Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

abborrigàda , nf: abburricada, burrigada* Definition brulla pesante, giogu de martzocu: una brulla ti fatzo, un'ogu ti ndhe bogo Synonyms e antonyms ghelea, molentada, tontesa Sentences fatu m'at sa mascarada proite mi cheriat bellu, ma no b'at piús apellu fata chi est s'abburricada! (G.Atzori) Translations French sottise, bêtise English bad joke Spanish borricada Italian brutto schérzo, spropòsito German schlechter Scherz, großer Fehler, Dummheit.

barzellèta , nf Definition contighedhu de pagos foedhos po fàere a erríere Synonyms e antonyms vocàbbulu Translations French histoire English joke Spanish chiste Italian barzellétta German Witz.

bèfa , nf: befe Definition cosa chi si narat, o si faet, po erríere de unu, pigare in giru, fintzes a disprétziu Synonyms e antonyms allera, arréula, atrecu, béfula, bisera, ciacota, cionfra, deleu, dellezu, dríngula, iscàranu, iséria, mofa, siera Idioms csn: leare a befe a unu, pònnere in befa a unu; èssiri sa befa de totus = èssere a risu de totugantos; fàgheresi a befe, a una befe = fàgheresi a tretu de fàghere a ríere sa zente, fintzas imbrutàresi; prànghere sa befe = (nau de chini pigat a befa is àterus), fai arriri, torrai a puntu de si ndi befai is àterus, una genia de pratu torrau; èssiri totu befas = befulianu Sentences non mancat s'allirghia e intra óminis e féminas si intzutzullant part'e pari fadendusí befas e brullitas ◊ lu giughent a befe pro sas birgonzas chi faghet ◊ proite est chi ti as fatu de me sa befe? ◊ za si ndhe ant a fàghere de sa befe, chi no semus bonos mancu a nos fàghere su fogu!…◊ cussu est sa befe de totu sa bidha: za si ndhe rient pagu!…◊ mi so fatu a una befe colendhe in su ludrau ◊ is dus fradis funt torraus po si dha fai pagai, a Cucudedhu, sa befa chi dhis iat cuncodrau 2. ma càstia una befa, mi as fatu trobiri s'arregionamentu e immoi no arrenèsciu a ti dhu ispiegai! 3. sa befe chi teniat, pro sos àteros, como che la pranghet: totu sa bidha si ndh'est rindhe, de isse! Surnames and Proverbs prb: chini befas fait, in befas benit ◊ onzi befe si pranghet! Etymon itl. Translations French tour, farce English cheat, joke Spanish befa, mofa, escarnio Italian bèffa German Spott.

botài , vrb: botare Definition pigare a befa, betare botas, foedhare a befa de ccn. Synonyms e antonyms diciare, isciafetai Etymon srd. Translations French plaisanter, badiner, persifier English to joke (about s.o., stg.) Spanish picar, vacilar Italian motteggiare German spötteln.

brúglia , nf: brulla, búrula Definition cosa chi si narat o chi si faet a ccn. po erríere, a giogu; cosa nada chentza èssere, ma po cullonare, a giogu / min. brulleta, brullita, brullighedha Synonyms e antonyms badalocu, bischíglia, búglia, ciacota, ciasca, cistu, coglionella, tzigota / cdh. búrrula Idioms csn: brulla bíschida = grai, chi ofendit puru; poderai, agguantare sa b. = lassàresi fàghere sa brulla chentza si ofèndhere; leare a unu a brullas = a manera de dhu ingioghitai, de dhu fai a arriri; leare una cosa a b. = chentza bi crere, chentza li dare importu; intrai in b. = istare a sas brullas, baliare sas brullas e fàgherendhe puru; nàrrere sa veridade in brulla = brullare ma nendhe sa veridade etotu a manera chi s'àteru no si ofendhat; fàghere cosa a brulla = brullendhe, cherindhe brullare (ctr. abberu) Sentences issa puru ciai est tropu chíschina, no poderat mancu una brulla! ◊ arratza de brulla chi l'at zogadu, su sonnu!…◊ cun sas brullas tuas mi ch'est colada s'ora! ◊ bae chi no est abberu, cussu, ti l'ant nadu a brulla! ◊ chini non bàliat brulla no intrit in giogu! 2. no ti la les a brulla ca est cosa grave! ◊ brullighedha, gai, chi l'ant fatu…, azummai l'aiant mortu! ◊ brulla lu cres, tue, su dannu chi ant fatu!…◊ una brulla ti fatzu e un'ogu ti ndi bogu Translations French plaisanterie English joke Spanish broma Italian schérzo German Spaß.

