càdriu , agt: càrdiu, càtriu, cràdiu 1, cràtiu Definitzione si narat de una cosa ca est lisa; de una cosa o de unu chi ch’essit o tzucat in lestresa, airau, cun fortza (ma, segundhu ite, fintzes crispu, coment'e ufrau, es. tita prena de late) Sinònimos e contràrios chídrinu, crispu, fruscu 1, ghidhitu | ctr. selenu, lenu Maneras de nàrrere csn: conchi cràdiu = conchi ispilidu, ispinniau; dàrendhe una cràdia e una lena = donaindi una frida e una callenti (de fata, de nada e gai), lassendhe andhare o pretenindhe carchi cosa; tita càrdia = crispa, prena; travàgliu cràtiu = apretadu, meda, fatu impresse; sole cràtiu = forte, pitziosu Frases a canno intenno unu dopiete cràdiu chi pariat unu vallu! ◊ sa balla ch'essit cràdia dae su fusile ◊ candho mi at bidu assupríndheli a fuste za ch'est essidu cràdiu! ◊ a s'ispronizada su cadhu ch'est essidu a passu cràdiu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu intense, agile, leste Ingresu quick, intense Ispagnolu intenso, ágil Italianu intènso, scattante Tedescu stark, flink.

críspu , agt: grispu Definitzione nau de una cosa a su chi paret passandhodhi sa manu in pitzu, chi arreschet unu pagu, arrasigat, chi no est lisa o bene dereta; nau de su mòvere, o de su fàere, chi est lestru, cun fortza Sinònimos e contràrios arraspinosu, arraspiosu, faratzosu, rafiganzosu, raspitzu / càdriu, chíbbalu, chídrinu, intrusciadu, lestru | ctr. lísiu / acalamau, lenu Maneras de nàrrere csn: dàrendhe una crispa una lena = donaindi una frida e una callenti, fai una cosa chi dispraxit e una chi praxit, una mala e una bona, una lègia e una bella; fai passu c. = cràdiu, lestru, andhare coitendhe; bentu crispu = forte; furru c. = budhiu, fogosu meda; isfrigatzare a crispu = a forte; boghe crispa = arta, forte; learesila a crispa = arrennegaisí, pigaisidha, ofendirisí, pigaisí disprexeri; leàrela crispa = leare carchi cosa in prenu; èssere a crispu (nadu de carchi cosa) = a meda, carcu Frases sas manos distinghiant su modhe dae su tostu, su lutu dae sa preta, su crispu dae su lisu (M.Pira)◊ portas is manus crispas 2. si su forru est crispu, po coi bèni su pani si ghetat linna frisca po abbrandai sa tèmpera ◊ su càule a upu faghet a botza crispa ◊ s'àinu si ghindheit crispu e che lu iscudeit a marcas in altu 3. mi ndhe at dadu una crispa e una lena chirchendhe in rimas sa manera digna de mustrare satírica sa vena (P.Giudice Marras) 4. no ti la lees a crispa pro cussa imputassione, tantu chie at pasta faghet pane! ◊ no ti la lees a crispa si su sótziu andhat male: cadhu de cumone, narat su ditzu, ne sedha e ne crabistu (G.Ruju) 5. l'apo leada crispa, sa munza, chirchendhe unu fiadu! ◊ mi at leadu crispa sa frebba, no podia mancu ingullire 6. sos montes sunt carrarzados de àrvures a crispu ◊ no si bidiat a duos prammos, gai crispu fuit frocandhe! Sambenados e Provèrbios smb: Crispu Ètimu ltn. crispus Tradutziones Frantzesu crêpé, rêche, hérissé, accéléré, intense Ingresu wrinkled, intense, bristly, quick Ispagnolu crespo, intenso, rápido Italianu créspo, rùvido, ìspido, accelerato, intènso Tedescu kraus, rauh, schnell, stark.

