arràntzia , nf: erràntzia* Definizione cosa chi no est giusta, chi no torrat paris cun calecuna régula Sinonimi e contrari aerru, arrada, fadhina, imbàgliu Traduzioni Francese erreur Inglese mistake Spagnolo error, falta Italiano erróre Tedesco Fehler.

bendhíta , nf Definizione su istare male, cun tropu pagu cosa siat a papare e siat fintzes a bestire Sinonimi e contrari acanénciu, cadéliu, càscara, catanzu Frasi semus a bendhita, istendhe sempre male chentza nos pòdere catzare su bisonzu! Traduzioni Francese difficultés financières Inglese shortage, narrowness Spagnolo escasez, falta Italiano ristrettézza Tedesco beschränkte Verhältnisse (Pl.).

cruèsa , nf Definizione su èssere cruo de sa cosa chi no est lómpia, no est cota; nau de gente, chi no at callau a ciorbedhu, chi tenet su fàere de unu piciochedhu Traduzioni Francese immaturité Inglese crudeness, immaturity, unripeness Spagnolo agrura, falta de madurez Italiano crudézza, immaturità Tedesco Roheit, Unreife.

difàlta , nf: disfalta Sinonimi e contrari crupa, falta, mancàssia Traduzioni Francese faute Inglese fault Spagnolo falta Italiano mancanza, erróre Tedesco Mangel, Fehler.

fadhína , nf Definizione ibbàlliu chi si faet chentza si ndhe acatare, po pagu atentzione, credendho de fàere giustu, de fàere bene / fàghere o nàrrere una cosa in f., ibballiandho Sinonimi e contrari fadhida, fadhichia, fadhoca, fadhu, ilmarru, imbàgliu, malavadhia Frasi pro me no bi at fadhina: est comente naro deo! ◊ bufendhe, in fadhina pro tatza ant leadu su conzu!…◊ in fadhina, creindhe chi in s'ampulla bi aiat abba, at bufadu varichina ◊ is bonas meris de domu de raru arruint in sa fadhina de coi su pani pagu axedu ◊ cussu no faghet bene si no est in fadhina! ◊ at pigau in fadhina una cosa po un'àtera Cognomi e Proverbi prb: chine faet faina faet fadhina Etimo srd. Traduzioni Francese faute, erreur, lapsus Inglese mistake, slip Spagnolo error (m), equivocación, lapsus, falta Italiano sbàglio, erróre, lapsus, fallo Tedesco Irrtum, Lapsus.

imbàgliu , nm: ibàlliu, irbàgliu, irbàlliu, irballu, isbàlgiu, sbàgliu Definizione cosa chi si faet (o chi si narat) in fadhina a su contràriu o diferente de comente depet èssere, de comente andhat bene o de comente si iat a bòllere, po pagu atentzione, ca no s’ischit o fintzes ca no si ammentat bene / èssere in i. = crèiri una cosa candu est un’àtera Sinonimi e contrari aerru, arràntzia, fadhina, fadhoca Frasi chi no fàciu irbàlliu, de cussa maladia a nosu ndi fut morta una craba ◊ malas fainas de sos ómines e imbàglios de sos zuighes ◊ as fatu un'imbàgliu, a torrare! ◊ in cust'iscritu no ant a mancare sos imbàglios ◊ ses in imbàgliu: no est gai comente cres tue Etimo itl. Traduzioni Francese faute Inglese error Spagnolo error, falta Italiano sbàglio Tedesco Fehler.

malavadhía, malavadhína, malavardía , nf: malevadia, malevaldia Definizione fadhina mala, ibbàlliu de fàere dannu / fàghere una cosa, unu dannu, pro m. = de malascigura, po farta de atentzioni, chentza dhu bòlliri Sinonimi e contrari fadhina, malesagura Frasi su chi at fatu no est pro malavardia! ◊ ite tortos, cale fatu bos apo malevaldia? (P.Mossa)◊ malevadadu, no ndh'at, isse, de coro malu: l'at fatu pro malavardia ◊ est rutu ca fit imbriagu o pro malevardia? Etimo srd. Traduzioni Francese faute, erreur Inglese mistake Spagnolo falta, error Italiano sbàglio, erróre Tedesco Fehler.

