Suguzadòra , nf Sinonimi e contrari Istantales, Udrone Etimo srd. Traduzioni Francese constellation d'Orion Inglese Orion (constellation) Spagnolo constelación de Orión Italiano costellaz. d'Orióne Tedesco Das Sternbild Orions.

surdíghinu , agt Definizione nau de ccn., chi pecat a origas, chi est unu pagu surdu Sinonimi e contrari surdànciu Etimo srd. Traduzioni Francese un peu dur d'oreille Inglese hard of hearing Spagnolo duro de oído Italiano sordastro Tedesco schwerhörig.

sutolzànu, sutorgiànu, sutorjànu, sutorzànu , agt, nm Definizione chi, o pipiu chi, est ancora suendho, chi suet meda Etimo srd. Traduzioni Francese nourrisson Inglese sucking, suckling Spagnolo niño de pecho, lactante Italiano poppante, lattante Tedesco Säugling.

tadhàine , nm Definizione su nie comente calat de is nues a orrughedhos lados / leporedhas de t. = tàpiles de froca Sinonimi e contrari atògia, fioca, ispiàtzulu, solla 2. réndhias sont sas pàrpalas e a s'ischintidha bia de sa mirada rutu est su tadhàine de sa morte Etimo srdn. Traduzioni Francese flocon de neige Inglese snowflake Spagnolo copo de nieve Italiano fiòcco di néve Tedesco Schneeflocke.

talloràxu , agt, nm: telloràrgiu, telloraxi, telloraxu, telluràrgiu, telluraxu Definizione nau de logu totu orroca ue is pedras chi essint funt de ladu a pígiu grussu totu pínnigu / terra telluràrgia = a pígiu fine, logu de pedra chi essit a pígios Sinonimi e contrari labidarzu, latatza, praicàrgiu, razile, tellaja Frasi sa perda de su telloraxi fait a dh'isperrai po intellai su logu Terminologia scientifica slg Etimo srdn. Traduzioni Francese strate pierreux Inglese stony layer Spagnolo capa de piedras llanas Italiano strato lapidóso Tedesco Kiesschicht.

talòpo, talòpu , nm: taropu, tolope, tolopo Definizione calidade de àghina bianca de papare, a pibiones matucos e longos, aghedhosa (tzacarradora), bona po pabassa Sinonimi e contrari barofu, gabopu*, palopo, solope Terminologia scientifica frt Traduzioni Francese olivette (raisins oblongs) Inglese pizzutello (italian table grapes) Spagnolo uva teta de vaca Italiano pizzutèllo Tedesco Weintraubenart mit länglichen Beeren.

tambòra , nf Sinonimi e contrari tumbinu Etimo spn. tambora Traduzioni Francese bouche d'égout Inglese man-hole Spagnolo boca de alcantarilla Italiano tombino Tedesco Strassenschacht.

taschèdha , nf Definizione sa taschedha, che a sa tasca etotu, est fata cun pedhe de craba, serrada in sa buca cun d-una corria chi passat in is istampos fatos in s'oru (chi candho est acapiau arresurtat a piegas), si bestit in palas cun is codhales (genia de bretellas, corrias o tirellas) chi andhant de is cugigones de su fundhu a s'oru de pitzu / ligare a taschedhinu = a bisura de taschedha (nau de pegus piticu, cun is bàtoro peis acapiaos impare); t. de pastore = genia de erba chi faet sa fògia pitichedha a bisura de taschedha serrada (a triàngulu) Sinonimi e contrari istaca, mocilla, tasca Terminologia scientifica stz Traduzioni Francese musette en cuir Inglese skin haversack Spagnolo mochila de piel Italiano tascapane di pèlle Tedesco Lederwandertasche.

tèma , nf: atema, dema, tzema (sa t. = nr. satèma) Definizione càusa, iscusa de unu male, maladia mancari no grave; fintzes prantu longu Sinonimi e contrari ciaca, insemia, iscóticu, iscúgia, mendhea, taca 3, témiu, tzemia* Frasi as collidu tema: mi pares tunconidu Traduzioni Francese symptôme Inglese illness beginning Spagnolo principio de enfermedad Italiano difètto alla salute, princìpio di malattìa Tedesco schlechte Gesundheit, Anfang einer Krankheit.

