ammachiàe, ammachiài, ammachiàre, ammachiàri , vrb Definizione fàere a macu, essire fora de sèi, no èssere giustu de conca; fàere dilliriare de su dolore, pigare o pèrdere su sentidu, dilliriare, pèrdere sa conca o fàere disatinos po una fémina o àtera cosa chi praghet meda Sinonimi e contrari abbaradhare, ammacare*, dischissiare, fatzellare, irbariare, ischissiai, issentire Frasi su soli faiat ammachiai cixaredhas e cucumeus in is istuas ◊ ma ita ti ses, ammachiendi, chi no trabballas?! 2. ti ses ammachiau de cussa pitzoca e as resone: no bi ndhe at àtera prendha chi incantat che a issa ◊ portat is pius niedhus arrullaus chi faint ammachiai ◊ torramí su sentiru ca mi as ammachiau! Traduzioni Francese devenir fou Inglese to go mad Spagnolo enloquecer Italiano ammattire Tedesco verrückt werden.

badhinósu , agt: vadhinosu Definizione chi portat badhine in conca, chi no est tanti giustu de conca Sinonimi e contrari gadhighinosu, gadhinosu, irvaliotzau, mériu, tonconadu / machilloto, machisóngiu Frasi sas berbeghes badhinosas no andhant cun sas àteras e si perdent puru 2. so andhadu che ae badhinosa patendhe fàmine e sidis Etimo srd. Traduzioni Francese loufoque Inglese looney Spagnolo chiflado, destornillado Italiano pazzòide Tedesco verrückt.

birbillàre, birbilliàre , vrb: bribigliare, bribillare Definizione pònnere in birbílliu Sinonimi e contrari imbirbilliare, inciulai, seguzare, tzuntzullare / abbupare, aggupare 1 Frasi candho sos ilgribbis si ndhe sunt andhados, tzertos si sunt torrados a bribigliare Etimo srd. Traduzioni Francese exciter, faire emballer, s'enticher Inglese to excite, to become excited, to take a fancy Spagnolo excitar, desbocarse Italiano eccitare, imbizzarrire, incapricciarsi Tedesco erregen, verrückt machen, vernarren.

dischissiàre , vrb Definizione tocare a conca, essire macu, irbariadu Sinonimi e contrari ammachiae, delliriare, dessessire, irbariare, iscansae, ischissiai, issentire, istinare Frasi sas féminas nos faghent dischissiare (S.Spiggia)◊ a mimme cussas mazinedhas de zocadores mi fachiant dischissiare ◊ si sunt dischissiandhe de su pessamentu ca su frade no at iscritu prus Etimo spn. Traduzioni Francese devenir fou Inglese to go mad Spagnolo desquiciar Italiano impazzire, andar fuòri di tèsta Tedesco verrückt werden.

dischissiàu , pps, agt Definizione de dischissiare; chi est fora de se, chi est macu deunudotu, chi no est giustu de conca Sinonimi e contrari afoglietadu, desessidu, disvariadu, ilgiradu, ilvariadu, iscassatu, issentidu, meningitanu 2. sa zente paret dischissiada andhandhe e torrandhe in màchina chene ischire a ube ◊ ma ite as fatu a la bochire, dischissiadu chi no ses àteru?! Traduzioni Francese forcené Inglese mad Spagnolo desquiciado Italiano forsennato, demènte Tedesco verrückt.

fogliàdu , pps, agt: vogliadu Definizione de fogliare; chi s'est ammachiau, chi no faet atentzione Sinonimi e contrari allabentau, allampadu, disairadu, foglietadu / cdh. fugliatu 2. sa fémina est fogliada mariposa chi atrait dogni lumera (P.Mossa) Terminologia scientifica ntl. Traduzioni Francese étourdi, fou (devenu) Inglese heedless, gone mad, crazy Spagnolo descuidado, despistado, enloquecido Italiano sventato, sbadato, impazzito Tedesco zerstreut, verrückt.

fogliàre , vrb: vogliare Definizione furriare is crebedhos, su si ammachiare Sinonimi e contrari ammachiae, dilliriai, fatzellare, foglietare Etimo ctl. follejar Traduzioni Francese devenir fou Inglese to go mad Spagnolo enloquecer, volverse loco Italiano impazzire, pèrdere il sénno Tedesco verrückt werden.

