Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

abbarracài , vrb Definition pònnere o fàere barracu, istare in campu a crocare Synonyms e antonyms intendai Translations French camper English to camp out, to erect huts Spanish acampar, abarracar Italian baraccare, attendarsi German Barackenlager aufschlagen.

arritzàre , vrb Definition pònnere prantau, istrantagiau, pesare; nau de sa natura de su mascu, inchibberare, fàere tètera (aus. àere) Synonyms e antonyms fichire, istantargiai, pesai / arretae | ctr. arrúiri, corcare Sentences fit meses e meses fulliau, no arritzabat prus ◊ fit lavandhe in su riu e si ndh'est arritzada a si che ispàrghere pacos turunzos 2. ite at a chircare fémina candho nachi mancu arritzat! Etymon itl. Translations French dresser English to erect Spanish levantar, erguir Italian rizzare German aufrichten.

ficàre , vrb Definition pesare, pònnere istrantagiau, prantau, pesaresindhe istrantàgiu, pesaresindhe de letu sanandho de ccn. maladia Synonyms e antonyms arritzare, fichire, istantargiai, pesai, pònnere, sanai | ctr. crocai, incruai Idioms csn: ficare de renes = andai mellus, assusai, tènniri prus pagu abbisòngius; ficare simpatia, ódiu a unu = ghetai, pònnere, àere, muntènnere simpatia, ódiu a unu; ficare che preneta = incravai de no si mòviri prus; ficare dentes a una cosa = intràreli dentes, resessire a la segare a dentes, a ndhe istacare unu mossu Sentences ficadindhe ritzu, ca corcadu no andhat bene a fàghere custa cosa! ◊ ficare unu furcarzu, unu rocu, puntzas in su muru ◊ si l'at cotadu suta, gherrendhe, e li at ficadu sos benugros in mata 2. una die non ficheis piús e nos lasseis pro sempre ◊ gasi giompant a cras e chi si fichent! ◊ si fico dae letu isto in terra frundhidu Translations French ériger, enfoncer, s'élever English to erect, to hammer, to get up Spanish erigir, hincar, levantarse Italian erìgere, conficcare, alzarsi German errichten, einschlagen, aufstehen.

fichídu , pps, agt: fichitu, fichiu Definition de fichire; chi est postu prantau (o fintzes chi est sanu); chi est sèmpere in mesu in cosas chi no depet; nau de logu, chi est in calada meda Synonyms e antonyms ficadu, istantàrgiu, ritzu / arratu, ràbidu | ctr. corcadu, rutu Idioms csn: èssere male fichidu (nadu de zente) = ritzu ma malàidu, malesanu; èssiri fichiu che su mércuris = sempre in mesu in donzi chistione; fichiu che turra in culurgioni, che púncia in taba = fichetu, sempre in mesu in donzi cosa 2. si est sempre costumadu de iscultare s'Evangéliu cun sa persone fichida ◊ sos runaghes sunt ancora fichidos ◊ cudhu corvu istaiat in fraile fichidu subra de duas ancas deretas che àscia de raju ◊ tantu tempus in s'ispidale, so sempre a cantu reo fichidu! ◊ so rutu a binugos fichidos 3. est sempri fichiu: in dónnia cosa dhoi depit èssi cussu! ◊ fichitos e cuenteris ant a dimannare deretos 4. su logu a laore no fit bonu ca bi aiat palas fichidas e rocas Translations French debout, dressé English erect Spanish levantado, entrometido Italian ritto, invadènte German aufgestanden, aufrecht, aufdringlich.

istantargiài , vrb: istentargiare, istentarzare, istrantaxai, stantarxai Definition pesare o pònnere fichiu, prantau, nau fintzes in su sensu de migliorare, torrare in bonu, torrare a biu Synonyms e antonyms arritzare, ficare, istantalissare | ctr. colcare Sentences soi istantargendumindi! ◊ ghetat un'itzérriu e si nd'istrantaxat debressi ◊ si ndi fiat istrantaxau a corpu e m'iat aferrau 2. bollu chi sa domu si ndi torrit a istantargiai ◊ ita chi si ndi torràt a istrantaxai e dhu biriat aici sa pobidha!… Etymon srd. Translations French redresser, dresser English to erect Spanish enderezar, levantar, erguir Italian drizzare, rizzare, èrgere, drizzarsi German aufrichten, erheben, sich aufrichten.

réu , agt Definition chi est postu istrantagiau, prantau in terra, cun is peis in terra coment'e candho si camminat / istare a sa rea = arreare a sa ritza; èssere a boghe rea = a boghes postas, a tzérrius Synonyms e antonyms ficadu, istantàrgiu, pesadu, ritzu | ctr. corcadu, sétzidu, tambuladu Sentences pesa reu! ◊ sa rughe ndhe l'ant ficada rea ◊ non balet chi ti solvas in suore crabiolendhe, pesèndhedi reu suta sas ancas de su domadore (G.Raga)◊ s'imbriagu mancu si l'afurcarzant istat reu ◊ apenas mi as bidu reu mi as iscutu a terra ◊ apo a torrare a bois, bidustos fustialvos: isetàdemi reos! (V.Falchi) 2. sa mama fit a boghe rea giamendhe de continu su fizu Surnames and Proverbs prb: sacu bóidu no rezet reu Etymon srd. Translations French debout English erect Spanish erguido, recto Italian ritto German aufrecht.

stantàrgiu , agt: istantàrgiu*, stantarxu, stentàrgiu, strantàrgiu, strantaxu, strentaxu Definition chi est a peis in terra e a conca in artu, o a manera de assimbigiare a persona prantada, ficada, cun sa parte de pònnere a fundhu in terra e in pitzu sa chi depet istare in artu / a sa strantaxa = a sa ritza, istendhe ritzos Synonyms e antonyms daretu, ficadu, intentarzu, reu, ritzu / cdh. stantàgliu | ctr. corcau, rutu Translations French bien droit English erect Spanish recto, erguido Italian ritto, erètto German aufrecht, gerade.

tirentínu , agt: tirintinu Definition nau de unu, chi est téteru che brocu de cantu si credet, o fintzes chi est càdriu, lestru Synonyms e antonyms tiradu / ritzu, téteru Sentences caminat a passu lestru e tirentinu Translations French plastronnant English erect Spanish tieso, engallado Italian erètto, impettito German aufrecht.