arragòre , nm: arregore, regore Definizione fritu forte chi astrat totu Sinonimi e contrari astra, astragore, àstragu, astraura, bedhia, belu, celexia, ghiàciu, marcóriu Frasi cussos tudhos d'erva los at brusiados s'arragore ◊ fit totu ateterau dae s'arregore, apedicandhe nive Terminologia scientifica tpm Etimo ltn. rigore Traduzioni Francese gel Inglese intense cold Spagnolo hielo Italiano gèlo Tedesco Frost.

bataría , nf Definizione pelea, múngia chi si pigat o chi si faet pigare faendho calecuna cosa trebballosa o difícile Sinonimi e contrari cadha, cària, inzotu, pelea / batúliu, carralzu, tréulu Frasi mi at dadu bataria a tizirire su mànigu ◊ est dogni annu cun custa bataria: li deghet una làpide pro s'apostoladu ◊ si l'at leada issa sa bataria de balminare sa lana ◊ za mi ndhe at dadu de bataria, s'ebba!…◊ custa est zente chi daet bataria, mala a dominiare Traduzioni Francese fatigue Inglese intense strain Spagnolo fatiga Italiano strapazzo Tedesco Anstrengung, Strapaze.

càdriu , agt: càrdiu, càtriu, cràdiu 1, cràtiu Definizione si narat de una cosa ca est lisa; de una cosa o de unu chi ch’essit o tzucat in lestresa, airau, cun fortza (ma, segundhu ite, fintzes crispu, coment'e ufrau, es. tita prena de late) Sinonimi e contrari chídrinu, crispu, fruscu 1, ghidhitu | ctr. selenu, lenu Modi di dire csn: conchi cràdiu = conchi ispilidu, ispinniau; dàrendhe una cràdia e una lena = donaindi una frida e una callenti (de fata, de nada e gai), lassendhe andhare o pretenindhe carchi cosa; tita càrdia = crispa, prena; travàgliu cràtiu = apretadu, meda, fatu impresse; sole cràtiu = forte, pitziosu Frasi a canno intenno unu dopiete cràdiu chi pariat unu vallu! ◊ sa balla ch'essit cràdia dae su fusile ◊ candho mi at bidu assupríndheli a fuste za ch'est essidu cràdiu! ◊ a s'ispronizada su cadhu ch'est essidu a passu cràdiu Etimo srd. Traduzioni Francese intense, agile, leste Inglese quick, intense Spagnolo intenso, ágil Italiano intènso, scattante Tedesco stark, flink.

caría, cària , nf Definizione pelea manna, múngia, sa chi si podet pigare cariendhe (suighindho) ma fintzes in css. àteru manígiu Sinonimi e contrari cariada, cariadura / antua, atzanu, bataria, cadha, cumbata, demozu, impodha, inzotu, istripa 1, matana, mugna, pista, pistapone, podha, rebbatu, stragu 1 | ctr. discànciu, pasu Frasi za mi ndhe ant dadu de cària cussos animales, oe: no los podia agatare, mi ant fatu zirare totu su monte! ◊ pro fàghere una resolza bona bi cheret sa cària sua! Cognomi e Proverbi smb: Caria Etimo srd. Traduzioni Francese peine énorme Inglese intense strain Spagnolo esfuerzo Italiano fatica intènsa Tedesco schwere Mühe.

