feurrèdha , nf: fiurredha Definizione feruledha de àinu, de casu, una calidade de feurra; su matessi númene dhu narant fintzes a su lauguadhinu o cicuta feurredha Sinonimi e contrari ciciriopis, ferulagasari, feruledhagàsina, feurrabburda, fraudha / bidhuri Terminologia scientifica rba, Thapsia garganica Traduzioni Francese thapsia Inglese thapsia Spagnolo tapsia Italiano tàpsia Tedesco eine Steckenkrautsorte.

flúsia , nf: frúsia Definizione genia de matighedha Terminologia scientifica mt, Fuchsia coccinea Traduzioni Francese fuchsia Inglese fuchsia Spagnolo fucsia Italiano fùcsia Tedesco eine Fuchsiesorte.

focàle , nm: fogale, fogali Definizione genia de maladia chi leat a is gràndhulas a is procos e faet a ufradura e tupamentu a su gúturu Sinonimi e contrari focone 1, guturones, ischinéntzia Frasi anchi dhu pighit su fogali a chini mi at fatu arrui! ◊ sos porcos moriant de fogale Terminologia scientifica mld. Etimo ltn. focale Traduzioni Francese angine, adénite épidémique qui frappe les cochons Inglese angina, swine adenitis Spagnolo angina Italiano angina, adenite epidèmica suina Tedesco eine Drüsenentzündungssorte.

fostinàcia , nf: frustinaca, frustinaga, fustinaga, fustinàglia Definizione sa calidade areste de sa pistinaga Sinonimi e contrari aligalzagàmpina, pastinaca, pestianga, pinnoi, pubusone Frasi birduras de papare: beda, isparau, frenugu, àpiu, caulitu, porru, ambularza, cardu, tzicória, nafrutza, ortigada, fustinaga e ateras Terminologia scientifica rba, Daucus carota Etimo ltn. pastinaca + fuste Traduzioni Francese carotte fourragère Inglese carrot Spagnolo zanahoria silvestre Italiano caròta selvàtica Tedesco eine Möhresorte.

frabbaínzu , nm: fraggavinu, frambainzu, frateggavinu Definizione genia de pigionedhu Sinonimi e contrari barbarrúbia, brinchidhi, brinci, chilisi, cridhi, dhodhi, iscalzurúgiu, petiruju, princiotu, tintillu, tradhera, tzichi Frasi paret deris, de candho chircaimus nidos de sorighedhas e frambainzos! Terminologia scientifica pzn, erithacus rubecula sardus Etimo srd. Traduzioni Francese rouge-gorge Inglese robin Spagnolo petirrojo Italiano pettirósso Tedesco eine Rotkehlchensorte.

francusína 2 , nf Definizione fintzes barràluga a f. o cocóide farrancudu: animaledhu de mare, croxiu e totu farrancas (deghe), chi si nche istichit e istat po difesa aintru de unu tzintzigorredhu buidu Sinonimi e contrari peada 1 Terminologia scientifica crx, paguristes oculatus, clibanarius misanthropus, diogenes pugilator Traduzioni Francese pagure, Bernard-l'hermite Inglese hermit-crab Spagnolo ermitaño Italiano paguro bernardo Tedesco eine Einsiedlerkrebssorte.

frobbàdu , nm Definizione una calidade de àghina bianca, e de binu, chi assimbígiat a su nuragus Traduzioni Francese raisin "torbato" Inglese kind of white grapes Spagnolo cepa de uva blanca y el vino que da Italiano torbato Tedesco eine sardische Wein sorte (trauben).

froníca , nf: froninca, frorinca Definizione genia de erba a cambos longos chi faet unu frore asulu craru Sinonimi e contrari brunica, proinca / ttrs. giàmpana Frasi in is notes de luna prena bodhiat su lodhorasi, sa navrighedha, sa trafodha, sa frorinca e àteras erbas chi no naiat a nessunu (E.Madeddu) Terminologia scientifica rba, Vinca difformis Etimo ltn. pervinca + frore Traduzioni Francese pervenche Inglese periwinkle Spagnolo alcandórea, pervinca Italiano pervinca Tedesco eine Immergrünsorte.