búglia , nf: búlia Definition cosa chi si narat o chi si faet a ccn. po erríere, a giogu; cosas chi narant chentza chi siant berus / min. buglita Synonyms e antonyms badalocu, bischíglia, brúglia, ciacota, ciasca, cistu, coglionella, tzigota Idioms csn: búglia cana, bíschida = brulla manna, mala, giogu de martzocu, ghelea; ómine de búglia = brullanu Sentences no mi at a fàghere una búglia de padre chircante, no?! ◊ su molinu betzu no fit ebbia logu de fadiga, ma de rotólliu ue pro búglia innotzente si riiat isetendhe a maghinare ◊ mai si est annuzadu pro sa búglia, isse Etymon ctl. bulla Translations French plaisanterie, raillerie English joke Spanish broma Italian schérzo, corbellatura German Scherz.

bugliàre 1 , vrb: (bu-glia-re) buliai Definition fàere o nàrrere brullas / búglia bugliendhe = pariat ca no fiat berus e fiat berus etotu Synonyms e antonyms brugliare, bufonai, buglitare, chestiare, ischeltiare Sentences cun su binu candho est bonu no cheret chi si bi búgliet, ca poi chi si che ingúgliet si búgliat de su padronu! (Piras)◊ intrat búglia bugliendhe e s'imbreagat Surnames and Proverbs prb: búglia búglia si narat sa veridade Etymon srd. Translations French plaisanter English to joke Spanish bromear Italian scherzare German scherzen.

ciacòta , nf, nm: ciacotu, giocotu, tzacota Definition grandhe ispàssiu, befa de erríere meda, bregúngia, cosa chi si narat o chi si faet a ccn. po erríere, po dhu ibregungire; papada manna / fàghere a unu a ciacota = pistàrelu faghíndhelu a befe, abbirgonzare Synonyms e antonyms allera, arréula, atrecu, befa, ciasconu, cionfra, deleu, dríngula, iscàranu, iséria, mofa, siera / badalocu, bischíglia, brúglia, ciasca, cistu, inciascu, tzigota / rebbota Sentences de tue si faghent ciacota ◊ oh fiza, cumportada ti ses che alivesa in vista a totu: ti esseras retirada pro no dare unu símile ciacotu! 2. custos giòvanos gighent s'ànima a tzacota e cantant solu candho sunt bufados Etymon spn. chacota Translations French plaisanterie English joke Spanish mofa Italian bèffa, schérzo German Streich, Scherz.

ciàsca , nf, nm: ciascu, sciascu, tzascu Definition cosa chi si faet o si narat tanti po erríere, a giogu, o fintzes po pigare a befa, fàere a bregúngia Synonyms e antonyms badalocu, befa, bischíglia, brúglia, ciacota, ciàschidu, ciascaria, cistu, tzigota Idioms csn: ite ciascu!… = arratza de divertimentu, ita spàssiu!…; (nadu de fémina) donai ciascus a unu = lassare s'ammoradu Sentences no l'ant cumpresa sa ciasca: solu tue, mala pasca, ti ndhe ses riendhe arreu! ◊ giughiat a inghíriu persones afiotadas a gridos de ciascu e befe ◊ no cretais chi est ciascu su chi seu nendi! ◊ cardampuleri, giogulanu, ti cumbidat po ti contai ciascus o po cantai a mutetus 2. sa limba sighit su destinu sou a ciascu de chie l'est istropiendhe ◊ como su trenu, a ciascu de su progressu, invece de acelerare si est arressu (L.Ilieschi) Etymon spn. chasco Translations French blague, plaisanterie English joke Spanish chiste, chasco Italian barzellétta, cèlia, battuta di spìrito German Witz, Scherz.