disgagiàdu , pps, agt Definitzione de disgagiare; chi est àbbile e lestru faendho, chi si movet cun lestresa, lébiu e cun abbilidade Sinònimos e contràrios lépidu, lestru, lestrulinu, spessiau / cdh. disgaciatu Tradutziones Frantzesu agile, souple, rapide Ingresu agile, quick Ispagnolu ágil, rápido, diligente Italianu àgile, sciòlto, spedito Tedescu flink, schnell.

frúscu 1 , agt Definitzione chi si movet cun lestresa manna e fortza, chi faet impresse meda / a f. = forte, a corpu; morte frusca = de repente Sinònimos e contràrios bruscu*, càdriu, frúschinu, fuliosu, fúliu | ctr. immajonadu, lenu Frases candho muschinzas tue in su tirighinu timent totu s'incorrada frusca (G.A.Cossu)◊ sos bentos cun su motu fruscu pesant nue peuerosa ◊ falat sa matza frusca, corpendhe ◊ fit un'ómine fruscu in sas rispostas ◊ si ch'est andhadu gai fruscu chi no ndhe apo àpidu mancu s'infumentu ◊ su cantu de sa linna che li est essidu fruscu dae mannos ◊ ischidada frusca ant fatu oe! 2. intendheint sa giannita tanchèndhesi a fruscu Tradutziones Frantzesu rapide, énergique Ingresu quick Ispagnolu rápido Italianu svèlto, ràpido, vigoróso, enèrgico Tedescu schnell, rasch.

ispabíllu , agt, nm: ispavillu, ispibígliu, ispipillu, ispivígliu, ispivillu Definitzione chi o chie tenet una manera de istare e de fàere atenta meda, a totu, a ogos apertos; fintzes chi est alligru Sinònimos e contràrios abbillu, abbistu, allutinedhu, capíbbili, iscardallutu, sbrillau, spiscinetu | ctr. babbalocu, tolondro Maneras de nàrrere csn: i. che grodho, che matzone = meda; focu ispipillu = tenindhe a frama Frases su pitzinnu fit ispibillu meda ◊ mi consizabat de istare atentu, ca mi cheriat prus ispipillu in su travallu ◊ ispivilla comente l'agguantat chi de l'amare mi benit pertzisu ◊ fit unu cane ispavillu meda ◊ sunt pitzinnos abbistos e ispavillos ◊ istat che fera sa piús ispivíglia ◊ fit ómine ispipillu o macu mannu? 2. bi at calchi coro in ispibígliu: forsis sa muzere, sa mama ant atzesu fogu de amore Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu vif Ingresu quick, vivacious Ispagnolu despabilado Italianu vivace, svéglio Tedescu lebhaft, geweckt.

lestrulínu , agt Definitzione chi faet lestru, chi s'ischit mòvere cun facilidade manna Sinònimos e contràrios abbistu, lépidu, lestru Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu agile Ingresu quick Ispagnolu ágil Italianu àgile Tedescu flink.

reminídu , pps, agt Definitzione de reminire; nau de ccn., chi faet sa cosa cun lestresa / r. che una balla = lestru meda, che lampu Sinònimos e contràrios àbbile 1, coidadosu, fúrridu, lestru / furighedhosu | ctr. adasiau, cacallenu, cojanesu 2. est torrendhe insegus, reminidu, minateri, paret chi cherfat atzotare cudhos chi sunt faghindhe male Tradutziones Frantzesu rapide, éveillé Ingresu quick, able Ispagnolu ágil, diestro Italianu svèlto, àbile Tedescu rege.

scírfu , nm Definitzione logu ue sa terra est ledreledre, modhe chi no faet a dhue colare ca si che afundhat Sinònimos e contràrios terravodha Terminologia iscientìfica slg Tradutziones Frantzesu sables mouvants Ingresu quick sand Ispagnolu arenas movedizas Italianu sàbbie mòbili Tedescu Fliesssand.

spirrítu 1 , agt Sinònimos e contràrios iltrízile / lestru, lestrulinu, spirrincu Frases beni a innòi, spirritu mau! Tradutziones Frantzesu agile Ingresu quick Ispagnolu ágil Italianu àgile Tedescu flink.

«« Torra a chircare