allinnài, allinnàre , vrb rfl Definition fàere a linna; fàere o segare linna; pònnere linna, comente faent is matas creschendho Synonyms e antonyms intostare / linnai 2. issus teniant diritu de allinnai in is arrius 3. su fenu mi allinnat apetotu - naràt su burricu - Etymon srd. Translations French lignifier English to become wood, hardening of a grass Spanish hacerse duro como madera Italian farsi légna, indurirsi di un'èrba German holzig werden.

allúta , nf Definition su allúere (de su fogu, de una lughe o àteru, fintzes de su pentzamentu); dificurtade manna, su si agatare in apretu o arriscu malu Synonyms e antonyms acispada, aframata, alluchetada, allumada, tenta / apretu, arriscu Sentences s'alluta chi at fatu su fogu, za at coitadu a budhire, s'abba! ◊ in tzertos momentos si at coment'e un’alluta de atuamentu (N.Falconi) 2. si ndhe aiat bidu, de allutas, in sa vida sua: a candho at bidu bochindhe zente, a candho s'est agatadu in gherra, a candho che lu fit trazendhe su riu! ◊ si ndhe at bidu, de allutas, Pontetzu: pessa chi l'apo connotu deo a che li colare s'abba fintzas subra! Etymon srd. Translations French flambée English serious danger, burst of flame Spanish llamarada, peligro Italian fiammata, grave perìcolo German Flamme, große Gefahr.

antàle , nm, agt Definition sa parte de ananti de css. cosa, chi est ananti de ccn. cosa Translations French d'en face English in front of Spanish enfrente, delante Italian antistante German gegenüberstehend.

anzonína , nf Definition totu is angiones pigaos o cunsideraos impare / a s'a. = che anzone, acomenti si fait cun o a is angionis Sentences fatendhe s'alte sua matzonina, a sos massajos lis furat sa ua e a tie si dat s'anzonina! (A.M.Scanu) Etymon srd. Translations French tous les agneaux English the whole of lambs Spanish el conjunto de los corderos Italian l'insième degli agnèlli German Lammherde.

apanedhàre , vrb Definition fàere panedhas, una genia de pane, fàere a bisura de panedha Etymon srd. Translations French embuer English to give the form of loaves Spanish hacer pan Italian appanare German in Form von Brotlaiben bringen.

apegài , vrb Synonyms e antonyms afessionare, amorare, apicigai Sentences tzia Filomena si fiat apegada a custa pipia pariat chi dhi fiat filla (G.Ortu) Etymon ctl., spn. apegar Translations French s'accrocher, s'attacher English to stick, to grow fond of Spanish apegarse Italian appiccicare, affezionarsi German ankleben, Zuneigung fassen.

aperdiaméntu , nm Definition su pigare o bochíere a cropos de pedra, gherra a cropos de pedra; su pònnere pedras a pesu in pitzu de calecuna cosa Synonyms e antonyms carranzu, predarjata Etymon srd. Translations French grêle de pierres English hail of stones Spanish apedreamiento Italian sassaiòla German Steinhagel.

aprobài , vrb: aprovai, aprovare Definition cunsiderare bonu, chi andhat bene; foedhandho de iscolas e de istúdiu, passare a unu a sa classe prus ainnanti, prus arta Synonyms e antonyms promòvere Translations French approuver English to approve of Spanish aprobar Italian approvare German billigen, zustimmen, versetzen.

aprussieràu , pps, agt Definition de aprussierai; nau de ccn., chi tenet neghe a prumones po sa prussiera chi portat Translations French silicotique English sick of silicosis Spanish silicótico Italian silicòtico German an Silikose leiden.

arràre , vrb Definition segai arra, sida; fàere moida de sida Synonyms e antonyms assidare, scirrai / bacanare, istripitare, sciumbullai, tzacai Etymon srd. Translations French déboiser English to strip of leaves Spanish retazar, rozar Italian sfrascare German lichten.

