ifiudàre , vrb: imbiudare, infiudai, inviudai Definizione abbarrare chentza pobidhu o chentza pobidha po morte de s’unu o de s’àtera Sinonimi e contrari imbatiare, sciudai, sviurai Frasi apena s'est imbiudau at béndhiu su bestiàmene ◊ mi seo immalaidada meda e fust acanta de t'ifiudare! ◊ s'ómine chi s'ifiudat no torrat prus de giudu ◊ cumenti est chi ti ses infiudada? Etimo ctl., spn. Traduzioni Francese être veuf Inglese to be left a widow (er) Spagnolo enviudar Italiano rimanére védovi Tedesco verwitwen.

ilboligàre , vrb: ilvoligare, irbodhiare, irbolicare, irboligare, irvolicare, isbodhiare, isboligare, isvodhiare, isvoligare, ivoligare, sbodhiai Definizione apèrrere, istèrrere una cosa imbodhigada o fata a lómboru (o a lobos); foedhare de una chistione coment’e ispiegandhodha; rfl., nau de sa manera de fàere sa cosa, fàere impresse, cun lestresa, cun coidau Sinonimi e contrari illorigare, ispirigare, istèrrere, istròbere, istrobillai, spodhai / acoidai, ispontziai | ctr. allomborae, imbodhiai / istentare Frasi at isvoligadu s'atzola ◊ si nche at irbolicau sa fardeta ◊ est pensandhe a comente irboligare su filu de sa vida sua 2. aiat in mente de fàghere unu discursu difítzile e isvoligadu cun chentu lemas, ma posca at timidu chi l'apataiant in calchi modu cun su professore 3. si no t'irbóligas ti lasso e mi che andho! ◊ cheret chi nos isvodhiemus si cherimus fàghere a tempus! ◊ bi sunt cudhos chi pro s'irboligare de chistiones e pilisos truncant in curtzu: si fuint!◊ cosa de nudha a l'irbolicare sa pràtica de un'amicu suo in ufíssiu!… Traduzioni Francese dérouler, démêler, déployer, se dépêcher Inglese to unwind, to roll into a ball, to lay, to hurry up Spagnolo devanar, extender, darse prisa Italiano svòlgere, dipanare, distèndere, spicciarsi Tedesco abwickeln, ausbreiten, sich beeilen.

illinnarjàda , nf Definizione cropu giau cun nae de linna Sinonimi e contrari colpu, ilbarriada, irbirroncu, irrugada, irruncada, irzarriada Frasi illinnarjada de fuste Etimo srd. Traduzioni Francese coup de bâton Inglese blow (with a cudgel) Spagnolo paliza, varapalo Italiano legnata Tedesco Stockschlag.

imbatiàre , vrb: ingatiare Definizione abbarrare chentza pobidhu o chentza pobidha po sa morte de s’unu o de s’àtera (tempos cumpostos cun aus. èssere e àere) Sinonimi e contrari agatiare, ifiudare, sciudai, sviurai Frasi de candho aiat imbatiadu no li fit mai mancada de manos sa ruca e su fusu ◊ custu li fit capitau apustis chi si fit ingatiaa Etimo srd. Traduzioni Francese être veuf Inglese to be left a widow (er) Spagnolo enviudar Italiano restare védovi Tedesco verwitwen.

impaperotài , vrb: impapirotare Definizione fàere a imbodhigu, pònnere cosa imbodhigada, fata a imbodhigu Sinonimi e contrari imbodhiai Traduzioni Francese entortiller Inglese to put in a paper bag Spagnolo enrollar Italiano incartocciare Tedesco in eine Tüte geben.

incartài , vrb: incartare Definizione imbodhigare cosa, pònnere in paperi; obbrigare a unu cun calecunu iscritu, fàere cuntratu; rfl. giare o impromitire s'ànima a su dimóniu; giogandho a cartas, abbarrare cun cartas in manu chi no cuncordant impare po pòdere serrare sa giogada Sinonimi e contrari imbodhiai 2. su cuntratu dipendhiat de su tantu de sa robba: cun prus de dughentas chimbanta berveghes incartaias pro chimbe annos ◊ chie cheriat imparare un'arte s'incartaiat cun d-unu mastru pro unu tantu de annos 3. no fit un'istincu de santu, tiu Nigola, ma no fit mancu incartadu a su dimóniu Etimo srd. Traduzioni Francese envelopper Inglese to come to a written agreement Spagnolo envolver, encartar, encartarse Italiano incartare, obbligare uno con scrittura, fare un patto col diàvolo Tedesco in Papier einpacken, einen Vertrag schließen, sich dem Teufel verschreiben.