gadhighinósu , agt: cadhighinosu Definizione chi giughet cadhighinzu o badhine in conca, chi no est tanti giustu de conca, chi faet calecunu machiore Sinonimi e contrari alivertu, badhighinosu, badhinosu, irdollocau, irvaliotzau, iscaltaredhadu, macocu, mériu, pertocadu, stolocau Etimo srd. Traduzioni Francese loufoque, sot Inglese crazy, stupid Spagnolo chiflado Italiano pazzòide, scémo Tedesco verrückt.

ilvariàdu , pps, agt: irbariadu, irvaliatu, irvariadu, irvariatu, isvariadu, isvariatu Definizione de irbariare; chi at pérdiu su tinu, chi no est giustu de conca, chi est macu deunudotu; conca maca, chi faet o est faendho cosas a machine; chi ndhe andhat macu po calecuna cosa Sinonimi e contrari ammachiau, afoglietadu, desessidu, dischissiau, disvariadu, fariadu, ilgiradu, issentidu, macu | ctr. atinadu 2. irbariadu macu, a ue cheres andhare?! ◊ pariant fiotu de isvariados fuidos dae manicómiu ◊ cussos fiados sunt che irvariados rasighendhe sa terra a sa sicura! ◊ cudhos irvaliatos credent fintzas sas fàulas 3. est ilvariadu fatu pro sa bòcia ◊ s'imbreacu zuchet sas ancas a tratzu, sa tremuledha, sos chervedhos irvaliatos Terminologia scientifica ntl Traduzioni Francese fou, passionné Inglese gone mad, crazy, keen, out of one's mind Spagnolo loco, alocado, apasionado Italiano impazzito, pazzo, fòlle, scalmanato, appassionato Tedesco verrückt, wahnsinnig, begeistert.

irbariàre , vrb: irvaliare, irvariare, isvariare Definizione essire dae tinu, no arrexonare prus, essire macu deunudotu; dhu narant fintzes in su sensu de fàere atentzione a ccn. àtera cosa po abbacare dolore, dispraxere, afrigimentu Sinonimi e contrari ammachiae, dessessire, fatzellare, ibariae, ilgirare, iscansae, issentire, istinare, vogliare / disaviare, istrabiare 1 | ctr. atinai, atoare Frasi medas imbriagos irvàriant ◊ sas frebbas lu faghent isvariare ◊ sempre sàbia e prudente ses istada ma custa bolta ses isvariendhe ◊ sa vetzesa lu fit irvalianne ◊ totu su tempus colatu in galera l'at irvaliatu ◊ azummai ndhe irbàriat de su dannu chi at tentu in famíllia 2. at cumpresu cantu mannu fit su dolore suo e at chircadu de l'irbariare nàndheli cosa ◊ aggràssias chi mi sezis imparandhe: sinono s'àsiu mi diat irbariare! Etimo spn. Traduzioni Francese délirer, devenir fou Inglese to go mad, to rave Spagnolo desvariar Italiano vaneggiare, impazzire Tedesco irrereden, verrückt werden.

iscasciàdu , pps, agt: iscassiadu, iscassiau, iscassatu Definizione de iscasciare / i. fatu = macu deretu Sinonimi e contrari ammachiau desessidu, dischissiau, disvariadu, fariadu, ilgiradu, ilvariadu, iscassoletadu, issentidu / cdh. scasciatu 2. che fit betzu: como fit un'àrvure iscasciada ◊ o coro iscasciadu, ite cheres chi ti feta pro ti bíere acuntentadu? ◊ sàltiant a brincos urulendhe che iscasciados ◊ si fit pesatu a boches che iscassatu ◊ comente est iscassiadu, est capatze chi fatzat una cosa gasi! ◊ o est su mundhu chi est girandhe a tortu o est iscasciada sa pessone! Traduzioni Francese fou (devenu) Inglese deviated, gone mad Spagnolo enloquecido Italiano deviato, impazzito Tedesco abgelenkt, verrückt geworden.