coglionèlla , nf Definition cosa chi si narat o chi si faet a ccn. po erríere, a giogu Synonyms e antonyms badalocu, bischíglia, brúglia, brullaria, ciacota, ciasca, cistu, tzigota / cdh. cugliunella Sentences sos cumpanzos mi naraiant gai pro coglionella Translations French plaisanterie English joke Spanish broma Italian corbellatura, burla, schérzo German Spott, Scherz.

diciàre , vrb Definition contare o nàrrere cosas alligras, fàere essias de erríere, nàrrere brullas Synonyms e antonyms botai Etymon srd. Translations French plaisanter English to joke about Spanish bromear Italian motteggiare German scherzen, spaßen.

ghelèa , nf Definition brulla mala, befa, giogu de martzocu; su burdellu chi si faet in logu de festa; genia de trumentu po ccn. cosa / a ghelea = in ziru Synonyms e antonyms befa, belea, bergugna, gherda 1, isfrorígiu / carralzu / matratamentu Sentences ant fatu sa ghelea de lu bèndhere a sa zustíssia, su bandhiu ◊ si, comente tzapadu ant sa manta, tzapadu aiant sa pessone mea, za mi l'aiant fata sa ghelea! (A.G.Solinas)◊ fit una ghelea chi li fint fachendhe pro illudratzare su lumen suo ◊ sas gheleas fràzicant su mundhu de malidade ◊ li apo cumbinau una ghelea chi si ndh'at a ammentare pro cantu durat! 3. Elias si l'intendhiat cun sa connada, ma custa ghelea no podiat istare sèmpere cubada Translations French plaisanterie de mauvais goût English bad joke Spanish broma pesada Italian brutto schérzo German schlechter Scherz.

istròfa , nf Definition cosa chi si narat a befa, po erríere Synonyms e antonyms ciacota, cionfra, dríngula Sentences oe sas istrofas sunt chitulanas Translations French lazzi English joke Spanish salida, broma Italian lazzo German Schnurre.

tontedàde , nf: tontidade, tontidadi Definition su èssere tontos, pagu abbistos; cosa o fata de tontos, fintzes cosighedha de pagu contu, de perunu importu, fata chentza pentzare Synonyms e antonyms abborrigada, molentada, tontesa, tontímine | ctr. abbistesa, inteligéntzia Sentences galu como m'irfríghino sa tontedade mia chi mi at illuinau che sole de tríulas 2. at fatu una tontidadi aici manna chi nc'istrumpat un'ómini a cuadhu! ◊ s'ómini prus sàbiu ndi fait assumancu una a sa dí, de tontidadi 3. a fai cussu trabballu est una tontidadi Etymon spn. tontedad Translations French stupidité, bêtise English dullness, joke Spanish torpeza, tontería Italian ottusità, cretinata German Stumpfheit.

trèta , nf Definition brulla, funtzione mala, fata chi ofendhet, dannu, unu pagu coment'e traitoria chi s'àteru no si podet ibertare Synonyms e antonyms estremagiogu, ingànniu, trampa, trastamèngia / abborrigada Sentences su santu est istrammancau po treta de cussus ◊ sa treta de s'incasada pitzigada si dh'iat una fémmia chi dhui aiat me in cussa cambarada ◊ cumandendimí a dedí e a denoti sentza de mi giai mancu unu giantésimu, própiu a imi depiat fai custa treta?! ◊ bollu connosci sa treta cuada chi ndi furat su pani a is fradis mius ◊ mischina, ge no nd'at a fai calincuna treta maba?! ◊ arratza de treta de dhi fai, tui puru, agiummai no torrat in trassa de s'atzíchidu! 2. cun totu custu chi apo tentu de fàghere no apo àpidu sa treta de essire mancu a sa gianna! Etymon spn. Translations French embûche, plaisanterie de mauvais goût English ambush, bad joke Spanish treta Italian insìdia, brutto schérzo German Hinterlist.