mancaméntu , nm Definizione su mancare, su bènnere mancu, su no dhu'èssere de una cosa; crica de bestiàmene furau, de cosa chi mancat Sinonimi e contrari perdimentu | ctr. iscroidura Modi di dire csn: èssere a mancamentos de coro = zúghere su coro chi istat male, benindhe mancu, coment'e arrimèndhesi; èssere in mancamentu = chirchendhe cosa chi at mancadu, prus che àteru pro fura Frasi isto guasi in mancamentu, sufritendhe s'irraighinadura patida dae candho andhei a iscola ◊ s'oghiada de issa dhi poniat unu sfinitzu prus mannu de su mancamentu chi dhi fiat pigau (I.Lecca)◊ amus afiladu fatu de sa trata, in mancamentu de sas bacas ◊ in montes bi at coladu zente in mancamentu Etimo srd. Traduzioni Francese manque Inglese cash short Spagnolo falta, mancamiento Italiano ammanco Tedesco Manko.

mancànscia, mancànsia , nf: mancàntzia, mancàssia Definizione su mancare de calecuna cosa chi dhue serbit, nau siat de cosas candho funt chentza calecuna parte, o faent a fossu ue depent èssere bene in paris, e siat de su cumportamentu de chie, mescamente cun curpa, no faet su dovere, su giustu, o faet male Sinonimi e contrari afatallu, falta, fresa 1, manchítzia, pecadu | ctr. sobra Frasi in cust'intúnigu chi ant fatu che at mancàssia: est a fossos! ◊ sa binza si l'at comporada fata ma bi aiat mancàntzias e bi at sighidu a prantare fundhos 2. Deus at a cumpadessi is mancàntzias nostas ◊ connosco sas mancànsias mias ◊ oe duas arrigas cherzo iscríere: si no dhu fatzo mi sento in mancàntzia ◊ apo pecadu in òperas, pessos e mancàssias ◊ cussos no si connoschent chi sunt in mancàntzia! ◊ pro cussa mancànscia mi li so atraghentadu ◊ mancàntzia manna no mi ndi as connotu: poita ses primau cun mimi? ◊ tue non sentis vilesa ne mancàntzia! Etimo itl. Traduzioni Francese manque, carence, faute, omission Inglese defect, omission Spagnolo falta Italiano mancanza, carènza, deficiènza, lacuna, manchevolézza, omissióne Tedesco Mangel, Verfehlung.

mancànte , agt: mancanti Definizione nau de cosa, chi no dhu'est totu, chi no est su tanti giustu (e fintzes chi no est fata bene, chi tenet pecu, neghe); nau de gente, chi no est tanti giusta de conca, chi est fora de tinu (si narat fintzes de chie orruet chentza atuamentos candho dhi benit atacu de malegaducu), chi no si cumportat bene; nau de una línia serrada, chi est tundha ma no parívile, no totue chepare (o a distàntzia diferente de su centru) Sinonimi e contrari faltu, iscassu / macu | ctr. bundhante, bundhansciosu Frasi cantu sunt torraos acatant custa robba mancante: tandho ghirant e dant sa denúntzia ◊ isse est mancante de talentu tantu chi dat provas de veru tontu ◊ cussu est ómine mancante de sentidu ◊ cuss'ómini est mancanti de unu bratzu ◊ coment'e limpiadura est unu paghedhu mancanti 2. mancantedhu est, custu piciochedhu: arrebbugiu chi no fait! ◊ ant fuidu che pópulu mancante (P.Cau)◊ su babbu istaiat che mancante mirendhe si podiat bídere su fizu torrendhe ◊ orabrora so istadu mudu pario unu mancante, comente sa pudhedra mi ndhe at betadu ◊ sas àteras fint tontas o mancantes e ant trascuradu totu ◊ cussos sunt ventureris mancantes e ingurdos Traduzioni Francese manquant, imparfait, hors de raison, elliptique Inglese lacking, out of one's mind Spagnolo que falta, carente, chiflado, elíptico Italiano mancante, carènte, imperfètto, fuòr di sénno, ellìttico Tedesco mangelnd (di = an+ Dat.), fehlend, verrückt.

