acaída , nf Definition sa citia, sa firmada chi unu faet foedhandho Synonyms e antonyms cagliada, cedada, citida Etymon srd. Translations French action de taire English action of being silent Spanish callada Italian atto di tacére German Schweigen.
aciòni , nf: (a-ci-o-ni) antzione assione, atzione, atzioni Definition su fàere, operatzione, ma prus che àteru pentzada coment’e manera de fàere, calecuna cosa pagu de bonu chi si faet a ccn.; acioni balet fintzes coment'e ingestu, movidedha de sa manu o de sa conca cun calecunu significau Synonyms e antonyms faghidura, fata, fatura 1 / acínnidu, micada Sentences cussa est un'antzione chi nos aus a arregodare! ◊ assiones bonas no ndhe faghet, cussu: est sempre dadu a su malu fàghere ◊ sos babbos puru, ignorantes, si ponent a baldiones, marchendhe sas atziones chi faghent sas damigellas! ◊ cun s'assione chi mi at fatu, deo torro a domo sua? mai! ◊ ndh'apo fintzas birgonza de bos nàrrere sas assiones chi mi at fatu cussu, semper imbreagu! 2. totus funt aspetendi su dotori po dhu pregontai, ma issu est telefonendi e dhus fait s’acioni de abarrai citius (A.Simbula)◊ bastat s'acioni, no sigas! Translations French action English action Spanish acción Italian azióne di particolare rilièvo comportamentale German Untat.
cagliàda , nf: callada Definition su s'istare mudos, citios, su si firmare de foedhare Synonyms e antonyms acaida, cedada, citida | ctr. faedhada Sentences sa cagliada est risposta ◊ fit a chistionu, ma comente li ant nadu cosa at fatu sa callada Etymon srd. Translations French action de se taire English action of being silent Spanish callada Italian atto di tacére German Schweigen.
carèla , nf: carella, carrella, cherella, cuerela Definition cosas de una briga o chertu, de certai, de andhare in giustítzia, ma fintzes chistionu a boghes Synonyms e antonyms acusa, pretu / chensa Sentences si est a b'intrare sa carella cherzo ischire cantu mi benit a costare ◊ ischides chie at fatu sa carela e mi ndhe cheret sa conca mutzare? ◊ sentza delitu la ponzo in carella 2. ispantadu a sa nóbbile carella, "Chie sezis", dimandho, "sorres bellas?" ◊ una carrella de diàulos àrtziant e calant in s'iferru Etymon itl. quarella Translations French plainte English action Spanish querella Italian querèla German Klage.
carelàre , vrb: carellai, carellare, cuerelai, cuerelare Definition intrare o pònnere in giustítzia a unu po calecuna cosa Synonyms e antonyms cramari, dannuntziai, incherellare, tzitare Sentences m'abbàida a mi carellare de fura!…◊ issu si fiat carellau cun d-unu chi dh'iat fuedhau mali ◊ bandu a ti carellai a su pretori ca mi as iscutu! Etymon itl. quarellare Translations French porter plainte English to bring an action against s.o Spanish querellar Italian querelare German verklagen.
catanzería , nf Synonyms e antonyms pedulia, poberesa / limiore Etymon srd. Translations French gueuserie English shabby action Spanish mendicidad, tacañería, mezquindad Italian pitoccherìa German Bettelei.
