canotièra , nf Definizione pinzos a bestire, pigighedhu fine de cotone a pònnere asuta Terminologia scientifica bst Traduzioni Francese maillot de corps Inglese singlet Spagnolo camiseta Italiano canottièra Tedesco Unterhemd.

cantàda , nf Definizione su cantare, ma fintzes sa manera de cantare / c. de sèi = a gara de improvisadores, a sa campidanesa Frasi cantas cantadas fatas in cussas festas! ◊ calincunu at iscritu s'istória de sa cantada campidanesa Etimo srd. Traduzioni Francese action de chanter quelque chose Inglese singing Spagnolo acción de cantar Italiano cantata Tedesco Gesang.

cantàre 1 , nm: cantari, chintare 1, chintari Definizione pesu, tanti de baranta chilos (= 100 líbberas); aina po pesare: c. russu (pesat fintzes a chentu chimbanta líbberas), cantaritu (pesat fintzes a chentu líbberas): su c. est fatu che una pesa, ma chentza pratu, solu cun is gàncios, e si pigat in duos cun su gànciu de pigare intrau in d-unu fuste grussu / s'untza che betat su cantare = bastat pagu pro fàghere dannu, mescamente candho sas cosas sunt in tàntaris che a sa canna de una pesa, o fintzas a fortza de fàghere cosas chi no andhant bene Sinonimi e contrari pesa Frasi de sa cunfetura de Fonne ndhe cherio tres cantares ◊ at béndiu centu chintaris de casu ◊ cussa cosa pesat duus cantaris ◊ su meda in cosas goi no si misurat a prammos e ne a cantares 2. bae a Bodale a ti dare su cantare, pro piaghere, chi est a pesare su porcu Cognomi e Proverbi prb: a untza a untza si faghet su cantare Terminologia scientifica ans Traduzioni Francese poids de cent livres Inglese weight of 100 pounds Spagnolo peso de ciento libras Italiano péso di cènto libbre, cantaro Tedesco 100 Pfund-Gewicht.

càntaru , nm Definizione vena de abba chi essit in artu e orruet a ispéndhula, in logu de orroca, de costa; cannedha o tubbighedhu de abba in is funtanellas (grifone púbblicu) Sinonimi e contrari spéndula / cona 1, grifone 1 Frasi tres càntaros giughiat sa funtana: como sunt totos tres iscannedhados ◊ s'abba fit falendhe dae sa roca in d-unu cantaredhu ◊ at postu sa broca a prenare suta de su càntaru ◊ sas feras current a su càntaru a si abbare ◊ de càntaros in sas carrelas bi ndh'at caligunu pro bellesa 2. zuchet una boche crara che de abba de càntaru a denote ◊ ballendhe li falaiat su suore a càntaru! Etimo ltn. cantharus Traduzioni Francese eau de roche Inglese spring of water falling from the top Spagnolo manantial Italiano véna d'àcqua che cade dall'alto Tedesco hinunterfallende Wasserader.

cantepàre, cantepàri , avb: cantiapari Definizione chi est cantu a s'àteru, chi est s'unu a paris de s'àteru, de su matessi tanti Sinonimi e contrari cabale Frasi custos duos sunt cantepare de carena ◊ funt bellus e artus cantepari ◊ si bos ponent a su pesu pesai cantepare Etimo srd. Traduzioni Francese de même grandeur Inglese of the same size Spagnolo equivalente Italiano della stéssa grandézza, valóre, equivalènte Tedesco derselbe Größe, gleichwertig.

canterzàle , nm Definizione una parte de su frenu chi si ponet a s'animale, intrau in conca e in murros, cussa chi calat in su canterzu o trempa Sinonimi e contrari cavanale Etimo srd. Traduzioni Francese montants de bride Inglese bit-strap Spagnolo quijera Italiano sguància della brìglia Tedesco Backenstück.

