Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

irbrenugàda , nf: irbrinucada, isbenujada Definition cropu de benugu Synonyms e antonyms ilgrenucata Sentences si l'at cotadu suta e leadu a irbrenugadas ◊ peta de anzone arrustu… manigade, no sunt mancu irbrenugadas, no! Etymon srd. Translations French coup de genou English blow with the knee Spanish rodillazo Italian ginocchiata German Kniestoß.

irdarcilàe , vrb: isarchilare, isaschilare, isaschilai Definition iscadranchilare is animales, segare su cadranchile (po fàere dannu); fintzes atzopiare, segare a iscambadura Synonyms e antonyms iscarronare, scadracilai, scardanchinare, scarracillai, scarrengibai / assopiai Sentences pro dispetu, tziu Matiu aiat isarchiladu duas bacas a tziu Batista 2. Zubanne su craparju est totu bida topu, isarchilau, a baculedhu ◊ pacubene meu, fipo tzopu, isarchilatu! 3. sas cambas de sos funnos istrempaiant a terra chin d-unu tzocu búitu, isarchilatas dae sa urvajola Etymon srd. Translations French couper le jarret English to cut the hocks Spanish desjarretar Italian sgarrettare German die Hachsen durchschneiden.

irdentàdu , pps, agt: identau, irdentau Definition de irdentare; chi est chentza dentes, chi at pérdiu dentes Synonyms e antonyms ildentigonadu, isdentigadu, ismarruncadu | ctr. indentiu Translations French édenté English toothless, broken the teeth Spanish desdentado Italian sdentato German zahnlos.

irdentàe, irdentàre , vrb: isdentai, isdentare, sdentai Definition bogare o pèrdere dentes Synonyms e antonyms ilmarruncare | ctr. indentie Etymon srd. Translations French édenter English to break the teeth Spanish romper, perder, sacar los dientes Italian sdentare German die Zähne verlieren.

irfozàre , vrb: isfogiare, isfozare, sciollai Definition betare, segare o pèrdere sa fògia, nau de su matedu Synonyms e antonyms irfozire | ctr. infollai Sentences in tempus de sicore meda sas àlvures s'isfozant ◊ totu acurtzu a sos budrones semus irfozendhe sos fundhos de sa bide Etymon srd. Translations French effeuiller English to strip the leaves Spanish deshojar Italian sfogliare German entblättern.

irfrenàre , vrb: isfrenare Definition pigare e trantzire, lassare andhare su frenu; istare, andhare, fàere chentza régula, coment'e chentza frenos Synonyms e antonyms | ctr. frenae Translations French ôter le frein English to release the brake on Spanish desatar Italian sfrenare German die Bremse lösen, entfesseln.

irfundhàdu , pps, agt: irfundhau Definition de irfundhare; chi no portat fundhu o che dh'ant segau Synonyms e antonyms ifundhadu, sciundau Translations French défoncé English bottomless, broken the bottom of Spanish desfondado Italian sfondato German bodenlos.

irfurràre , vrb: isfurrare, sforrai Definition bogare de su forru; fintzes imbentare a cudha manera, bogare a pígiu Synonyms e antonyms sciorrai | ctr. iforrare Sentences sa mama irfurravat su pane e lillu davat, modhe e cajente 2. sa pintura moderna, o Cimabue, oe t'isfurrat tzertos istrominzos oscuros che istranos indovinzos, legos che imbreagos rue rue! 3. su gorropu impercat e irfurrat chin tràpulas, ispéntumas e nurras (L.Loi) Etymon srd. Translations French retirer du four English to take out of the oven, to churn out Spanish deshornar Italian sfornare German aus dem Backofen herausnehmen.

irgrustiàre , vrb Definition istesiare de su grústiu (chedha) una parte de is pegos Synonyms e antonyms iscamedhare, iscedhai, iscrobare, istagiai, istellare, istropedhare, strumai 1 Etymon srd. Translations French faire sortir du troupeau English to take from the flock Spanish descarriar, retazar Italian sbrancare German aus der Herde absondern.

irmeudhàe, irmeudhàre , vrb: irmidudhare, irmiodhai, smoedhari Definition bogare o pèrdere su meudhu, pèrdere sa fortza Etymon srd. Translations French enlever la moelle, épuiser English to weaken, to take the marrow out Spanish desmeollar, debilitar Italian smidollare German das Mark herausnehmen aus, entkräften.

irpilíre , vrb Definition pònnere sa tzudha, fàere inteterare su pilu in sa pedhe, intrare su fritu de s'assíchidu, de sa timoria Synonyms e antonyms aciuciudhae, altudhire, arpilare, assunciudhai, aturtudhire, atzultzudhare, impriutzai Translations French donner la chair de poule English to give s.o. the creeps Spanish erizarse el pelo Italian far venire la pèlle d'òca German eine Gänsehaut bekommen.

irregràre , vrb: irrejare Definition bogare su mele, is regras o brescas de su casidhu Etymon srd. Translations French extraire les rayons de miel English to extract the honey from (the combs) Spanish castrar Italian estrarre i favi German Honig schleudern.