faína , nf Definition css. cosa o trebballu chi si faet, abberu o a giogu, in bonu o in malu, pentzau prus coment'e atividade útile, su fàere, bistu fintzes coment'e arresurtau, prodotu, òpera Synonyms e antonyms afainu, afare, afatzendha, berza, fainamentu, impreu, mungíliu, òbera, tarea, trabàgiu | ctr. chistionu, ciarra Idioms csn: f. a ischina de pisci = zenia de triballu fatu de pàrrere un'ischina de pische; donai, intregai f., pònniri in f. = dare triballu, pònnere a triballare, a fàghere; f. de màniga = isterzu de terra cun asas (brocas, frascus, istangiadas, brúnias, còngius); f. oberta = isterzu de terra largu (scifedhas, discus); f. istangiada = isterzu prus bonu, de colore birde, prus che àteru pro bellesa (brocas pintadas); fai fuedhu e f. = sa nada sa fata; maistru de f. fata = bantaxeri chi fait crei cosa sua su trabballu de is àterus Sentences isse traballat s'oro e sa prata e campat dae cussa faina ◊ sa faina tua est a istudiare! ◊ fadei bosatrus, pighedhu, no est faina mia: dèu mi nd'isciacu is manus! ◊ sa faina issoro est s'annúntziu de su regnu de Deus ◊ sos disocupados sunt chentza faina 2. za l'as fata sa faina, a segare cudha broca!… Surnames and Proverbs prb: faina a su noti bregúngia a dedí ◊ faina de pisedhos alzola de catedhos ◊ is ainas faint is fainas Etymon ctl. faina Translations French activité, action, travail English activity, work, action, function Spanish faena, trabajo, tarea, obra Italian attività, azióne, lavorìo, faccènda, funzióne, cómpito, òpera German Tätigkeit, Angelegenheit Funktion, Rolle, Arbeit, Werk.
fàta , nf Definition su fàere, sa cosa chi si faet, s'òpera Synonyms e antonyms acioni, òbera / mirabí Idioms csn: si no est gai, fata! = si no est gai ite li faghet?, chi no est aici no fait nudha, no importat; dare una fata = cumentzai unu trabballu ma sentza de dh'acabbai, lassare a mesincumentu, a rugos, fatu in parte; a sa fata de sa die = obrescendi Sentences morint sos sonnos a fata de die! ◊ est una rosa atraente e de valore, de númene e de fata ◊ cussa fémina est Allegria de nòmene e de fatas ◊ deo ndhe tenzo sa lumenada, àtere sas fatas ◊ su babbu li at dadu su sestu de sas bonas fatas, a su fizu ◊ li ant dadu una fata, a sa faina, e si che sunt andhados ◊ meda bi cheret a bodhire figu a ue no lompes… leas un'unchinu e fata! Etymon srd. Translations French action English act, action Spanish acción, acto Italian azióne, atto German Tat, Handlung.
fatúra 1 , nf Definition su fàere, mescamente nau de sa manera, e fintzes su àere o su èssere fatu Synonyms e antonyms acioni, faghidura, fata, fatesa / faitzioni Sentences custas sunt faturas de macu: putzidha, no si faghet gai, no! ◊ de custas faturas no ndhe fatat, ca un'ómine che a isse, fatu a síndhigu, iscumparet pro cantu si agatat! ◊ po is malas òperas nostas, po is faturas e pentzamentus nostus Cristus est mortu in cruxi 2. chie naschet cuadru, morrer tundhu no podet, ca est àtera fatura! (A.Serra) Etymon srd. Translations French action, traits English action, features Spanish acción, facción, rasgo Italian azióne, fattézza German Handlung, Zug.
isconchinàda , nf: isconchinata Definition isconchiada, móvia de conca coment'e abbasciandhodha o incrubandhodha a una parte; decisione pagu cunsiderada, cosa fata comente benit a conca Synonyms e antonyms conchinada, conchizada, iscónchiu, sconchiada / aconcada, acucada Sentences sa mamma, comente videt sos pitzinnos a isconchinatas, che los mandhat a letu 2. isconchinadas ndhe aiat fatu prus de una e su babbu no fit meda cuntentu Etymon srd. Translations French action hasardée, inconsidérée English rash action Spanish el mover la cabeza, chifladura Italian cólpo di tèsta, azióne avventata German Kopfstoß, unbesonnene Handlung.
molentàda , nf Definition fata o cumportamentu de maleducaos, de gente chi no atuit, chi no faet contu de s'àteru; cotura, bufóngiu a tropu Synonyms e antonyms abborrigada, burricada, mobenteria, tontesa / imbriaghera 2. gei dha portat una molentada!… Etymon srd. Translations French muflerie, ânerie English foolish action Spanish chabacanada Italian cafonata, asinata German Flegelei.
pisedhàda , nf Definition nada o fata de piciochedhos, a conca de piciochedhos Synonyms e antonyms pitzinnada Etymon srd. Translations French enfantillage English childish action Spanish niñería Italian bambinata German Kinderei, kindliches Geschwätz.