pudhàju , nm Definizione (f. -a) chie bendhet pudhos, caboniscos, petza de pudha o de cabone; fintzes acúliu o aprigu de pudhas, pudharzu 2. currit a sa domixedha sua acanta de su pudhaju Cognomi e Proverbi smb: Puddaia Etimo srd. Traduzioni Francese marchand de volaille Inglese poulterer Spagnolo pollero Italiano pollivéndolo Tedesco Hühnerverkäufer.

pudhérigas , nf pl Definizione casus cotus, màncias orrúbias chi essint in is cambas a fortza de dhas aparare nuas a su fogu, cosa chi a logos narant casuéciu Sinonimi e contrari càricas, chichiridhas, pudhedras Traduzioni Francese taches rouges de la peau à cause de la chaleur Inglese caloric spot Spagnolo cloasma producido por el calor Italiano cloasma calòrico Tedesco Leberfleck (wegen der Feuerhitze).

pudhínu , agt Definizione de pudhu, de pudha; nau de gente, chi istat sèmpere in domo Sinonimi e contrari domaresu, casandrinu Modi di dire csn: andhare o cúrrere a p. = acudire che pudhas, andhare ifatu comente faghent sas pudhas addaghi las cramant a lis betare cosa; nàrrere a p. = a tantas bias, coment'e cramendhe pudhas, coment'e pudhas cantendhe; ingullire a p. = che a sas pudhas, intreu, chentza mastigare Frasi préigu, piugu pudhinu, erba pudhina 2. su guvernu italianu a inoghe at mandhadu bator frillos de ministros cun fàulas repitidas a pudhinu annos e annos Cognomi e Proverbi smb: Puddinu Etimo srd. Traduzioni Francese de la volaille Inglese fowl Spagnolo de las aves de corral Italiano pollino Tedesco Hühner, Huhn.

pugnalàda , nf: apugnalada, pugnolada, pungelada, pungialada, pungiolada, punniolada, punnolada Definizione istichia de pugnale, nau fintzes cun afuta e a frastimu Sinonimi e contrari abbudhada, issacada, istocada Frasi in sa furca chi andit e una pugnolada chi dhis papit! ◊ bi at giustíssia, e carabbineris e barracellus e pungioladas! ◊ ita punniolada si ndi fait de su dinai?! ◊ punnolada, epuru l'est piàghida sa cosa chentza la triballare! Etimo spn. Traduzioni Francese coup de poignard Inglese stab Spagnolo puñalada Italiano pugnalata Tedesco Dolchstoß.

pulicànu , nm: puliganu Definizione tonàgias po bogare dentes Terminologia scientifica ans Etimo spn. pulicán Traduzioni Francese pinces de chirurgien-dentiste Inglese forceps Spagnolo pinza Italiano pinza per estrazióne dentària Tedesco Zahnzange.

puntarésu , agt, nm Definizione chi o chie andhat a innanti, in punta, nau pruschetotu de animale in su tàgiu Sinonimi e contrari afiladore, punteri 1 / cabidraxu | ctr. coinàrgiu Etimo srd. Traduzioni Francese chef de file Inglese leader Spagnolo primero de una fila Italiano capofila Tedesco erste, Erste.

puntigliósu , agt: puntillosu Definizione chi costumat a fàere puntíllias, chi no ndhe giaet in bínchida a s'àteru, chi pigat is cosas a puntíllia, a dispetu; chi faet própriu su giustu a didudentu, cun precisione, chi no fartat Sinonimi e contrari abbetiosu, dirbetosu, impuntilladore, perraliosu, puntosu / ttrs. ipuntósigu Frasi lampu, ca est puntillosu est abberu: no ti ndhe perdonat una! 2. fit puntillosu: su suo fit su suo e si lu picabat, ma s'anzenu lu rispetabat ◊ issu est puntillosu in sos impinnos Terminologia scientifica ntl Traduzioni Francese obstiné, qui a de l'amour-propre Inglese obstinate, determined Spagnolo puntilloso Italiano puntiglióso Tedesco eigensinnig.