ischissiài, ischissiàre , vrb: schisciai 1 Definizione fàere a ischíssiu, essire fora de sèi, pèrdere sa conca po calecuna cosa (dolore, amore, àteru), pràghere meda Sinonimi e contrari abbaradhare, ammachiae, delliriare, dessessire, dischissiare*, fatzellare, irbariare, iscansae, issentire Frasi si est ischissiendi a dolori de dentis ◊ s'immensu de su creadu t'ischíssiat s'ànimu ◊ no m'ischissis su sentidu! ◊ m'ischíssiu chi non ti biu! 2. gatu a pisci ingustada bandat ischissiada candu pigat su fragu!(S.Corona)◊ ballus, befas, cantus e sonus sunt divertimentus chi ischíssiant sa genti Traduzioni Francese devenir fou Inglese to go crazy Spagnolo enloquecer Italiano impazzire Tedesco verrückt werden.

issentídu , pps, agt: issentiu Definizione de issentire; chi at pérdiu su sentidu, s'atuamentu, chi no arrexonat prus, ammachiau Sinonimi e contrari dischissiau, ilgiradu, ilvariadu 2. sa traconarza irfoetaiat che issentida sas pacas piantas ◊ candho est torrau at acatau sa sorre irmentia e issentia ◊ foras de sa zanna, ispetendhe, pariat un'issentidu ◊ sa fantasia est iscurosa finas in sa lughe, peus e peus si unu est issentidu! ◊ si est fuidu a brincos che un'issentidu Traduzioni Francese forcené Inglese raving Spagnolo delirante Italiano delirante, forsennato Tedesco irreredend, verrückt.

mancànte , agt: mancanti Definizione nau de cosa, chi no dhu'est totu, chi no est su tanti giustu (e fintzes chi no est fata bene, chi tenet pecu, neghe); nau de gente, chi no est tanti giusta de conca, chi est fora de tinu (si narat fintzes de chie orruet chentza atuamentos candho dhi benit atacu de malegaducu), chi no si cumportat bene; nau de una línia serrada, chi est tundha ma no parívile, no totue chepare (o a distàntzia diferente de su centru) Sinonimi e contrari faltu, iscassu / macu | ctr. bundhante, bundhansciosu Frasi cantu sunt torraos acatant custa robba mancante: tandho ghirant e dant sa denúntzia ◊ isse est mancante de talentu tantu chi dat provas de veru tontu ◊ cussu est ómine mancante de sentidu ◊ cuss'ómini est mancanti de unu bratzu ◊ coment'e limpiadura est unu paghedhu mancanti 2. mancantedhu est, custu piciochedhu: arrebbugiu chi no fait! ◊ ant fuidu che pópulu mancante (P.Cau)◊ su babbu istaiat che mancante mirendhe si podiat bídere su fizu torrendhe ◊ orabrora so istadu mudu pario unu mancante, comente sa pudhedra mi ndhe at betadu ◊ sas àteras fint tontas o mancantes e ant trascuradu totu ◊ cussos sunt ventureris mancantes e ingurdos Traduzioni Francese manquant, imparfait, hors de raison, elliptique Inglese lacking, out of one's mind Spagnolo que falta, carente, chiflado, elíptico Italiano mancante, carènte, imperfètto, fuòr di sénno, ellìttico Tedesco mangelnd (di = an+ Dat.), fehlend, verrückt.

pertocàdu , pps, agt: pertocatu, pertocau, pratocau, prestocau, pretocau Definizione de pertocare; mescamente nau de gente, chi no est tanti giusta o apostu de conca, chi faet calecunu machiore Sinonimi e contrari alivertu, gadhighinosu, iscaltaredhadu, macu, médiu 2 2. in bidha la creiant pretocada: sèmpere in sognu andhendhe, sos ojos in sas nues fissos (S.Baldino)◊ o pratocau, bintranci a intru ca ses ispollincu! ◊ genti pretocada no circat mai morti! ◊ si unu che at chi narat pane a su pane lu mirant che conca pertocada! Traduzioni Francese timbré, sonné Inglese touch Spagnolo toque, chiflado Italiano tócco Tedesco verrückt.

sciallocàu , agt: scialocau Definizione nau de ccn., chi narat o faet sciolocus Sinonimi e contrari abbambanau, ballalloe, irbentiadu, isambrulidu, sciloriau, scimpri, sciollocau Frasi si no seus sciallocaus, cosas de contai ndi teneus medas Etimo ctl. xaloc Traduzioni Francese idiot Inglese insane Spagnolo mentecato Italiano mentecatto Tedesco verrückt.

«« Cerca di nuovo