Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

arrúllu , nm Definition sa boghe, su càntidu de culumbos e trúturis Etymon spn. arrullo Translations French roucoulade English cry of the turtledove Spanish arrullo Italian vèrso della tórtora German turteln.

assanniàda, assannigàda , nf Definition cropu de sanna Synonyms e antonyms issannada Sentences assanniadas e mossos de sirbone ◊ lassa istare sa figu biculada, ca si bi agatas calchiunu bobboi ndhe podes àere un'assannigada… (B.Mureddu) Etymon srd. Translations French coup de défense English bite with the fangs Spanish colmillazo Italian zannata German Hieb mit den Hauern.

assassécus, assasségus , avb Definition in o a úrtimu, tempus apustis de su cuménciu de una cosa, a fine e a candho, apustis de tanti, po acabbare Synonyms e antonyms assacoa Sentences assassegus, mi est fuendhe donz'ispera! ◊ como sezis essendhe dai sa beste abberu: assassegus bos faedho male! ◊ fit unu dischente abbistu ma, assassecus, resurtatos non bi n'aiat ◊ assassegus at cumpresu comente fit sa chistione Surnames and Proverbs prb: chie assassegus istat, o perdet o achistat Etymon srd. Translations French enfin English in the end Spanish por fin, finalmente Italian infine German schließlich.

assoliàe, assoliài , vrb: assoliare Definition pònnere a pigare sole, pigare sole Synonyms e antonyms assobinai, assorinai, soghiai Sentences sas tilichertas sunt frimmas assoliàndhesi ◊ a assoliare trematas, fàunas e mantas lis faghet bene ◊ fasolu, moriscu, nughe, méndhula e àteru gai cheret assoliadu innantis de lu remonire ◊ assóliati sa carena in custu sole! ◊ cussu traste frundhidu bi est annos assoliendhe fora! Etymon srd. Translations French exposer au soleil English to dry in the sun Spanish solear Italian soleggiare German in die Sonne legen.

astrolicàre , vrb: astroligare, astrologare Definition foedhare credendho a is astros, a ingertu, cricare de ingertare su benidore, foedhare a s’afaiu, nàrrere istrolichéntzias, isciolórios Synonyms e antonyms illeriare, imbisare, istralobbiare, pantasiai, sfasolai, stenteriai, strolicai Sentences tempos bonos e malos, astrolighendhe istamus s'orizonte (S.Casu)◊ eo apo a mente mia astroligadu chi… Etymon srd. Translations French rêver English to build castles in the air, to rave Spanish fantasear, decir disparates Italian fantasticare, farneticare German fantasieren.

avaloraméntu , nm Definition su avalorare Synonyms e antonyms abbalorinzu Translations French évaluation, valorisation English improvement, increase in the value Spanish valoración Italian valutazióne, valorizzazióne German Schätzung, Aufwertung.

bàdula , nf: Definition su istare foedhandho meda, coment'e capacidade de foedhare cun facilidade ma fintzes coment'e chistionu chentza cabu Synonyms e antonyms allegantina, apísciulu, argiolu 1, baràglia, ciaciarra, ciaramedha, ciarra, lúlluru, nànnara, paraleta, ragàglia Sentences custas sunt veridades, no bàdulas de binu! Etymon srd. Translations French bavardage, babillage English gift of the gab Spanish labia, parla Italian parlantina German Zungenfertigkeit.

bandhidàzu , nm Definition su bandhidare, su essire a bandhidare Synonyms e antonyms bandhiadura, bandhidànscia, bandhidera, bandhidonzu, bandhulizu, bannidamentu Etymon srd. Translations French fuite English being on the run Spanish huida Italian latitanza, banditismo German Verborgensein, Banditenwesen.

bandhidía , nf Definition su bandhidare, su istare bandhidandho Synonyms e antonyms bandhiadura, bandhidànscia, bandhidazu, bandhidonzu Etymon srd. Translations French fuite English being on the run Spanish estar en paradero desconocido Italian latitanza German Verborgensein.

bandhidónzu , nm Definition su bandhidare, su istare bandhidandho Synonyms e antonyms bandhiadura, bandhidànscia, bandhidazu, bandhidia Etymon srd. Translations French fuite English being on the run Spanish estar en paradero desconocido Italian latitanza German Verborgensein.

bufonài , vrb: bufonare Definition pigare a unu a errisu, a brullas, a cullonu, a bregúngia, a befa Synonyms e antonyms abbefiare, befai, brugliare, ciascare, collonare Sentences ti ses bufonadu de tanta zente, tue! ◊ a bufonare cun su fogu est comente a si chircare sa morte ◊ bos ndhe sezis bufonendhe, de isse ◊ peri su babbu at bufonau a su fizu prus mannu ca fit galu a códias a si cojubare Etymon itl. buffonare Translations French bouffonner, plaisanter English to play the fool, to laugh at Spanish vacilar Italian burlare, buffoneggiare German verspotten, Possen reißen.

cabbéssu , nm Definition cropu forte giau cun sa manu a cara Synonyms e antonyms bofetada, bussinada, ciafarada, irbirroncu, iscabbessu, iscantargiara, iscantulada, istuturrone, scambussara, sporsugada Sentences ti dongu un'isciarrocada de cabbessus! ◊ dhi at donau unu cabbessu de fai a tremi! Translations French gifle English slap in the face Spanish bofetón Italian ceffóne German Ohrfeige.