arrascótu , nm: arrescotu, arriscotu, errescotu, recotu* 1 Definition de is produtos de su late, su chi apustis piscau su casu essit de su soru (ndhe artzat a pígiu grussu) postu in su fogu a imbudhidare fintzes agiummai a puntu de pesare búdhidu / a. martedhu = soru chi si mànigat a brou e chiu, paris cun sa zota; a. matzi modhi = soru fatu Synonyms e antonyms arricu 1, brotzu 1, martadhu, martzedhu, soru, sorugotu Sentences papant arrescotu e cagiadu Scientific Terminology mng Translations French ricotta (fromage très voisin du sérac) English ricotta (kind of cottage cheese) Spanish requesón Italian ricòtta German Molkenkäse.

arrennegàda , nf Definition su si arrennegare, carda de arrennegu, de tzacu Synonyms e antonyms imbirdinonzu, inchestiada, inchietada, infellonidura, chíntera / ttrs. arrinigada Etymon srd. Translations French colère English fit of anger Spanish enfado Italian arrabbiatura German Ärger.

arróscu , nm, nf: arruscu, orrusca, rusca* Definition su pígiu de corgiolu chi abbarrat a su suérgiu apustis bogau su ortigu, corgiolu de is matas Sentences bollu su ortigu cun s'arruscu interu comenti ndi dhu bogant de su truncu de su suérgiu Scientific Terminology rbr Translations French seconde couche externe de l'écorce du chêne-liège English second rind of cork-tree Spanish segunda capa del corcho Italian secónda scòrza del sùghero German die zweite Korkrinde.

arrúllu , nm Definition sa boghe, su càntidu de culumbos e trúturis Etymon spn. arrullo Translations French roucoulade English cry of the turtledove Spanish arrullo Italian vèrso della tórtora German turteln.

àtzula , nf Definition fundhurúgiu de sa lissia Synonyms e antonyms bogaderi, sàciula* Translations French charrée English rest of ash inside an ash pan Spanish cernada Italian ceneràccio German Laugenasche.

babbucéri , nm Definition maistu, sabbateri chi faet babbúcias Etymon srd. Translations French pantouflier English maker of slippers Spanish zapatillero Italian pantofolàio German Hausschuhmacher.

bàdula , nf: Definition su istare foedhandho meda, coment'e capacidade de foedhare cun facilidade ma fintzes coment'e chistionu chentza cabu Synonyms e antonyms allegantina, apísciulu, argiolu 1, baràglia, ciaciarra, ciaramedha, ciarra, lúlluru, nànnara, paraleta, ragàglia Sentences custas sunt veridades, no bàdulas de binu! Etymon srd. Translations French bavardage, babillage English gift of the gab Spanish labia, parla Italian parlantina German Zungenfertigkeit.

barasòne , nm: barisone, barrasone, barrasoni, barrisone, berrisone, erisone Definition nae de linna, de sida arrasposa e ispinosa Synonyms e antonyms arrasolu, bangazu, barrasolu, carrasprone, ghirrisone, istupu, mètere, rasitu, raspisone, tupisone / cdh. varrasoli Sentences cun berrisones, ruspisos e matas perdes tempus e pudas in debbadas ◊ fit s'ozastredhu ténneru naschidu: pariat unu síriu a prantone, ma curpa de no èssere inferchidu est torradu una tupa a berrisone (L.Marteddu) 2. bufa impresse, chi no b'at berrisones in cussu late! Surnames and Proverbs smb: Barisoni Etymon srdn. Translations French broussailles English a tangle of dry branch Spanish zarzal Italian sterpame German Gestrüpp.

batagliòla , nf Definition gherra a cropos de pedra Synonyms e antonyms aperdiamentu, predarjata / cdh. batadhola Translations French bataille à coups de pierres English hail of stones Spanish pedrea Italian sassaióla German Steinhagel.

batalímba , nf: batilimba, batilinga Definition genia de erba (e frutu puru) bona po fàere tinta orrúbia, tinta de sorixedha, po tínghere orrobba o fintzes àteru (a s'arraighina a logos dhi narant intinta) Synonyms e antonyms arrúbbia, atzotalimba, ciorisedha, colalati, orighedha 1, pigalati, ratalimba, rúgia Scientific Terminology rba, Rubia peregrina Etymon srd. Translations French garance English kind of madder Spanish rogeta Italian róbbia selvàtica German eine Krappsorte.

«« Search again