Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

abburrúntu , nm Definition briga chi si giaet a unu, su abburruntare Synonyms e antonyms afetuada, apoboretada, bria, certu, missamanu Sentences su físsiu est prus malu de s'abburruntu e isse, perrigónchinu, sighit a bufare, paret chi sa fémina apat faedhadu a su muru Etymon srd. Translations French reproche English reproof Spanish reproche Italian rimpròvero, biàsimo German Vorwurf, Tadel.

aciótu , nm: atzotu Definition aina po iscúdere fata totu a tiras longas de corria, ma prus che àteru su cropu de s'aciota, su aciotare; a logos, atzotu est sa candhelita de s'abrutzu e fintzes de su chibudhone; in cobertantza, sa briga o sa pena chi si giaet a unu / a. de pedhi, de cagnu, po cuadhus Synonyms e antonyms aciota / aciotada / aciociada Sentences cudha fémina cristiana dh'ant cundennada a is aciotus ◊ ndi essit de s'inserru e no timit aciotu ◊ chi ti cassant, a tui, un'aciotu no ti at a mancai! 2. atzotu lu narant a sa canna noa e modhe de s'almutzu ◊ su chibudhu mascru poltat s'atzotu Etymon spn. azote Translations French reproche, punition English reproach, punishment Spanish azote, castigo Italian rimpròvero, castigo German Vorwurf, Strafe.

afetuàda , nf Definition su chi si narat a briga a un'àteru, o fintzes paribari, po cosa male fata, ma podet èssere fintzes su chi si narat a difesa de ccn. Synonyms e antonyms abburruntu, atzúrridu, certu, murrúngiu Sentences mi at istunigadu s'ortu cun sos fiados e li apo fatu s'afetuada (G.Ruju)◊ nonna mi at fatu s'afetuada ca no bi so andhada addaghi at lómpidu sos annos ◊ nos amus fatu s'afetuada pari pari e semus torrados a su sólitu Etymon srd. Translations French reproche, éclaircissement English rebuke, exclamation Spanish reproche, aclaración Italian rimpròvero, chiariménto German Vorwurf, Erklärung.

aféu , nm Definition cosa chi si narat o chi si faet coment'e brigandho o faendho a bregúngia a unu, o fintzes coment'e bregúngia o duritu chi si sentit; a logos est s’ingiúliu o paranúmene Synonyms e antonyms afrenta, afrontu, aggràbiu, aggrau, innóriu, inzenza / annomíngiu Sentences su piús crudele afeu sufro pro no ti lassare ◊ lu ponent in afeu: iscuru a chie est male afortunadu! ◊ cun tristura in custa badhe de afeu passat su cristianu 2. mi lasso s'oltu meu abbutinare: - a bi lu dennegare ndh'apo afeu (Zicconi Tanchis) Etymon srd. Translations French reproche, blâme English blame, reproach Spanish reprensión Italian rinfàccio, biàsimo German Vorwurf, Tadeln.

apoboretàda , nf: pabarotada Definition cosa chi si narat po avertimentu, comente e a briga a ccn. Synonyms e antonyms abburruntu, atzúrridu, bria, missamanu, rimbicu Sentences est meda fissiosa e isalimentada, no ti artzat mancu de cristas si tue la cuntristas cun s'apoboretada (G.Ruju) Translations French reproche English recall, reproach Spanish reproche, reprensión Italian rimpròvero, biàsimo, richiamo autorévole German Vorwurf, Verweis.

chirèlla , nf, nm: chiriella, chirielle 1, chiriellu, chirriella, criella Definition genia de lamentu longu, ifadosu, chi no acabbat prus, ma fintzes tzarra, contighedhu chentza importu; persona ifadosa Synonyms e antonyms iscamurriada, isvrúdhiu Idioms csn: cantare sa c. a unu = narrerendheli unu bellu pagu; leare a chirielle a unu = pigaidhu in duus, unu a peis, s'àteru a is bratzus coment'e candu no dhu podint pigai mellus ca est grai Sentences dí e noti si cheschiàt e sa chiriella fiat lómpia a is origas de su dimóniu ◊ Luxia si afórtiat cun d-una bella chirriella de fuedhus malus…◊ si funt postus a contai contus e criellas ◊ is criellas o contus de fogili funt nàscias a ingíriu de su fogu 2. l'ant leadu a chirielle, in duos, azigu lu podiant ◊ est cada sero a unu chirielle ca de vinu si cochet che carvone Etymon itl. chirielle Translations French plainte assommante English complaint Spanish queja, cantinela Italian lamentèla, rampógna German Klage, Vorwurf.