fruferàrzu , nm: frufurarzu, fuferazu, fufuraju, fulferalzu, furferalzu, furferarzu, furfularju, furfuraju, furfurarju, furfurarzu, fusferarzu Definizione puzone trinu, de turra, de palatu, pigione múrinu o murinatzu, connotu meda ca faet meda su niu fintzes in is teuladas (e fintzes in is matas) Sinonimi e contrari afuràrgiu, bidhisone, brufulàgiu, craculeu, crucúciu, frufurinu, fúrfure 1, mamegherisi, muntonarjari, murinàgiu, pibischirra, poforinu, trinedha, tziria Frasi narant chi sunt andhendhe a catza russa e isparant a sos furferarzos! ◊ su cànticu tou est unu píliu de furfularju pérdiu in d-una temporada mala ◊ duos fufurajos ant carratu lana pro fàchere su nidu 2. est allegru che furferalzu Cognomi e Proverbi prb: fulferalzu in gianna temporada manna Terminologia scientifica pzn, passer hispaniolensis, p. montanus Etimo ltn. furfurareus Traduzioni Francese moineau Inglese sparrow Spagnolo gorrión Italiano pàssero Tedesco eine Sperlingssorte, Feldsperling, Feldspatz.

frufurínu , nm: fulferinu, fulfurinu, furfurinu Definizione s’arratza sarda de su puzone trinu, de turra, de palatu, pigione múrinu o murinatzu; in cobertantza nau de ccn., feminari (furfurinu, paga vida!) Sinonimi e contrari afuràrgiu, brufulàgiu, craculeu, crucúciu, fruferarzu, mamegherisi, muntonarjari, murinàgiu, pibischirra, poforinu, trinedha, tziria Frasi sos furfurinos pienant un'àrvere manna de alas e de càntigos ◊ sos furfurinos si mànigant su laorzu ◊ e finidemindhela, o fulfurinos, custu ciulamentu! ◊ sos fulferinos chirchendhe asséliu punnant a trumadas a sa solzaga Terminologia scientifica pzn, passer hispaniolensis, p. montanus Etimo srd. Traduzioni Francese moineau Inglese sparrow Spagnolo gorrión moruno, gorrión molinero Italiano pàssera sarda Tedesco eine Sperlingssorte, Feldsperling, Feldspatz.

fruschiajòlos , nm pl Definizione una genia de erba chi narant puru origa de para Sinonimi e contrari niedhunuraghe Terminologia scientifica rba, Silene latifolia ssp. alba Etimo srd. Traduzioni Francese lychnis Inglese campion Spagnolo planta del género lychnis Italiano lìcnide Tedesco eine Lichtnelkesorte.

fundhuràssu , nm Definizione duas calidades de erba: a) erba de porcus, erba o latuca porchina, b) limba, língua e fintzes origa de cani Sinonimi e contrari limbuda 1, lolloiosa / nughenughe 1 Terminologia scientifica rba, Echium plantagineum, Cynoglossum creticum Etimo srd. Traduzioni Francese langue-de-bœuf, cynoglosse Inglese dog's tongue Spagnolo viborera, lengua de perro Italiano lìngua bovina, cinoglòsso Tedesco eine Natterkopfsorte (Echium), eine Hundszungesorte (Cynoglossum).

gàlu , nm Definizione genia de erba, chi benit de s'Àsia e de s'Àfrica, bona fintzes a meighina: faet unu truncu de calecunu metro Sinonimi e contrari carrúciu, sebada Terminologia scientifica rba, Aloe vera Etimo mls. garo Traduzioni Francese aloès Inglese aloe Spagnolo áloe Italiano àloe Tedesco eine Aloesorte.

