afioncài , vrb Definition trebballare a sa grussera, fàere male su trebballu, cun pagu incuru o cun pagu arte, nau mescamente de unu maistu Synonyms e antonyms aciapuciae, aciarollai, aciorobedhare, acoredhai, allarodhai, ammangiucai, apunghedhare, inciapugliare, indrovigare Sentences afionca, afionca… e apustis beni a ti pagai!… Translations French ravauder d'une façon grossière English to patch up Spanish chapucear Italian rinfrinzellare German verpfuschen.

afisciài , vrb Definition apicigare paperis, pònnere manifestos Synonyms e antonyms apodhai Etymon spn. afijar Translations French afficher English to post up Spanish fijar, pegar Italian affìggere German anschlagen.

aforrotulàda , nf Definition su aforrotulare Etymon srd. Translations French fagotage English bundling up Spanish hacinamiento Italian affastellaménto German Anhäufen.

afrascillonài , vrb: afriscillonai Definition fàere totu a frascillonis, a tzirbisas de dónnia betu, nau de orrobba posta male, ammurigonada e fintzes de cosa chi est coment'e sicandhosi) Synonyms e antonyms acarrongiai, afrangillonai, afrascionae, aggruncipire, aggruncire, ammaugionai, apigiare, arruntzai, atavellai, atripodhare, frongire, iscrafangiai, sirmigai | ctr. istirai, prenciai Sentences si afriscillonat s'arrobba sciacuada ◊ sa camisa est afriscillonada o prenciada a imbidoni? 2. no bollu tenni sa menti afriscillonada de ideas noas e malas 3. nci bolit pagu a s'afriscillonai cussu portafógliu prenu chi portas! (Lai) Etymon srd. Translations French froisser, entasser English to wrinkle, to bundle up Spanish arrugar, hacinar Italian sgualcire, affastellare German runzeln, zerknittern, bündeln.

afrochedhàre 1 , vrb Synonyms e antonyms aciapuciae, aciarollai, improdhai, indrovigare Translations French gâcher, travailler grossièrement English to mess up Spanish chapucear Italian lavorare in modo disordinato e confusionàrio German unordentlich arbeiten.

afrucargiài, afrucaxài , vrb: afurcargiae, afurcarzare Definition pònnere frucàgios; manigiare o ispínghere cosa cun sa frochidha Synonyms e antonyms apontedhae, apuntalai, impuntedhai, inforchidhare, trumpai Sentences cotos che pipa, prus de unu mancu si l'afurcarzant istat reu ◊ pro no si ndhe iscratzare, sas cambas de su péssighe tocat a las afurcarzare ca sunt gàrrigas meda 2. est afrucaxendi sarmentu a intru de su forru, a su fogu Etymon srd. Translations French étayer English to shore up Spanish apuntalar Italian puntellare German abstützen.

aggromeràre , vrb: aggromurare, gromerare Definition fàere a grómeru, a lómboru Synonyms e antonyms aggromare, aggromeredhare, allomborae, allorimmedhare, arrombulonai, arromulare / abballinare, aculingionai Etymon ltn. ad glomerare Translations French pelotonner English to wind up Spanish ovillar, devanar Italian aggomitolare, dipanare German aufwickeln.

allaputzài , vrb: allepuciae, allepuciai, alleputzai, alleputzare, alliputzai, ellepuciare Definition papare calecuna cosa, torrare in fortzas, ingrassare; bestire bene, bene cuncordaos, su si fàere bellos in contu de bestimentu Synonyms e antonyms allepuciri, arrempudhire / addinghillai, allepuritzare, arrepicai 2, assamodare, atrigliare, chinchinnare, cumpòniri, cuncodrai Sentences castit, su dotori, chi mi dha podit torrai a allaputzai sa piciochedha, ca est mesu iscòncia ◊ pensa a sa saludi: a trabballai gei andat bèni, ma innantis ti depis torrai a alleputzai! (I.Murgia) 2. poneisí is capedhus e allaputzaisí bèni! ◊ funt sannoris totu bèni allaputzaus e boint èssi serbius cun totu s'arraspetu ◊ dhui fiat genti totu alliputzara, totu infrochitara ◊ e tochit, babbai, allaputzissí ca seus in festa! Etymon srd. Translations French ragaillardir, se pomponner, se parer English to dress up to make cocky (oneself) Spanish fortalecer, acicalarse Italian rinvigorire, ringalluzzire, attillarsi German stark werden, eitel werden, sich aufputzen.