tèndha , nf: tenna Definizione genia de telu mannu, prus che àteru fine e téssiu fintzes a lascu, chi si apicat ananti de fentanas, a parte de aintru, e de gennas fintzes a parte de fora po umbra, amparu o àteru; telu mannu e grussu, forte, téssiu a cracu meda, chi si ponet a bisura de barracu po dhue istare gente a crocare in campu o po àteru apretu Cognomi e Proverbi smb: Tendas Etimo itl. Traduzioni Francese rideau, tente Inglese curtain, tent Spagnolo cortina, tienda de campaña, toldo Italiano tènda Tedesco Vorhang.

tenorósu , agt Definizione nau de boghe, de tenore, arta, forte Frasi de su chi at nau, totu in italianu, no ndhe li apo cumpresu nudha: peroe, arratza de boche tenorosa e arratza de bellu discursu chi at fatu! Etimo srd. Traduzioni Francese de ténor Inglese tenor Spagnolo de tenor Italiano tenorile Tedesco tenoral.

tènta , nf Definizione tanti de terrenu, de largària parívile, chi si pigat trebballandho (es. marrandho o arandho, arregollendho olia, messandho e àteru): a logos, fintzes possessu, orrugu de terrenu a bisura longa (corria de terra) Sinonimi e contrari ràglia, teneca, tula Modi di dire csn: leare sa t. = comintzare unu tretu largu cantu podet bastare pro unu o cantos sunt triballendhe a fiancu de pare; truncare sa t. = andhàreche a sa tenta de s'àteru a costazu; segadore de t. = messadore a manu de intro, a s'ala de su laore chentza messadu, su chi sestat sa tenta; fàghere una cosa a t. = totu pínniga, a pínnigu, chentza ndhe lassare nudha; bogai sa t. = fàghereche totu su tretu comintzadu; andai a tenta dereta = deretos, chentza fàghere a biraorba, ne a s'andhetorra; pigai, messai totu a una t. = leandho totu sa largúria de su trebballu; t. de orbaci = pannu, telu de o. comente essit de su telàrgiu a bisura de tenta Frasi no les sa tenta tropu larga, tzapendhe, ca petzi càtigas su chi faghes! ◊ apenas cumentzàt a orbesci seminàt sa tenta e atacàt a marrai ◊ is ispigadrixis depiant bodhiri s'ispiga e passai s'àcua a is messadoris in sa tenta ◊ si funt in medas sa tenta dha pigant prus larga 2. nci seu artziau a monti a tenta dereta ◊ cussa narat una fàula infatu de s'àtera, nosu faeus biri ca dha creeus e issa sighit a tenta dereta ◊ s'abe si leat s'idatone a tenta chirchendhe sas àrbures Etimo srd. Traduzioni Francese bande de terrain qu’on peut travailler Inglese rope walk Spagnolo porción de terreno que se trabaja Italiano andana Tedesco Schwaden.

tentàlza , nf: tentarza Definizione pértiga longa de orruo, cambu de orruo totu ispina Sinonimi e contrari àlamu, lama 1 Terminologia scientifica rbr Etimo srd. Traduzioni Francese branche de la ronce Inglese brier branch Spagnolo rama de zarza Italiano ramo del róvo Tedesco Zweig des Brombeerstrauches.

teríca , nf, nm: tilica, tilicu, tirica, tiricu, trica 1, tzirica Definizione cocollitu de saba a forma de coro, de cricu, genia de druche fatu cun pasta bogada a pígiu e fata coment'e a canale prenu de saba e cotu in su forru; àtera genia de t. si faet cun chíghere, un'àtera ancora cun mele e méndhula: tiricu est fintzes unu druche fatu cun farra, oos, tzúcuru e cotu in s'ógiu Sinonimi e contrari caschete, cocollitu, sedhina Frasi sunt faghindhe pabassinos e tericas ◊ duas tiricas in sa safata, chentu fainas pro un'ispera…◊ Larenta faghet su cató, sos pabassinos, sas copuletas, sas tilicas… e bonas, mih! Terminologia scientifica drc Traduzioni Francese gimblette Inglese small doughnut Spagnolo rosquilla rellena de mosto cocido o miel Italiano ciambellina Tedesco kleiner Kringel.

