Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

àbbile 1 , agt: àbbili 1 Definitzione chi tenet abbilidade, siat coment'e fortzas e siat coment'e inteligéntzia / fàghere a unu à. a sa leva = averguare chi unu est a tretu de fàghere su militare Sinònimos e contràrios abbilidadosu, abbilitosu, àciu, agisu, balente, capaci, gafante | ctr. isente, tontu Frases cincu giòvanas fuant tontas e cincu àbbilis ◊ iscultaia sa frúschida de s'ispola chi cun àbbile manu mandhaias ◊ ci fiat una borta unu fradi tontu e unu fradi àbbili ◊ ómines totos duos de dotrina, àbbiles in guvernu e in faina ◊ de un'àbbili dh'emu pótziu suportai, ma de unu tontu est cosa tropu lègia! Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu capable, adroit, habile Ingresu able Ispagnolu capaz, hábil Italianu capace, àbile Tedescu geschickt.

àrra 2 , nf Definitzione genia de preughedhu chi ponet a s'abe in su casidhu e dha bochit puru si no si meighinat Terminologia iscientìfica crp, varroa destructor Tradutziones Frantzesu varroa Ingresu insect able to kill bees into the apiary Ispagnolu parásito que mata las abejas en las colmenas Italianu varròa Tedescu Varroamilbe.

campadítu, campadítzu , agt Definitzione chi si dha campat, chi no istat bene meda ma mancu male Sinònimos e contràrios campadore, campadógiu, campajolu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu qui vivote Ingresu who is able to make ends meet Ispagnolu quien va tirando Italianu che riesce a vívere, a campare Tedescu sich durchs Leben schlagen.

capàci , agt: capassi, capassu, capatze, capatzi, capatzu Definitzione chi est bonu o àbbile a fàere calecuna cosa / est capatzu chi… = est fàtzile, possíbbile chi…, podet èssere chi… fossis…, dàbbile Sinònimos e contràrios àbbile 1, agisu, balente / assuzetu | ctr. indelvesu, managu Frases tui ses capaci solamenti a picai tellegua! ◊ cussu zòvanu est capatzu a donzi cosa, est própiu de manos bonas ◊ ah, mih, a fàghere cussu triballu za est capatzu! ◊ cussu est capatzu de fai sa rivolutzioni a sou! ◊ no est capatza de ponni una pariga de francus in domu 2. capassi puru chi mi sia isballiada! ◊ est capatzu chi mancu l'ischit, su babbu, ite at fatu su fizu ◊ est capatzu chi oe proet, ca est annuendhe ◊ est capatzu chi lu fatant de abberu ◊ Billia sigheit a mi dare cossizos, a tzarrare e a nàrrere irvariones: capatzu chi lu faterat pro mi che istorrare dai s'oriolu (G.Ruju) Ètimu spn., itl. capaz Tradutziones Frantzesu capable Ingresu able Ispagnolu capaz Italianu capace Tedescu geschickt.

pódidu , pps: pódiu, póssiu, pótidu, pótiu, pótzidu, pótziu Definitzione de pòdere (a/c. candho custu vrb. serbit a cambiare su significau de àteros vrb., s'aus. est cussu de custos àteros, in is tempos cumpostos) Sinònimos e contràrios póitu Frases chie b'at pótidu triballare, cun cussa die mala?!…◊ a su chi apu pótziu cumprendi, si est inténdiu mali domíniga ◊ un'ómini aici isceti sorri mia dh'at pótziu aguantai! (A.Garau)◊ no apu pótziu agatai froris ◊ dh'iat a èssi pótziu benni s'antrecoru ◊ no fut pótziu lòmpere a bidha ◊ chi fiat istétia una cosa iscípia, fiaus pótzius andai ◊ no seus pótzius benni Tradutziones Frantzesu pu Ingresu been able Ispagnolu podido Italianu potuto Tedescu gekonnt, gedurft.

reminídu , pps, agt Definitzione de reminire; nau de ccn., chi faet sa cosa cun lestresa / r. che una balla = lestru meda, che lampu Sinònimos e contràrios àbbile 1, coidadosu, fúrridu, lestru / furighedhosu | ctr. adasiau, cacallenu, cojanesu 2. est torrendhe insegus, reminidu, minateri, paret chi cherfat atzotare cudhos chi sunt faghindhe male Tradutziones Frantzesu rapide, éveillé Ingresu quick, able Ispagnolu ágil, diestro Italianu svèlto, àbile Tedescu rege.

revèntere , vrb Definitzione lòmpere a un'iscopu; fàere sa revéntida, giare prova chi est bonu, adatu, de agguantu, andhare o essire in bonu Sinònimos e contràrios arrannesci, imperti, reventire* Frases mancari bei penses die e note, no reventis a cumpònnere un'otada! Tradutziones Frantzesu réussir Ingresu to be able Ispagnolu lograr, conseguir Italianu riuscire Tedescu gelingen.

talentósu , agt: tallentosu Definitzione nau de ccn., chi tenet talentu, capacidade Sinònimos e contràrios àbbile 1, abbilidadosu, abbretiosu, agisu, balente, capaci | ctr. isente, managu Frases est unu piciocu talentosu ◊ gei est pagu tallentosu!… Tradutziones Frantzesu capable Ingresu able Ispagnolu capaz Italianu capace Tedescu fähig.