críspu , agt: grispu Definizione nau de una cosa a su chi paret passandhodhi sa manu in pitzu, chi arreschet unu pagu, arrasigat, chi no est lisa o bene dereta; nau de su mòvere, o de su fàere, chi est lestru, cun fortza Sinonimi e contrari arraspinosu, arraspiosu, faratzosu, rafiganzosu, raspitzu / càdriu, chíbbalu, chídrinu, intrusciadu, lestru | ctr. lísiu / acalamau, lenu Modi di dire csn: dàrendhe una crispa una lena = donaindi una frida e una callenti, fai una cosa chi dispraxit e una chi praxit, una mala e una bona, una lègia e una bella; fai passu c. = cràdiu, lestru, andhare coitendhe; bentu crispu = forte; furru c. = budhiu, fogosu meda; isfrigatzare a crispu = a forte; boghe crispa = arta, forte; learesila a crispa = arrennegaisí, pigaisidha, ofendirisí, pigaisí disprexeri; leàrela crispa = leare carchi cosa in prenu; èssere a crispu (nadu de carchi cosa) = a meda, carcu Frasi sas manos distinghiant su modhe dae su tostu, su lutu dae sa preta, su crispu dae su lisu (M.Pira)◊ portas is manus crispas 2. si su forru est crispu, po coi bèni su pani si ghetat linna frisca po abbrandai sa tèmpera ◊ su càule a upu faghet a botza crispa ◊ s'àinu si ghindheit crispu e che lu iscudeit a marcas in altu 3. mi ndhe at dadu una crispa e una lena chirchendhe in rimas sa manera digna de mustrare satírica sa vena (P.Giudice Marras) 4. no ti la lees a crispa pro cussa imputassione, tantu chie at pasta faghet pane! ◊ no ti la lees a crispa si su sótziu andhat male: cadhu de cumone, narat su ditzu, ne sedha e ne crabistu (G.Ruju) 5. l'apo leada crispa, sa munza, chirchendhe unu fiadu! ◊ mi at leadu crispa sa frebba, no podia mancu ingullire 6. sos montes sunt carrarzados de àrvures a crispu ◊ no si bidiat a duos prammos, gai crispu fuit frocandhe! Cognomi e Proverbi smb: Crispu Etimo ltn. crispus Traduzioni Francese crêpé, rêche, hérissé, accéléré, intense Inglese wrinkled, intense, bristly, quick Spagnolo crespo, intenso, rápido Italiano créspo, rùvido, ìspido, accelerato, intènso Tedesco kraus, rauh, schnell, stark.

frigidúmene, frigidúmini , nm: frizidúmene, frixidúmini Definizione fritu forte meda; su èssere fritos de sentidos Sinonimi e contrari frigilidade, fritore, frizidore, frixidadi Frasi tempus mau, balla: arratza de frigidúmini!…◊ cussus animaledhus funt mortus de frixidúmini ◊ frixidúmini e nébida isceti dh'ammantat!…◊ est faendho temporadas de frigidúmene Etimo srd. Traduzioni Francese froid pénétrant Inglese intense cold Spagnolo frío intenso, frigidez Italiano fréddo intènso, frigidità Tedesco bittere, Kälte, Gefühllosigkeit.

ganía , nf Definizione gana manna, disígiu meda, prus che àteru de genia sessuale Sinonimi e contrari gana / insoadura Frasi sa gania disizosa de su càntigu e s'irbadhinamentu de sa cursa che li fint pigados a conca ◊ a dommo de sa gania ch'est andhau su fàmmene… Etimo srd. Traduzioni Francese grand plaisir sexuel Inglese intense lust Spagnolo libídine, lujuria Italiano intènso desidèrio sessuale Tedesco Geilheit, Begierde.

pasciòne , nf, nm: (pa-sci-o-ne) apascionu, pascionu (pa-sci-o-nu) passione, passioni 1, passionu Definizione suferéntzia, patimentu mannu Sinonimi e contrari patimentu | ctr. gosa Modi di dire csn: domíniga de passionu = su domingu innantis de su de prammas; sa p. de Cristos = su marturizu de Cristos arrestadu, protzessadu e incravadu; a p. = patindhe meda, passionendhe Frasi sa Missa si depit ascurtai pensendu a sa passioni e morti de Gesugristu ◊ mi timo chi Larentu morzat a pascionu de disgana! ◊ inchelant notes de pascionu e albeschint dies de trementu ◊ o Deus poderosu, no lasses tanta zente in passione! (G.Contieri)◊ chercos e castanzos sunt a pascionu in sos rocarzos ◊ mancu risu mi at restadu pro culpa de su pascionu Etimo itl. Traduzioni Francese souffrance intense Inglese intense suffering Spagnolo padecimiento Italiano intènsa sofferènza, passióne Tedesco Leid.

«« Cerca di nuovo