cacarèdha , nf: cagadedha, cagaredha Definition su ladamíngiu a meda e fatu in abba, modhe modhe Synonyms e antonyms cachedha, cacarina / alloina, atílimu, corrontza, crussus, iscurrensa, iscussina, iscussura 1, labina, scagaredha, terchinzu Sentences depu portai totu su matzàmini lissiau: tanti gei mi ndi seu pesau una borta po disígiu, pigau a cagaredha! Etymon srd. Translations French diarrhée English the runs Spanish cagalera, cagaleta, diarrea Italian cacarèlla, diarrèa German Dünnpfiff.

cagadía , nf: cogodia Definition fodhe, frutu aortitzu de sa pruna, chi no ammadurat s'ossu e chi no dhu sèberat de sa prupa: abbarrat coment'e teghighedha, buida in mesu, ladita, modhe, in colore tra birde e biancu, bona a papare, de sabore marigosu, e apustis si sicat deunudotu Synonyms e antonyms tacatia 2. s'amistade issoro ch'est finida in cogodia e no si sunt mancu piús faedhados! Scientific Terminology rbr Etymon srd. Translations French fruit rabougri de la ronce English withered fruit of the plum tree Spanish fruto apestado del endrino Italian frutto imbozzacchito del pruno German eingeschrumpfter Frucht des Pflaumenbaums.

calcanzíle , nm: carcangili, carcanzile, cracagnile Definition sa parte de asegus, in is iscarpas, su giru a inghíriu de su cracàngiu, in pitzu de su tacone, s'ispronera Synonyms e antonyms bracangili / cdh. calcagnili Sentences s'óciu atentu connoschet s'imprenta de unu consumau carcanzile Etymon srd. Translations French le derrière d'une chaussure English heelside of the shoes Spanish talón Italian parte posterióre della scarpa German hinterer Teil des Schuhes.

càma , nf: gama 1 Definition basca forte in tempus de istade / cama de focu = su budhidori chi fait su fogu Synonyms e antonyms acamu, calammu, sellente | ctr. frios, friscura Sentences su sole alluinat, sa cama leat s'alenu ◊ a s'ora de meigama, a bólidu arribbant is fadas de logu in circa de s'umbra, fuendi sa cama! (M.Maxia)◊ a cama de sole falabo pro batire azicu de abba frisca ◊ is brebeis tenint cama Surnames and Proverbs smb: Cama Scientific Terminology tpm Etymon ltn. cauma Translations French canicule English the height of summer Spanish canícula Italian canìcola, solleóne German Hundstagehitze.

cambèra , nf Definition camba de pantalone, sa parte de is cambas, donniuna de is perras de is pantalones; is camberas de s'abe: is cambas, is farranchedhas / c. de bértula = camba, fodhe de bértula Sentences duas camberas cosidas paris faghent una paja de pantalones ◊ cartzones bene fatos… una cambera che li falat a carcanzos, s'àtera no li cuguzat sos cambutzos! 2. s'ape est irboitanne frores e portanne chin sas camberas Surnames and Proverbs smb: Cambera Etymon itl. gambiera Translations French jambe du pantalon English a leg of the trousers Spanish pernera, pernil (m) Italian gamba del pantalóne German Hosenbein.

campanniàta , nf Definition passigiada a campu, die passada in campu po ispàssiu Synonyms e antonyms iscampagnada, scampirrada Translations French promenade à la campagne English trip into the country Spanish excursión al campo Italian scampagnata German Ausflug.

campínu, càmpinu , agt Definition nau de erba, chi est de campu, chi creschet chentza trebballada, chentza manígiu o contivígiu de sa gente / sóriche càmpinu = s'alaepedhe, ma fintzas sa sorigàrgia; rusta càmpina = ginia de pínnixi de is matas; pudha càmpina = pidraxu, pitarra; istúrulu càmpinu = isturru niedhu Sentences frores càmpinos ◊ ant ispianadu su monte: l'ant fatu netu che terra càmpina Etymon srd. Translations French des prés English of the meadows Spanish de prado Italian di campo, pratènse German Feld…

càntaru , nm Definition vena de abba chi essit in artu e orruet a ispéndhula, in logu de orroca, de costa; cannedha o tubbighedhu de abba in is funtanellas (grifone púbblicu) Synonyms e antonyms spéndula / cona 1, grifone 1 Sentences tres càntaros giughiat sa funtana: como sunt totos tres iscannedhados ◊ s'abba fit falendhe dae sa roca in d-unu cantaredhu ◊ at postu sa broca a prenare suta de su càntaru ◊ sas feras current a su càntaru a si abbare ◊ de càntaros in sas carrelas bi ndh'at caligunu pro bellesa 2. zuchet una boche crara che de abba de càntaru a denote ◊ ballendhe li falaiat su suore a càntaru! Etymon ltn. cantharus Translations French eau de roche English spring of water falling from the top Spanish manantial Italian véna d'àcqua che cade dall'alto German hinunterfallende Wasserader.