cantinéri , nm Definizione custódiu de una cantina Terminologia scientifica prf Traduzioni Francese marchand de vins Inglese cellarman Spagnolo bodeguero Italiano cantinière Tedesco Kellermeister.

cantonèra , nf: contonera Definizione genia de armàdiu, de pònnere in su cugigone de un'aposentu Sinonimi e contrari corrungonera Frasi in sa cantonera a guàrdias de cristallu ponit ogetus de valori ◊ in sa contonera de domu de manixu dhoi at ampudhixedhas de licori Etimo spn. cantonera Traduzioni Francese meuble de coin Inglese corner cupboard Spagnolo rinconera, cantonera Italiano angolièra Tedesco Eckmöbel.

càntu , agt, prn, cng Definizione agt. e prn. chi inditat cantidade, siat de númeru (fintzes de annu) e siat de mannària o valore: candho est agt. no est sèmpere chi cuncordat cun is númenes chi acumpàngiat; in is paragones inditat chi duas cosas o calidades funt de sa matessi mannària o matessi valore; coment'e prn. cantu…, cantos… = (si no est a dimandha o a ispantu, e po cussu candho est cng. puru) totu su chi…, totu cudhos chi… Modi di dire csn: cantu, cantu de…, cantu a… = su matessi tantu, comente a…; cantu, cantu chi…, si cantu… = annotamala, ecoghi, imbetzes de…, a su postu de…; cantu de… (+ vrb. inf.) = tantu pro…; a cantu… = azigu; a cantu… = cun totu sa fortza chi si podet; cantu ca… = andhe chi…; cantu… gai… = comenti… aici…; po cantu… (+ vrb.) = fintzas chi, fintzas a candho, pro totu su tempus chi…; de unu cantu… = azummai…; de cantu…, de cantu chi… (+ vrb) = ca… Frasi agt: cantas pessones bi aiat at saludadu ◊ cantu bortas ti dhu depu narri? ◊ gei dh'apu biu cantus libbrus ligis, tui! ◊ arregollei s'ebriàriu, s'antifonàriu, sa capa, s'asprassóriu, su missabi e istrepus cantu dhui at! (Scomúniga)◊ cantos sunt custos? ◊ cantas cosas pérditas, cantos gustos lassatos! (A.Pau) ◊ cantus nadiadas dhi ap’ai giau!… (A.Garau)◊◊ prn: cantu ponis chi tengu arrexoni dèu?! ◊ cantu ndhe tenet ndhe ispendhet, de dinari, cuss'istrubberi! ◊ a cantu est su casu? ◊ cantos bi ndhe at bénnidu ndhe at combidadu ◊ a cantu est, Fonne, da'inoghe? ◊ cantu ndhe cheres de sa domo, ca ti la còmporo? ◊ sa limba at a èssere su chi l'ant a fàghere cantos la faedhant e l'iscrient ◊ custu telu de brocau seu prontu a dhu pagai cantu bolis! ◊ zente fora de tinu a cantos ant postu in fastizos!…◊ cantos preghendhe ant in ojos su prantu!…◊ tiat èssere a ne torrare totus sos chi sezis foras e che fulliare a s'ispioca cantos semus ◊ mi domandu cantus, de is chi dhu iscíant, iant cumpréndiu (B.Lobina)◊ aiat bochinau chi nono in preséntzia de cantos bi ndhe aiat in crésia (G.Piga)◊ deo so de su Chimbanta: e tue de su cantu ses? ◊ cantu abarras in bidha? 2. fis bona cantu su mele ◊ custos duos pisedhos sunt cant'e pare ◊ in sa domo chi istaiat bi aiat fritu cantu de in carrela (Z.Zazzu)◊ fit un'istellighedha manna cantu de tota sa cara sua ◊ sento su dolore cantu a tie ◊ cantu sanu e forti mi seu partiu, tristu e afligiu ndi seu torrau ◊ issa balet cantu a issu 3. cantu chi istas chentza fàghere nudha, beni a mi azuare! ◊ su tzou punghedilu a s'oju tou, cantu punghes s'oju anzenu! ◊ su monumentu a bos fàghere chi pensent, cantu bos ant sempre ismentigadu! ◊ ajó, ista masedu, cantu ti truvas dachi ti faedho! ◊ si cantu ses poeta fis pastore, dias bogare late in su beranu pro ifúndhere su fundhu ’e su tianu! 4. cantamus cantu de nos dhe leare su dinari! ◊ faghent carchi cosa cantu de no istare chentza fàghere nudha ◊ faedhat cantu de ríere ◊ atopa a domo cantu de chiltionare! 5. Gesús andada faci a su destinu cant'e un'angioni ◊ andeus a biri a bortas no siat incarrerendu a innòi cant'e s'àtera dí ◊ sétzius a mesa cant'e bonus amigus cumentzant a papai s'úrtima cena 6. sunt a cantu che tirant sa bida ◊ a cantu bi l'apo fata a che pigare a punta ◊ a cantu l'apo sighidu candho si est postu a cúrrere ◊ faiat andhae su fuste cun cropos furiosos a cantu essit 7. cantu ca no mi donat fidàntzia, poderissí is sigarrus e adiosu! ◊ gai fetat de barras cantu ischit a fàghere triballu! 8. mannu cantu ses ti che imbolo a terra! ◊ mannu e forte cantu ses no resessis a fàghere custu?! ◊ piantu cantu s'at fatu!… 9. dhi praxit s'allenu, ma po cantu si agatat bruvura calincunu dh'ammúrriat! ◊ de unu cantu mi nc'isciúsciant a bàsciu, a mimi, totu cussa genti! ◊ de cantu chi sunt bellos veramente ndhe isportant finas in su continente (Mura) Cognomi e Proverbi prb: iscuru a chie faghet cantu cheret Etimo ltn. quantus Traduzioni Francese combien de, combien Inglese how much Spagnolo cuanto Italiano quanto Tedesco wie viel.