is , art, prn Definition artículu plurale siat de númenes mascu e siat de númenes fémina: sos, sas, os, as (is cosas, is coros/corus, is domos/domus, is dannos/dannus, is féminas, is ómines/óminis, is pipias, is pipios/pipius); che is àteros artículos, s'impreat fintzes in càmbiu de unu númene e balet totu cudhos, cudhas, cussos, cussas, cun su prn. relativu chi fatante / is de domo = sos de famíllia, sos parentes prus custrintos Synonyms e antonyms sas, sos Sentences sentza pònnere versu trudu iscrias a is amigos otavas o currentina! ◊ is óminis funt diferentis de is féminas ◊ chi si morint is cadhos e is boes, is ferros ti dhos betas… a paneri! 2. is de Tonara narant "fígiu, fògia de nuge no ne bògio"◊ depeus torrai gràtzias a totus is chi ant crétiu in custu ◊ is chi ant inténdiu bengant totus a innòi! ◊ is chi ant acabbau podint andai ◊ is de su bighinau dhi ant intrau cosa a papare Etymon ltn. ipsis Translations French les, ceux, celles English the Spanish los, las, aquellos, aquellas, quienes Italian i, gli, le, quélli, quélle, colóro German die, jene, diejenigen.

isabiàre , vrb: isapiare Definition bogare su pigione de s'abe, fàere fuire o istesiare s'abe po bogare su mele; essire a giru Synonyms e antonyms ischissurai / irmelare Sentences sos mògios sunt prontos e como est ora de isabiare ◊ at isapiau una dechina de mojos e at fatu deche pedhes 2. tue as solu isapiatu sas averes chi ant prenatu sos anticos de s'eréntzia! (G.Farris) 3. isàpiant sos alligros zovanedhos che unu bolu de mariposas (G.Brocca) Etymon srd. Translations French démieller English to extract the honey from Spanish desmelar Italian smielare German auspressen.

isarrigài , vrb Definition fàere male, pònnere dolore a is errigos (tretu bàsciu de s'ischina) Synonyms e antonyms iderrigari, illumbai, illumbedhare, irrenare Etymon srd. Translations French éreinter English to break the back of (s.o) Spanish desriñonar Italian direnare German lendenlahm machen.

iscaldíre , vrb: iscardire, scardiri Definition giare o fàere caente in ccn. logu o a calecuna cosa; ispitzulare, freare sa pedhe a fortza de frigare cun cosa tostada Synonyms e antonyms acalorire, caentare, caglientai, cheghentare, iscaentare, iscardillare / friai, malandrare | ctr. ifridare Sentences in cudhas dies malas de ierru rechedit su fogu a s'iscaldire ◊ acúrtzia a su fogu a t'iscardire! ◊ cun cussa linna faghimis su fogu e nos iscardimis 2. cussa robba tètera mi at totu iscardidu comente tocat sa carre ◊ sas iscarpas noas mi ant iscardidu su cambutzu e pitigadu puru, a su friga friga 3. iscardi custos coros fritos! Etymon srd. Translations French chauffer, rougir la peau sous l'effet du frottement English to heat, to redden the skin by rubbing Spanish calentar, enrojecer Italian scaldare, arrossare la pèlle per sfregaménto German erwärmen, durch Reiben röten.

iscampiàre , vrb Definition andhare o essire a bíere, o fintzes po si giare a bíere (nau de s'aera, ispalatare, iscrarire); bíere de atesu / iscàmpia sa conca! = boga sa conca!, incàradi a bídere! Synonyms e antonyms acarare, acerare, acherare, acontrare, acrarare, afacare, bídere, cumparire, essire, imbraconare, incarai, inciarare, ingiarare / ispalaciae Sentences si est aperta sa zanna e tandho est iscampiada issa ◊ erisero est iscampiada un'ànima dolimorjosa a mi nàrrere de bènnere ◊ sas crocas iscàmpiant apenas cumintzat a pròghere ◊ su sole onzi tantu iscampiabat dae palas de sas nues ◊ ti torras a iscampiare e ti amus a dare sa risposta ◊ si s'aera s'iscàmpiat in bonu essimus 2. mai in sa vida si torret a iscampiare! ◊ mai s’iscàmpiet su triballu: como mi paso! ◊ las ant iscampiadas dae tesu, a issas Etymon srd. Translations French se montrer, apercevoir dans le lointain English to lean out, to perceive in the distance Spanish asomarse, divisar Italian affacciarsi, scòrgere da lontano German sich zeigen, erblicken.

iscantulàda , nf: scantulada Definition cropu chi si giaet a cara, cun sa manu aperta Synonyms e antonyms bussinada, cabbessu, ciafu, iscantargiara, iscavanada, istuturada, istuturrone, mantuada, sporsugada Sentences una guàrdia li at iscutu un'iscantulada Etymon srd. Translations French gifle English box on the ear Spanish bofetada Italian schiaffo German Ohrfeige.

iscarríre , vrb Definition segare sa carre, sa prupa de s'ossu, orrunchinare; pèrdere sa prupa comente unu illàngiat Synonyms e antonyms irromasire, isprupare, ispurpire Sentences de cudhu teracu mumudinu sos porcos acorrados si ant iscarridu finas sos ossos Etymon srd. Translations French décharner, maigrir English to strip the flesh, to thin Spanish descarnar Italian scarnire, dimagrire German entfleischen, abnehmen.

iscavacàre , vrb: iscovacare, iscovecai, iscovecare, iscovocare, scobercai Definition pigare o tròchere su covecu, tròchere su chi serbit po carragiare, furriare ccn. cosa a s'àtera parte Synonyms e antonyms furriai, iscopercare, iscucuzare, isfianzare, istavacare | ctr. cavacai Sentences lu chircaiant a pedra iscovacada Translations French découvrir, ôter le couvercle English to take off the lid of Spanish destapar Italian scoperchiare German abdecken.