A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z

desviaméntu , nm Definizione su che essire fora de camminu, leau coment'e ibbàlliu o curpa; fintzes divertimentu Sinonimi e contrari deragliamentu / desogu, disilviu Etimo srd.

desvíu , nm: disviu Sinonimi e contrari desogu, disilviu, ilbiu, spàssiu / cdh. svàriu Etimo srd. Traduzioni Francese distraction, détournement Inglese entertainment Spagnolo distracción, desvío Italiano distrazióne, sviaménto Tedesco Zeitvertreib, Ablenkung.

det , bvrb: tet Definizione boghe de su vrb. dèpere, 3ˆ p. sing., impreada cun àteru vrb. po fàere su tempus benidore o inditare possibbilidade 2. chie a nois det dare disaogu? ◊ su coro che det finire fangu in sas luzanas.

detàda , nf Definizione tretu o logu po passare chi faet andhandho e abbasciandho Sinonimi e contrari betada*, calada, falada Frasi sa macànica fut po frenae su carru candho caminaiat in detada.

detadòre , agt Definizione chi detat, betat cosa, nau de una genia de musca (trina de colore, manna e bentruda), sa cugudhedha, cussa chi ponet sa cria a betadura Sinonimi e contrari tzerrigadore Frasi cun su veterinaju aus pigau s'arremonu de sa musca detadora ◊ sa musca detadora ingíriat s'ómini, dhi colat denanti a sa fidada e dh'iscudet is oos in lavras, in is ogros e in su nasu!

detadórgiu , nm Definizione logu malu in calada meda, caladòrgia lègia Sinonimi e contrari isperdicadorju.

detadúra , nf Definizione su lígere o nàrrere sa cosa abbellu po dh'iscríere àtere Traduzioni Francese dictée Inglese dictation Spagnolo dictado Italiano dettatura Tedesco Diktieren.

detàe, detài , vrb: detare 1 Definizione lassare andhare a istràmpidu, a cropu (segundhu ite est fintzes a ponidura) o imbolare a bàsciu, de artu; nau de s'abe, lassare su casidhu impare cun sa reina noa Sinonimi e contrari betae, ghetai* Modi di dire csn: is abis detant = su puzone de s'abe si che est bolendhe dae su moju; detai unu tzérriu, su bandu = abboghinare, cramare, betare su bandhu Frasi sa meri si nc'est detada pagu pagu a su letu ◊ s'àcua detadincedha a… aundi nau dèu! ◊ apenas as acabbau detamí unu tzérriu! ◊ dèu sa curpa no dha detu a tui (G.Moi)◊ bio maistros de muru detandho soleta.

detàle Definizione its (S'Ischíglia 5,95,134) Frasi pinta de sos buscos su destinu dàndhelu a ingàrrigu a pastores: issos ibbia dant ànima e coro e, ca d'argunos padentes sont detales, si ghètana che ghespe a sos rivales pro los difendher che chi siant issoro (A.Nanni).

detàre , vrb Definizione lígere o nàrrere sa cosa abbellu po dh'iscríere àtere Frasi tue iscrie, iscurta bene za ti lu deto deo.

detàre 1 detài

detàu , pps, nm Definizione de detare; sa cosa chi si narat o chi s'iscriet o iscrita a detadura Traduzioni Francese dictée Inglese dictation Spagnolo dictado Italiano dettato Tedesco diktiert, Diktat.

detelmínu , nm: determinu Definizione decisione manna e grave chi si leat, no sèmpere a conca sintzilla ma agiummai coment’e efetu de una fortza, po s'arrennegu Sinonimi e contrari detzisione, idea, resignu / acucada / cdh. ditilminu Modi di dire csn: bènnere determinu de… = bènniri (a conca) s'idea de…; leare d. = detzídere Frasi lassa onzi determinu, no ndhe fetas grave maladia! ◊ iant pigau e iant fatu su determinu de dhi donai is piciocus ◊ bidindhe su dannu chi mi at fatu mi at bénnidu determinos de lu leare a corpos! ◊ sos parentes ti ant presu su ligatzu pro giambare determinos ◊ su cristianu podet fàghere su determinu sou, no est che a sos animales ◊ cussu est tostorrudu, no faghet si no su determinu sou ◊ torrade, Sardos, cun determinu a bos impossessare de sa terra sarda! ◊ li at bénnidu determinu de cambiare bidha ◊ babbu meu iat fatu determinu de mi fàere andhare a iscola Etimo srd. Traduzioni Francese résolution, lourde résolution Inglese resolution Spagnolo resolución Italiano risoluzióne, decisióne grave, risolutézza Tedesco Entschluß, Resolution.

detènnere , vrb Definizione coment'e mantènnere firmu (fintzes po maladia chi guastat un’arremu de no pòdere fàere fortza) Sinonimi e contrari rentènnere Frasi sa maladia de su ragunu a is brebès dhis pigaiat a dhis detènnere is cammas devatu e camminaiant cun is pes tira tira, si moviant solu is cammas de nanti (L.Mameli)

determinài, determinàre , vrb: dreteminai Definizione istabbilire ccn. cosa, pigare una decisione Sinonimi e contrari apostivigare, decídiri, istabbilire, pertzisare Frasi ma poita no dreteminas e lassas de èssi dudosa?! ◊ Ite as determinadu? Ite mi naras? Etimo itl. determinare.

determínu detelmínu

detersívu , nm Definizione genia de sabone a pruine o lícuidu Sinonimi e contrari sabone.

detonànte , nm Definizione materiale chi iscópiat.

detzènte , agt Definizione chi faet figura bella, chi andhat bene, chi est fatu bene Sinonimi e contrari decorosu, déchidu, dechile.

détzi , avb Sinonimi e contrari betzi, ebbia, feti, isceti*, segi 1 Frasi bi cheret detzi continentales a la chínghere a unu sardu!…◊ bi cheret detzi loros a prèndhere a isse!…◊ chircant de andhare e no istant solos, detzi a su rue rue, cherfendhe mover dae inoghe a cue no dant detzi ildoadas ◊ no est tontu: detzi male assortadu est!