ganghilédhu , nm Definizione genia de arretza coment’e sacu, po piscare Sinonimi e contrari arraciallu, arretza, filau, óbiga Etimo ctl. gánguil Traduzioni Francese guideau (pêche) Inglese kind of fishing net Spagnolo red para pescar Italiano àngamo Tedesco eine Art Reuse.

gató, gatòe , nm: ghitou Definizione druche fatu cun méndhula e mele cotos impare a mórigu a mórigu, àrridu candho ifridat Sinonimi e contrari cartò, catone Frasi mamma mi at fatu unu gatoe mannu po sa festa Terminologia scientifica drc Etimo itl. gattò Traduzioni Francese gâteau à base d'amandes et du miel Inglese sweet stuffed with almonds Spagnolo dulce con miel y almendras Italiano croccante (alle màndorle, alle nocciòle) Tedesco eine Art Mandelkrokant.

gioríca , nf: (sa g. = saxoríca) Definizione una calidade pitica de sàlvia de campu Sinonimi e contrari lucajabitica, salviedha Terminologia scientifica rba, Salvia verbenaca Traduzioni Francese sauge verveine, variété de sauge Inglese wild sage Spagnolo gallocresta Italiano chiarèlla minóre Tedesco eine Wiesensalbeisorte.

gipòne, gipòni , nm: cipone, giupone, zibbone Definizione genia de bestimentu grussu de su costúmene, siat de ómine o de fémina, chi si ponet deretu in pitzu de sa camisa (o ghentone) o fintzes in pitzu de totu (camisa, pala o coritu, zipone)/ giponi de soldau = letítera (Lathyrus sylvestris) Sinonimi e contrari giacu 1 Frasi apu connotu bragas e giponis fendu su ballu tundhu Terminologia scientifica bst Traduzioni Francese corsage Inglese bodice Spagnolo corpiño Italiano corpétto del costume femminile Tedesco eine Mieder (oder Leibchen, oder Kamisol)sorte.

gragàllu , nm Definizione indàtili o resorza de mare, genia de animaledhu de diferentes calidades, longu, a corgiolu tostau a duas perras, chi candho si serrat assimbígiat a una lepedha serrada / una creze de g.: mànigus de arresoja; g. de sànguni = gragallu de colore unu pagu biaitu (ensis siliqua) Sinonimi e contrari arrasoa, gragalloni Frasi anguidha cun lissa, cóciula cun gragallus Terminologia scientifica crx, pharus legumen, solen vagina, ensis ensis Etimo ltn. cochlearium Traduzioni Francese datte de mer Inglese razor-clam Spagnolo navaja Italiano cannolìcchio Tedesco eine Messerscheidesorte, eine Scheidenmuschelsorte.

grassíbile, grassíle, grassímene, grassímile , nm Definizione genia de animaledhu, gatagreste o cane de serra, pagu prus mannu de s'annaemele (o can’e linna), a pilu in colore de castàngia, in colore de aràngiu in su gúturu e in petorras, coa longa e grussa, pilosa: unu tempus in Sardigna si ndhe agataiat medas e como ch'est agiummai ispérdiu; papat sórighes, pigiones, arresias, conillos: sa lei dhu badrat po no che dh'ispèrdere deunudotu Sinonimi e contrari ansile, assíbile, bassili, cassí, ibbirru, ischirru, màrcia 3 Frasi naschint crapitos, grassiles e mela de lidone ◊ bae, tue, cara de grassímile!◊ sont parandhe cropos po lèpores, marzanes e grassiles Terminologia scientifica anra, martes martes, m. m. latinorum Etimo srd. Traduzioni Francese martre des pins Inglese pine marten Spagnolo marta Italiano màrtora comune, m. sarda Tedesco Baummarder, Edelmarder, eine Edelmardersorte.

impaperotài , vrb: impapirotare Definizione fàere a imbodhigu, pònnere cosa imbodhigada, fata a imbodhigu Sinonimi e contrari imbodhiai Traduzioni Francese entortiller Inglese to put in a paper bag Spagnolo enrollar Italiano incartocciare Tedesco in eine Tüte geben.

«« Cerca di nuovo