rabatzòne, rabatzòni , nm Definizione fundhu de bide (mescamente andhau male, sicau) Sinonimi e contrari cocina, truigu Frasi pro su fogu batiat chimuza e calchi rabatzone Etimo ctl. rabassó Traduzioni Francese cep de vigne Inglese vine stump Spagnolo cepa de vid Italiano céppo di vite Tedesco Rebenstamm.

rampudhàre , vrb: rempudhare Definizione bogare pigionatzos, nau de is linnas; bogare, essire (nau fintzes de àteru) Sinonimi e contrari piglionai, rampudhire Frasi s'àrbure at rampudhadu sos briones 2. sa limba est benale chi deretu benit dae s'ànima sarda e rampudhat friscu (Z.A.Cappai) Etimo ltn. *repullare Traduzioni Francese pulluler de nouveau Inglese to spring up again Spagnolo brotar Italiano ripullulare Tedesco wieder hervorsprießen.

randhinàda , nf: randilada Definizione su grandhinare; nue, iscutulada de gràndhine Sinonimi e contrari grandhinada, grandilada, landiredhada, ranzudada Frasi cun sas randhinadas no distruas su semenadu! Terminologia scientifica tpm Etimo srd. Traduzioni Francese averse de grêle Inglese hailstorm Spagnolo granizada Italiano grandinata Tedesco Hagelschlag, Hagelfall.

realíncu , nm Definizione propiedade reale o demaniale Etimo ctl. realenc Traduzioni Francese domaine de l'Etat Inglese state property Spagnolo propiedad del estado Italiano demànio Tedesco Domäne.

refàciu , nm: refatzu, rifatzu, rinfàciu, rinfatzu Definizione su rifatzare, cosa chi si narat a unu betandhosidha a curpa, coment'e a briga Sinonimi e contrari afetuada, apoboretada, atzúrridu, ripitimenta, rimbicu, sfacidhamentu Frasi mai unu refatzu de neune at tentu, cussa! ◊ si no fit ca ses antzianu ti tias meritare unu rifatzu: curpa de su cuidu o de su bratzu, raru sa die a ti agatare sanu! ◊ sas peràulas suas sunt ammunimentu e rinfatzu pro un'ammentu eternu ◊ cosa mala a dèpiri arriciri refàcius pustis de ai trabballau cun cunsiéntzia! Etimo srd. Traduzioni Francese action de reprocher Inglese reproach Spagnolo el echar en cara Italiano rinfacciaménto Tedesco Vorwurf.

règa , nf: arrega, era 2, règia, rege, regra, reja Definizione su pane de chera totu buidedhos paríviles ue s'abe ponet su mele; sa fita de su casu segau in su cadhàrgiu po ndhe dhu piscare faendhodhu a pischedha / una rega de cazau = una fita de callau, de preta Sinonimi e contrari avere, bresca, legra, melarègia, tipa 1 / fita Frasi tirabat sas regras, las secabat e dogabat sa parte bianca ◊ una regra de mele t'imbio, pitzinnu innoscente! ◊ nche at sutzau su mele e fulliau sas regras ◊ leu, cheripighe, mele e chera pones in rejas bene modelladas Terminologia scientifica sbs Etimo ltn. reg(u)la Traduzioni Francese favus, rayon de miel Inglese honeycomb Spagnolo panal Italiano favo Tedesco Wabe.