allegràre , vrb: allergare, alligrai, alligrare, allirgai Definition provare o giare cuntentesa: candho si narat a s'àteru, bolet nàrrere fintzes chi si dhi giaet a bíere coment'e a bàntidu po calecuna cosa de bonu o de bellu chi at fatu; si narat fintzes in su sensu de pàrrere o essire prus biu, prus bellu / allegrare su passu, un'aina triballendhe = andai prus allestru, fai prus debressi, acradiare Synonyms e antonyms aggajare 1, cuntentai, frogare, gavisare, prexai / allegrutzare | ctr. asseriai, dispiàchere, intristai Sentences si ndh'est allegradu candho at intesu chi sa cosa fit andhada bene ◊ no mi potzu allirgai ca ses lontanu! 2. e nachi ti che ses laureadu: mi ndhe allegro! ◊ mi ndhe allegro meda: su menzus ses resurtadu tue! 3. cussa próida at allegradu sas àrbures, sinono fint patindhe ◊ allègrala cussa messadorza, chi mi pares drommidu! Etymon itl. allegrare Translations French égayer, féliciter English to congratulate, to cheer up Spanish alegrar, felicitarse Italian rallegrare, allietare, esultare, congratularsi German erfreuen, sich freuen, gratulieren.

alleputzàu , pps, agt: alliputzau Definition de alleputzai Synonyms e antonyms alleporedhau, alleporizadu, alleputziu, arrempudhiu, trinitu / cdh. achinchinnatu 2. totu alleputzau si dha cantat, prexau! 3. gei ses alleputzau, oi, paris unu sennori! ◊ mulleri alleputzada… corramenta segura! ◊ cun pobidhu miu gi no fiat cosa de s'arrosci, sempri bèni alliputzau fiat Translations French ragaillardi, gai, pomponné English made cocky, merry, dressed up Spanish alegre, acicalado Italian ringalluzzito, allégro, agghindato German eitel geworden, fröhlich, herausgeputzt.

allezerigàre , vrb: allizerigare Definition fàere prus lezeru, prus lébiu, miminare su pesu, bogare cosa chi faet pesu Synonyms e antonyms allezerire, alligerai, disaggraviare, illezerigare | ctr. ingrairi Sentences chirca continu de allezerigare sos mermos intumbidos de dolore! ◊ Segnore, allizériga cussas amarguras! Etymon srd. Translations French alléger, soulager English to lighten, to lift up again Spanish aligerar, aliviar Italian alleggerire, risollevare German erleichtern.

allichidíe , vrb: allichidire, allichidiri, allichiriri, allighidire, lichidiri Definition muntènnere límpiu, pònnere apostu su logu, sa domo; rfl. cambiare bestimentu, pònnere bestimentu límpiu, bellu, mudare; a logos dhu narant de sa fémina chi faet su fedu Synonyms e antonyms addirire 1, arremonire, assetiai, cuncordai, illichidire, iserrinire / tramudai / iglierare, insinnigare, iscendiai | ctr. acadhotzai, imbratare Idioms csn: allichidire sos contos = fàere is contos; allichidíresi de calicuna cosa = pònnere apostu, lassare apostu sa cosa Sentences nosu innòi nci seus po isfrigociai, mundai e allichidiri su logu ◊ benit, prandit, allichidit su logu e si ndi andat ◊ dèu allichidu e tui tréuas! 2. sa bròscia si dha poniant is féminas in pithu de su pannu de petus ◊ allichidint su letu cun is mantas prus bellas po erriciri is istràngius 3. sa fémina mia si est allichidia, at tentu unu maschixedhu Etymon srd. Translations French nettoyer English to tidy up, to clear Spanish arreglar, ordenar Italian assettare, far pulizìa German aufräumen.

allomboràe, allomborài , vrb: allomburai, allomburare, allomerare, allomurare, allorumare Definition fàere a lómboru, a unu túturu, a bòcia, fàere a orrumbulone Synonyms e antonyms abballinare, aculingionai, aggajai, aggromare, aggromerare, aggromeredhare, allorimmedhare, arrombulonai, arromulare, tròbere / abballonare, arruedhulare, atuturae, imboligare | ctr. ilboligare, illomerare Sentences giaja e netas funta in coxina allomburendu lana 2. su sardu, candho intendhet tzocu de foete, si allórumat che unu eritu ◊ si est allorumada chirchendhe de audhire sas anchighedhas pro si las iscaldire ◊ custos batos sunt sempre allorumados in sa chijina Etymon srd. Translations French pelotonner English to wind up Spanish ovillar Italian aggomitolare, dipanare German aufwickeln.

