malàidu a tempos longos, màrture, chentza ndhe pòdere sanare; sufrire meda, che màrture, guastare, fintzes fàere sufrire o penare Synonyms e antonyms irmalaidare / allizare / trumentai | ctr. sanai / bodire, gosai Sentences a isse lu martúriat su dolore ◊ gighiat sos ojos marturiados de su piantu ◊ tenet una fiza tunconida, marturiada in sa carena barant'annos ◊ sa Sardigna est marturiada de s'isfrutamentu 2. custa prantaza cheret prantada prima chi si martúriet de su totu 3. iscominigaus, no isceis comente marturiai is pòberos?! Translations French souffrir English to suffer a long sickness (from) Spanish enfermar, sufrir mucho Italian patire, soffrire a lungo per malattìa German leiden.

mèda , avb, nm, prn, agt: mera, meta Definition avb.: in manera airada, craca, càdria, forte; prn. e nm. de gente o de cosa: in cantidade manna o númeru mannu (no càmbiat de m. a f.: sos medas, sas medas); agt.: chi est in cantidade manna, in númeru mannu, no càmbiat de m. a f. e candho est postu apustis de su nm. po su prus no càmbiat mancu de su sing. a su pl.: si ponet agiummai sèmpere apustis de su nm. e candho est avb. sèmpere apustis / min. = meditu, meditzu Synonyms e antonyms abbedhu, abbotu | ctr. pacu Idioms csn: pagu meda = paghitzedhu, paghitzedhedhu; mera famíglia tenit? = famíllia manna, fizos meda; dae meda = de diora, de tempus meda; mera 'e cosa!… = est tropu su chi cheres!, bastat gai!, àteru nono! Sentences mi piaghes meda ◊ custa cosa fata aici bandat bèni meda ◊ onzi canale de sa cobertura falat a butarolu, de cantu est proindhe meda ◊ sos Sardos perdent, ca sunt meda pagos e ant mínimas fortzas in parada (S.Lay Deidda)◊ sunt ómines chin s'ojada marfusa e bia, buglistas meda ◊ cussu est prus meda de custu ◊ sa craba inoghe rendhet prus meda de sa erveghe 2. medas pagus faint unu meda ◊ medas iscialant in sa pedhe anzena ◊ de totu cussu brutore, su meda za ch'est andhadu ◊ de cantas medas fint…, sas berbeghes, ndhe as cambadu una puru! ◊ de su pagu paghedhu: de su meda nudha ◊ metas sont mortos ◊ si semus in medas bi la faghimus ◊ amus pagu ma cherimus meda ◊ de custu cundhimentu bi ndhe cheret meda 3. a su mundhu tia chèrrere abboghinare cosas medas (A.M.Leone)◊ su ferenu meda dhi est zai passau ◊ un'annu ch'est passadu e cosas meda no sunt piús che tandho ◊ ganas de si cojai no ndi tenit mera ◊ custas peràulas sunt medas ◊ zente meda faghet goi ◊ bi aiat zente meda ◊ cussa cosa praxit a genti mera 4. sos fizos che sunt emigrados dae meda Surnames and Proverbs smb: Medas Etymon ltn. meta Translations French assez, beaucoup English much (very), hard Spanish mucho, muy Italian mólto, tanto, assài, parécchio, numeróso, intensaménte German sehr (intensità), viel (quantità), zahlreich, intensiv.

podhinósu , agt Definition nau de farra, chi portat pódhine meda; chi est intzitziedhau Synonyms e antonyms fodhinosu / mascarosu Etymon srd. Translations French plein de son English branny Spanish con mucho salvado Italian cruscóso German kleiig.

«« Search again