repitída , nf: ripitia, ripitida Definizione foedhare, arrespòndhere coment'e po no dha giare binta a s'àteru, fintzes coment'e chistionu; foedhandho de sonu de campana, su segundhu tocu po sa matessi cosa (ora, o àteru); manígiu de sa limba a manera de torrare a nàrrere cosa nada po dhi giare prus fortza / leàresi, tènnere repitida = abbetiai Sinonimi e contrari abbétia / ttrs. ribidia / repitu Frasi nos amus leadu repitida: deo nendhe goi e issa chi nono! ◊ chin issa no bi at àpiu mai una ripitia o un'irbúfida in tantu tempus chi biviat in dommo ◊ biendhe chi babbu e fizu si fint caentandhe meda, si est posta in mesu pro abbrandhare sa ripitia 2. sos tocos de s'orolozu ant sonadu sa ripitia de mesunote 3. ndhe li mutzo sa conca, ndhe li mutzo! ◊ màniga casu, màniga! ◊ inchi ti fatzant iscritu, ti fatzant! ◊ baxi in sa fruca chi andeis! ◊ bae in bonora, bae! ◊ ancu lu sulent sas píberas, chi lu sulent! ◊ ma cale bucu?!… ancu ti che falet su mucu, ti che falet! ◊ si no fumis tribagliadores bonos bi fumis istados una chida, bi fumis istados, in cussa faina! ◊ e gopai sartat, sartat? ◊ Prontos semus, prontos! Etimo srd. Traduzioni Francese insistance, prise de bec Inglese little vendetta, insistence, squabbles Spagnolo insistencia, discusión Italiano ripicca, insistènza, battibécco Tedesco Einwand, Widerrede.

retàda , nf: arretzara*, retzada Definizione betada de arretza; su tanti chi si pigat cun d-una betada de arretza Sinonimi e contrari arraciada Frasi su piscadori ndi at tirau a foras una bella retzada de pisci Traduzioni Francese coup de filet Inglese haul, roundup Spagnolo redada Italiano retata Tedesco Netzwurf, Fang.

réula , nf, nm: arréula, réulu Definizione cosa chi si narat o chi si faet po pigare a bregúngia, fàere a befa a unu; crufessone manna de ànimas de mortos chi nanca iant a essire addenote Sinonimi e contrari allera, befa, ciacota, cionfra, deleu, dríngula, iscàranu, mofa, siera / régula 1, traigógiu 3. is àturus fiant a réulu sentz'e isciri aundi andai Etimo itl.t regola Traduzioni Francese dérision, foule de morts Inglese noisy derision, a crowd of dead Spagnolo escarnio, mofa, procesión de muertos Italiano derisióne rumorósa, schièra di mòrti Tedesco Spott, Lemurenzug.

rísida , nf Definizione su erríere, iscracaliada o pasta de errisu Sinonimi e contrari iscacagliada, iscacàgliu, iscacaratzu, iscracanzu, iscracaxu / cdh. risaredha Frasi est de una rísida ischifosa! ◊ li fruscieit in orijas una rísida manna Etimo srd. Traduzioni Francese éclat de rire, petit rire Inglese laughter, small laugh Spagnolo risotada, carcajada, risilla, risita Italiano risata Tedesco Lachen, unterdrücktes Lachen.

rodíglia, rodílla , nf: rudíglia, rutíllia Definizione orrosinita, aina po segare pígiu fine de pasta: est una orrodighedha cun s'oru segante e fatu a manera de lassare una segada cun s'oru totu a egaseogas e si pigat a una màniga cun d-una manu Sinonimi e contrari orrodàntzia, orrosenita, rodeta, sarreta, taglianti Terminologia scientifica ans Etimo spn. rodilla Traduzioni Francese roulette de pâtissier Inglese castor Spagnolo cortapasta Italiano rotèlla Tedesco Teigrädchen.

sabòca , nf, nm: sabocu, saloca, saloco, saluca, saruca, sauca Definizione sale fine a bisura de tzúcuru, o prus fine puru Sinonimi e contrari salipa Frasi mallai, ferreris, mallai tot'e is centu milla custu mar'e saboca… cantu saboca! (V.Pisanu)◊ a unu chirru dhi at postu pane, una patata ispuligada e chibudha cun saloca ◊ sa saloca la teniat in su corru pro istare in assutu Etimo srd. Traduzioni Francese sel de table Inglese table salt Spagnolo sal fina Italiano sale da tàvola Tedesco Tafelsalz.

saghinàdu , pps, agt Definizione de saghinare; nau de logu, chi est isciustu de saina, de lentore; nau de animale o de carre, chi est grassu Sinonimi e contrari allentoridu / rassu, saginosu Traduzioni Francese humide de rosée Inglese dewy Spagnolo rociado Italiano cosparso di rugiada Tedesco tauig.

«« Cerca di nuovo