alloredhài , vrb rfl Definition bestire a s'abbunzina, a improdhu Etymon srd. Translations French se fringuer, se nipper English to dress up slovenly Spanish vestirse mal Italian vestirsi in mòdo pòco elegante German sich schlecht anziehen.

alluxentài , vrb Definition fàere lúghidu Synonyms e antonyms allucidai, allustrai, illuchidare / impompitare Sentences su logu est límpiu límpiu, alluxentau a cera ◊ su lutoni si alluxentat cun limoni e cinixu ◊ labai ca est festa: tocai, alluxentaisidhas is botas! Etymon srd. Translations French faire reluire, se parer English to make bright, to shine, to dress up Spanish hacer relucir, acicalar Italian far rilùcere, brillare, agghindarsi German leuchten, glänzen, sich herausputzen.

ammascarài , vrb Definition imbrutare de mascara, de tzintziedhu; arrennegare meda, fàere niedhu o pèrdere sa bisura po s'arrennegu: nau de su tempus, isconciare, fàere tempus malu Synonyms e antonyms intentiedhare 2. si mi lassas ammascarai ti dh'ongu dèu, su tanti!…◊ dh'apu bia ammascarara…, fiat cosa de timi! ◊ candu si ammàscarat su mari, balla, gi est cosa de dhui acostai!… 3. chi mi bit ammascarau, bai ca su piciochedhu nc'istupat debressi! Etymon ctl. (en)mascarar Translations French se farder outrageusement English to soil oneself, to make up in an overdone way (oneself) Spanish repintarse, enfadarse mucho Italian imbrattarsi, truccarsi in mòdo esagerato German sich übermäßig schminken.

ammassulàre , vrb rfl Definition fàere a unu massule; istare totu coment'e allorigaos crocaos, istare chentza fàere, ammandronaos Synonyms e antonyms ammadredhare, ammassudhare 2. sa catedha fit ammassulada afaca a sa giaga faghindhe de sentinella Etymon srd. Translations French s'amasser, se pelotonner English to crowd together, to curl up Spanish amontonarse, acurrucarse Italian ammassarsi, raggomitolarsi German sich versammeln, sich zusammenkauern.

ammatucàe, ammatucài , vrb Definition fàere a matucu, a mannu, fintzes fàere crèschere Synonyms e antonyms crèschere, immannitare Sentences immoi, candu ammatucant dhis còmporant su motorinu, a is fillus! ◊ a piticu fut donau a su giogu, ma comenti est ammatuchendi est prus sériu Etymon srd. Translations French grandir, bien pousser (fam.) English to grow up Spanish crecer de edad Italian divenir grandicèllo German halb erwachsen werden.

ammedàre , vrb: ammelai 1, ammelare, ammenare, ammerare Definition sighire a betare a un'istrégiu, prènnere meda / ammelai una carrada = annúnghere binu a sa cuba comente sighit a budhire su mústiu Synonyms e antonyms aciúgnere, agnànghere, annúnghere, assusai 1 | ctr. bocare, ilbagantare Sentences ammera abba a sa padedha ca est pagu su brou! ◊ ammera sale a sa cassola ca est bamba! ◊ at ammerau ozu a sa làmpana ◊ is giorronadas suas fiant a binnennare, mirare cupones budhindo, prentzare binatza e ammelare carradas ◊ s'irrichesa terrena su coro no ammenat! Translations French remplir jusqu'au bord, combler, ajouter English to add, to fill up Spanish colmar Italian colmare, aggiùngere German auffüllen, hinzufügen.

ammeditzàre , vrb Definition cosire, betare tzàpulos a bestimentu segau Synonyms e antonyms aciapuai, aconciai, apuntroxai, ataparatare, atrapulai, tzapugnire Sentences at una beste betza e teves bídere comente l'at ammeditzada! Translations French rapiécier English to patch up Spanish remendar Italian rattoppare German flicken.

«« Search again