capedhàda , nf Definizione saludu fatu cun su capedhu; cropu giau a capedhu, briga Etimo srd. Traduzioni Francese grand coup de chapeau, chapeau plein Inglese clanger Spagnolo sombrerazo Italiano scappellata, cappellata Tedesco Hutabnehmen.

capiciòba, capiciòla , nf: capitzola Definizione filighedhu, istupa de seda o tira de orrobba; oru de is cartzas, in is costúmenes; genia de muncadore de pònnere asuta de s'iscófia Sinonimi e contrari burroni 1 2. zughiat una feta e una capitzola Cognomi e Proverbi smb: Capicciola, Cappicciola Terminologia scientifica cst Etimo itl. capicciola Traduzioni Francese bourre de soie Inglese floss Spagnolo cadarzo Italiano bavèlla, bórra Tedesco Ausschußseide.

capistatziòne , nm: capustatzioni Definizione chie cumandhat o contivígiat un'istatzione Terminologia scientifica prf Traduzioni Francese chef de gare Inglese stationmaster Spagnolo jefe de estación Italiano capostazióne Tedesco Bahnhofsvorsteher.

caponàda , nf Definizione unu papare: genia de insalada cun pische Sinonimi e contrari cdh. capunata Terminologia scientifica mng Etimo ctl. caponada Traduzioni Francese pain détrempé dans l'eau et assaisonné d'huile et de vinaigre Inglese sicilian dish Spagnolo "caponata": plato siciliano con pescado en molho Italiano caponata Tedesco sizilianische Fischgerichte.