inchimentàre , vrb Definizione fàere chimentu, boghes, burdellu Sinonimi e contrari abbochinare, batugliare, chichigliare, intrigliare, stragamullai Etimo srd. Traduzioni Francese tapager Inglese to make a noise Spagnolo alborotar Italiano fare strèpito, chiasso Tedesco Lärm machen.

inchizolàre , vrb: incozolare, incuzolare Definizione cuare, pònnere, abarrare o istare in d-unu cugigone (chizolu), a una parte Sinonimi e contrari acantonai, achizolare, achizonare, acorrunconare, acuzonare, arreconai Frasi intro tou s'est incuzolada cudha ojada Etimo srd. Traduzioni Francese cacher, rencogner Inglese to put in a corner Spagnolo arrinconar Italiano rincantucciare Tedesco in eine Ecke drängen.

incollutzài , vrb Definizione calare o orrúere sa matza (istentina), apèrrere o illascare is músculos de sa bentre po isfortzu o àteru, essire matzigalau, collutzu, patire s'ímbena Terminologia scientifica mld Etimo srd. Traduzioni Francese atteindre d'une hernie Inglese to suffer a hernia Spagnolo herniarse, quebrarse Italiano subire un'èrnia Tedesco Hervortreten von Eigenweidebruch

incrivíre , vrb Definizione calare unu cropu, giare su cropu abbaidandho bene innanti comente iscúdere, pigandho sa mira Sinonimi e contrari isciúdere, tzacai Traduzioni Francese frapper Inglese to deal a blow Spagnolo asestar un golpe Italiano assestare un cólpo Tedesco einen Schlag versetzen.

indeosàre , vrb: indiosai, indiosare, endiosare Definizione carculare a unu o a una coment'e diosu, diosa, ma nau mescamente in su sensu de dh'istimare forte, a distintu, de dhi pònnere amore mannu meda Sinonimi e contrari abbaradhare, abbelare, ammorare, imbelare, inamorai, ingeniai Frasi ndhe sunt totu indeosados de ti tènnere in favore ◊ si ndh'est indeosada issa e lu pessichit chin ocradas e tzinnos ◊ ndhe so indiosau de cussa pitzoca! ◊ issa no pariat indiosada meda de issu Etimo spn. Traduzioni Francese s'embéguiner Inglese to take a liking Spagnolo endiosar, ensalzar Italiano invaghirsi Tedesco sich verlieben.

indiaulàre , vrb: intiaulai Sinonimi e contrari assurvilare, incoglire, ispiridare Etimo srd. Traduzioni Francese rendre démoniaque Inglese to fly into a fury Spagnolo endiablar Italiano indiavolare Tedesco ärgern.

ingastài , vrb Definizione fàere gastos, ispesas, tènnere essias (fintzes de foedhos chi si narant) Sinonimi e contrari galtare, ispèndhere | ctr. balanzare, gadangiai Frasi nci apu ingastau cincu iscudus mannus po mi comporai gunnedha e giponi ◊ nci apu ingastau totu, no mi est abarrau mancu unu giantésimu ◊ dèu trabballendi e cussu ingastendinci su dinai cun is èguas!… Cognomi e Proverbi prb: fuedhu ingastau e pedra tirada non torrant a coa Etimo srd. Traduzioni Francese dépenser Inglese to spend, to put in a good word Spagnolo gastar Italiano spèndere Tedesco ausgeben.