nèche , nf: nege, neghe, nexi Definizione sa responsabbilidade (àere o tènnere sa neghe) de unu dannu, de una cosa male fata, candho dipendhent de ccn.; foedhandho de animales, de matas o fintzes de sa salude de su cristianu, male, difetu chi no dhos lassat campare o crèschere singillos (àere o tènnere neghe), fintzes difetu eredau, de famíglia, de aredeu / donai nexi a unu = betare curpas a unu Sinonimi e contrari acajone, crupa, falta, nechesa / defeta, irvistu, istrópiu, mantza, nésica, peca 1 Frasi si su grodhe distruet su masone sa neghe est de chie pastórigat! ◊ si bufamus binu malu, sa neghe l'at s'isteriarzu ◊ su minore no ndhe tenet nege si at fatu fadhina ◊ sa neche est sa mea ca no mi so fatu bonu a nche lu torrare a su caminu zustu ◊ culpa mazore teniat e neghe chie at dadu a Maria a Pedru Feghe! ◊ l'ant mortu chentza neche 2. custa màchina tenet neghe, est cosindhe male ◊ cust'àrbure depet tènnere neghe o no li cufaghet su logu: no bi est creschindhe! ◊ s'animale chi at neghe mànigat meda ma no abbóniat ◊ cussa puntura de ispina mi at lassadu neghe: no poto pinnigare su pódhighe! Cognomi e Proverbi prb: neche o no neche pranghet berbeche Etimo ltn. nece(m) Traduzioni Francese faute, défaut, tare Inglese guilt, fault Spagnolo falta, defecto Italiano cólpa, fallo, difètto, tara Tedesco Schuld, Fehler.

pèca 1 , nf, nm: pecu Definizione ccn. cosa de malu in is cosas e in is cumportamentos, chentza chi siat sèmpere po curpa o neghe de chie dha tenet; su fàere unu burdu Sinonimi e contrari defeta, màcua, mendha, neche, nésica / abbaunzu, scioncu Modi di dire csn: betare unu pecu a unu = incurpàrelu de carchi cosa male fata, nàrrere chi tenet carchi pecu; carrare pecos a unu = nàrrere o pònnerendhe male, narrerendheli de onzi colore; èssere a peca = àere carchi pecu, sufrire de carchi cosa Frasi cun tot'is pecas chi teniant, fuant genti onesta ◊ onzunu tenet sas pecas suas ◊ no bi at peca peruna in sa camisa ◊ su coju dai fora paret ozu e mele, ma addaghi che ses in mesu essint totu sos pecos 2. issos tenent sas cumbeniéntzias, ma sunt dae tantu in tantu a peca, gherrandhe chin sas frebbes ◊ dae candho at colau sa purmonite est sèmpere a peca Cognomi e Proverbi prb: no bi at bella sentza pecu Etimo itl. pecco Traduzioni Francese défaut Inglese defect Spagnolo falta, defecto Italiano difètto Tedesco Fehler, Mangel.

tzancarronàda , nf: ciancarronada Definizione aconcada maca, fatura de tzancarrones Sinonimi e contrari aconcada, acucada, garrafatoni, isconcata, isconchinada, meleda / cdh.tzancarrunata, ttrs. tzancarrunada Etimo srd. Traduzioni Francese faute grossière, balourdise Inglese big mistake, stupid act Spagnolo disparate, imprudencia, falta Italiano cólpo di tèsta, gròsso sbàglio, spropòsito, balordàggine Tedesco unbesonnene Handlung, grober Fehler, Dummheit.

«« Cerca di nuovo