carcinài , vrb: acarcinai, carcinari, cracinai, cranciai, crancinai Definizione giare craches, pigare a craches; fàere cun tzacu, a dispetu, sa cosa chi unu no bolet Sinonimi e contrari acromai, acumbuai, arrampedhai, arrebbellai, calchedhare, calchidare, incumerare, screnciai / cadredhai Frasi su molenti at apuntau is peis e at carcinau ◊ bandant a sartai e a cranciai, ca funt cumenti a mobentis in s'arxoba! ◊ ti arregordas candu dh'iat cranciau su cuadhu? ◊ su muenti cràcinat a peis paris 2. a mamma dha fatzu carcinai ma no mi coju cun d-unu béciu! Etimo srd. Traduzioni Francese donner des coups de pied Inglese to kick (out) Spagnolo cocear Italiano scalciare Tedesco ausschlagen.

carcúri , nf, nm: cracuri, cracúriu, crucuri, crucúriu, curcuri Definizione genia de fenu a cambu longu meda e forte, o erba de fai ciulirus, chi ponent fintzes a fàere fundhos de cadiras, po ammontare barracos (es. is de su Sinis): dhi narant puru àcia de pòbur'ómini e in àteros logos flaca Sinonimi e contrari mannuga Frasi in su faciassobi dhui at unu boschixedhu de cracuri ◊ po fai malloredhus imperastis ciulirus a fundu de cracuri ◊ passada in mesu de is curcuris de sa sedha Terminologia scientifica rba, Ampelodesmos mauritanicus Etimo srdn. Traduzioni Francese ampelodesmos de Mauritanie Inglese rope grass Spagnolo carrizo Italiano saràcchio Tedesco Diss.

carnanséri, carnasséri, carnatzéri , nm: carniceri, carnitzeri, carranasseri, carronasseri, cranatzeri, crannatzeri, crannetzeri Definizione chie faet e bendhet sa petza; chie còmporat e bendhet bestiàmene po sa petza Sinonimi e contrari bancalaju, bangadore, bangàgiu, caitzeri, caitzu, faturanti, macedhaju, petzàrgiu Frasi bandu anca ’e su crannatzeri e ti pigu duas bistecas po ti dhas fai arrustias ◊ su crannatzeri nostu bendit petza de angioni de callu ◊ candu su bòi est làngiu, su carnatzeri est tristu 2. cussus no funt dotoris: funt crannatzeris!… Terminologia scientifica prf Etimo ctl. carnicer Traduzioni Francese boucher, commerçant de bétail Inglese butcher, cattle merchant Spagnolo carnicero Italiano macellàio, commerciante di bestiame Tedesco Metzger.

carrainàri , nm Definizione cuarra de dinai…, in cobertantza, dinare de pagu valore Sinonimi e contrari grúglia Traduzioni Francese monnaie de peu de valeur Inglese worthless coin Spagnolo patacón, parpalla, ardite Italiano patacca Tedesco geringwertige Münze.

carràmbalu , nm Definizione matzu de ispigas de moriscu; cosa chi istat pendhendho, iscaligione de àghina, fintzes cambu cun cheréssia Sinonimi e contrari campaninu, cicillone, iscalúgia, pimpillia, popurustu, pripixone, scalonina, scrichilloni, sprimpilloni, tzitzicra / apesile, pubúsulu Terminologia scientifica rbr Traduzioni Francese gerbe d'épis de maïs Inglese bunch of panicles Spagnolo manojo de mazorcas Italiano mazzo di pannòcchie Tedesco Maiskolbenstrauch.

carrànzu , nm Definizione pedra, coróngiu; mescamente gherra a cropos de pedra Sinonimi e contrari códua, craltu / aperdiamentu Frasi sa teula fit pistada dae sos carranzos de monte chi l'iscudiat sa pitzinnalla de su bichinau Traduzioni Francese bataille à coups de pierres Inglese hail of stones Spagnolo pedrea Italiano sassaiòla Tedesco Steinhagel.

cartavetràda , nf Definizione genia de paperi fatu arrasposu a una parte po allisare linna passandhodhu a frigadura Traduzioni Francese papier de verre Inglese glasspaper Spagnolo papel de lija Italiano carta vetrata Tedesco Glaspapier.

«« Cerca di nuovo