ingolumàre , vrb: ingulimare, ingulumare Definizione pònnere ingúlumu, ingustu (fintzes a ingannu), abbituare a is vítzios, a is cosas bonas, a istare tropu bene, pigare su sabore, su gustu a ccn. cosa / i. su tempus = trampistare, ingannare su tempus Sinonimi e contrari abbetuare, abesare, arranguai, imbisciare, imbitzicare, ingurrinai, ingustai / allicare, allichionare / ingolosinare Frasi sa zente ingolumada a sa dulcura imbentat sapa dae su lidone (D.Mele)◊ est ingulumadu a sa catza ◊ chie ingúlumat a sa festa de Santu Frantziscu de Lúgula torrat cada annu ◊ carchi furancredhu si fit ingulimatu a cussas raicras bellas e népitas ◊ cheret ingulimare sa cane a sirvone 2. in sos muros sos sinnos de sos partios pariant ingolumendhe sa zente a los botare ◊ a ingulumare sos pitzochedhos a su ribu no fit petzi su disizu de impojare 3. po ingulumare su tempus ca su caminu fut longu m’iat contau de su nuraghe orrutu (I.Patta) Traduzioni Francese prendre goût Inglese to take a liking to sthg Spagnolo engolosinarse, regostarse, coger el gusto Italiano prèndere gusto a qlcs., abituarsi a còse piacévoli Tedesco Geschmack daran finden.

ingrazàre , vrb Definizione peorare su dolore, su dispraxere Sinonimi e contrari agghegiare, incalèschere, incancheriare, incrudèschere, intriscare Frasi ingrazare una ferida, una fruschedha Traduzioni Francese exacerber Inglese to embitter, to sharpen a pain Spagnolo exasperar Italiano inasprire Tedesco verschärfen.

innaigainnàiga , avb Definizione andhare a s'innàiga innàiga = andai cerri cerri, andhare iscúlia iscúlia, sedatzandho is nàdigas, coment'e ballandho is nàdigas, a su tàmbula tàmbula, istòntona istòntona Sinonimi e contrari isculisiscúlisi Etimo srd. Traduzioni Francese qui se dandine Inglese walking with a wiggle Spagnolo sacudir Italiano sculettante Tedesco sich in den Hüften wiegend.

insinnigàre , vrb rfl: iscinigare, iscinniare, iscinnigare, issindhigare, issinnigare Definizione nau solu de fémina, fàere su fedu, naschire unu fígiu Sinonimi e contrari iglierare, infendiai*, iscendiai, palturire, springiai Frasi l'apo preguntadu si si fit issindhigada sa muzere (G.Ruju)◊ ant ischípiu chi cudha fémina si fut issindhigada ◊ no dh'ischius chie at issindhigau de pagu in bidha Traduzioni Francese accoucher Inglese to be delivered (of a child) Spagnolo parir Italiano partorire, sgravarsi Tedesco gebären.

intrigliàre , vrb Definizione fàere burdellu, coment'e candho dhue at gente meda foedhandho o movendhosi Sinonimi e contrari atacazare, atamazare, inchimentare, intriglire, isgrigliare, istribitare, tambedhare 2. candho intrígliat a cantare in chéjia a missa cantada sa boghe sua atonada faghet a totu allegrare (A.Pinna) Traduzioni Francese chahuter Inglese to make a noise Spagnolo hacer ruido Italiano rumoreggiare Tedesco lärmen.

intupài, intupàre , vrb Definizione cuare in mesu de is tupas, o fintzes cuare bastat chi siat; prènnere su logu de tupas, de matas Sinonimi e contrari abbuare, acuae, ammagare, apatai, atanai, atrabentare, imbusare, impertusare, intanae, intuzare / atupare, imbuschire, intupire Frasi cussu s'intupaiat a su primu pispisu de sos passos ◊ su pilloni cantat intupau in sa cresuri ◊ sas aes s'ispérrumant intupèndhesi in sos pustialvos ◊ s'intupat in sa traja su puzone ◊ ses sempri intupendimí totu, che is topis! ◊ babbu si est intupadu intro de domo Etimo srd. Traduzioni Francese cacher dans un bois, cacher Inglese to hide in a wood, to afforest Spagnolo emboscar Italiano imboscare Tedesco im Wald verbergen.

irbaléndhidu , pps, agt Definizione de irbalèndhere Sinonimi e contrari achénsidu, ammunzadu, fiacu, infrachiu, irbalesiadu, irmarridu, istasidu | ctr. briosu, folte, pasadu 2. semus totu irbaléndhidos de cantu semus istracos! Traduzioni Francese épuisé Inglese exausted, taken a short run Spagnolo agotado Italiano defatigato, esàusto Tedesco müde, matt.

«« Cerca di nuovo