frustatzàda , nf Definition su frustatzare Synonyms e antonyms bria, certu, istratallada, strúnciu 1 Etymon srd. Translations French réprimande English reprimand Spanish reproche Italian rampógna German Vorwurf.

ifachílliu , nm Definition su afachilare, totu su chi si narat brigandho e faendho a bregúngia a unu Synonyms e antonyms ifachilliadura, isvàpiu Sentences chi nemos apet de si ndhe rídere, de tene, e ne de ti fàchere ifachíllios! ◊ custu no l'at pótiu bajulare e rispondhet a tostu a s'ifachílliu de su maridu ◊ a cussos ifachíllios li rispondhet: Aggai s'isposu tuo est mezus de su meu?! Etymon srd. Translations French reproche English reproof Spanish reproche Italian rinfàccio, rimpròvero German Vorwurf.

iscamurriàda , nf Definition briga manna chi si giaet a unu Synonyms e antonyms bria, chirella, isvrúdhiu Sentences li at dadu una bona iscamurriada in mesu a totugantos Etymon srd. Translations French réprimande English reprimand Spanish reproche Italian rampógna German Vorwurf.

ispabarotàda , nf: ispaborotada Definition su ispabarotare; boghe, cosa chi si narat brigandho a unu Synonyms e antonyms apoboretada, atzúrridu, chirella, iscamurriada, isvàpiu, isvrúdhiu, rimbicu Sentences làssami sas ispaborotadas: a mie no mi giughes a frunzita! Etymon srd. Translations French mercuriale, semonce English rebuke, sour Spanish reproche Italian rimbròtto, rimpròvero aspro German Verweis, Vorwurf.

istrónciu , nm: istrúnchiu, istrúnciu, istrúntziu, strúnciu 1 Definition cosa chi si narat a s'àteru coment'e a briga, a murrúngiu, a iscontróriu; fintzes atzione chi si faet a malu crabbu / tirada a i. = a corpu Synonyms e antonyms bria, certu, isvàpiu Sentences a su pipiu dhi ammancant is istrúncius de su babbu ◊ no dhu pighit a istrónciu, su fillu, gei dhu bit ca est iscónciu! ◊ cussu est a istrúnchios, inchietu! ◊ poite mi arresponnes a istrúntzios? 2. una tirada a istrúnciu e adiosu a is butonis de is prantalonis! Etymon srd. Translations French reproche English reproach Spanish reproche Italian rimpròvero German Vorwurf.

refàciu , nm: refatzu, rifatzu, rinfàciu, rinfatzu Definition su rifatzare, cosa chi si narat a unu betandhosidha a curpa, coment'e a briga Synonyms e antonyms afetuada, apoboretada, atzúrridu, ripitimenta, rimbicu, sfacidhamentu Sentences mai unu refatzu de neune at tentu, cussa! ◊ si no fit ca ses antzianu ti tias meritare unu rifatzu: curpa de su cuidu o de su bratzu, raru sa die a ti agatare sanu! ◊ sas peràulas suas sunt ammunimentu e rinfatzu pro un'ammentu eternu ◊ cosa mala a dèpiri arriciri refàcius pustis de ai trabballau cun cunsiéntzia! Etymon srd. Translations French action de reprocher English reproach Spanish el echar en cara Italian rinfacciaménto German Vorwurf.

rimbícu , nm: rumbicu Definition su rumbicare Synonyms e antonyms afetuada, apoboretada, atzúrridu, missamanu, refàciu Sentences su giòvanu fit contendhe de sos rimbicos de su diretore ca nachi fit istudiendhe pagu Etymon srd. Translations French reproche English reproach Spanish reproche Italian rimpròvero, rinfàccio German Vorwurf.