terriólu , nm: (su t. = suterriólu) tirriolu tzirriolu Definizione babboi de soli, genia de bobboi niedhu a corros longos totu nodighedhos: ponet sa cria e creschet in sa linna sicada, mescamente de crecu, essit in su beranu, bolat, est longu unos chimbe centímetros; a logos dhu narant a su tzuntzurredhu / trugu de tirriolu = tzugu niedhu, regotu, brutu Sinonimi e contrari broca 1, carrintolu, cincicorru, cincimurru, corriluna, corrimpala, pesabesa, tintirriolu, tzintzurriolu / cdh. tzilimbrinu / alaepedhe, arratapignata, cincidedhu Frasi tirriolu, fala! fala! ◊ bido s'umbra de unu terriolu bolendhe de milli modos e maneras Terminologia scientifica crp, anar, cerambyx cerdo Etimo srd. Traduzioni Francese cérambyx Inglese cerambyx Spagnolo escarabajo longicornio, capricornio de la encina Italiano ceràmbice Tedesco Bockkäfer.

tertevíllu , nm: testevígliu, testevixu, tistivillu, titivílgiu, titivillu Definizione orrughedhu de istrégiu de terra segau (pratu, cícara o àteru), de imbidru o àteru, fintzes de is tempos antigos: a logos fintzes istrégiu bonu, intreu, mescamente su lacu chi si ponet po animales, testu po frores Sinonimi e contrari cicílliu, ciciu, cínciaru, testile 1, tzíntziri, tzitzília, zínzaru 1, zínzili Modi di dire csn: fai a t. a unu = bínchere cun fatzilidade a ccn.; pràngiri is t. = èssiri a surrúngiu, sighire a si dispiàghere in debbadas candho su dannu est fatu Frasi segu marighedha e màriga manna e nc'iscavu is tistivillus ◊ in Su Carropu ant agatau ainas de ossidiana, puntas, tistivillus decoraus 2. in coxina dhoi at unu parastàgiu cun cancu tistivillu apicau 3. sorrixedha mia a tui ti fait a titivillu! Terminologia scientifica opan Etimo itl. stivilli Traduzioni Francese débris, tesson Inglese pottery Spagnolo trozos de barro, barro, loza Italiano còccio Tedesco Scherbe.

testíle 1, téstile , nm Definizione orrughedhu de téula, de istrégiu de terra segau (pratu, cícara o àteru) Sinonimi e contrari tabàciu / cicílliu, ciciu, cínciaru, tertevillu, trastighile, tzíntziri, tzíntzulu, zínzaru 1, zínzili Etimo ltn. *testuile Traduzioni Francese débris, tesson Inglese tilefragment (kitchenware) Spagnolo tejoleta, trozo de barro cocido Italiano còccio di tégola, di stovìglia Tedesco Scherbe.

tíngiu , nm Definizione genia de preughedhu chi ponet a is puntas modhes de is matas Terminologia scientifica crp Etimo srd. Traduzioni Francese pou de San josé Inglese plant louse Spagnolo piojo de las plantas Italiano pidòcchio delle piante Tedesco Blattlaus.

típula , nf: (sa t. = nr. satípula) issípula sípua, tzípua* Definizione genia de druche chi si faet fríssiu mescamente a carrasegare Sinonimi e contrari cata, frisciola, vuvusone / colpu, dobbe Frasi a carrasegare s'intendhet in s'ària unu bellu profumu de típulas e de rujolos Cognomi e Proverbi smb: Tipula Terminologia scientifica drc Traduzioni Francese beignet Inglese pankake Spagnolo fruta de sartén, buñuelo Italiano frittèlla Tedesco kleiner Pfannkuchen.

tiràgiu , nm: tirazu Definizione sa leva noa, sa festa de is de sa leva, sa tzerriada po fàere su servítziu militare Sinonimi e contrari leva, levada Frasi mi ant avisau de andhare a su tirazu ◊ pro su tiràgiu andho a Núoro Etimo itl. tiraggio Traduzioni Francese passer le conseil de révision Inglese medical examination for call up Spagnolo quinta, fiesta de los quintos Italiano vìsita di lèva Tedesco Musterung.

«« Cerca di nuovo