abbarracài , vrb Definizione
pònnere o fàere barracu, istare in campu a crocare
Sinonimi e contrari
intendai
Traduzioni
Francese
camper
Inglese
to camp out,
to erect huts
Spagnolo
acampar,
abarracar
Italiano
baraccare,
attendarsi
Tedesco
Barackenlager aufschlagen.
arritzàre , vrb Definizione
pònnere prantau, istrantagiau, pesare; nau de sa natura de su mascu, inchibberare, fàere tètera (aus. àere)
Sinonimi e contrari
fichire,
istantargiai,
pesai
/
arretae
| ctr.
arrúiri,
corcare
Frasi
fit meses e meses fulliau, no arritzabat prus ◊ fit lavandhe in su riu e si ndh'est arritzada a si che ispàrghere pacos turunzos
2.
ite at a chircare fémina candho nachi mancu arritzat!
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
dresser
Inglese
to erect
Spagnolo
levantar,
erguir
Italiano
rizzare
Tedesco
aufrichten.
ficàre , vrb Definizione
pesare, pònnere istrantagiau, prantau, pesaresindhe istrantàgiu, pesaresindhe de letu sanandho de ccn. maladia
Sinonimi e contrari
arritzare,
fichire,
istantargiai,
pesai,
pònnere,
sanai
| ctr.
crocai,
incruai
Modi di dire
csn:
ficare de renes = andai mellus, assusai, tènniri prus pagu abbisòngius; ficare simpatia, ódiu a unu = ghetai, pònnere, àere, muntènnere simpatia, ódiu a unu; ficare che preneta = incravai de no si mòviri prus; ficare dentes a una cosa = intràreli dentes, resessire a la segare a dentes, a ndhe istacare unu mossu
Frasi
ficadindhe ritzu, ca corcadu no andhat bene a fàghere custa cosa! ◊ ficare unu furcarzu, unu rocu, puntzas in su muru ◊ si l'at cotadu suta, gherrendhe, e li at ficadu sos benugros in mata
2.
una die non ficheis piús e nos lasseis pro sempre ◊ gasi giompant a cras e chi si fichent! ◊ si fico dae letu isto in terra frundhidu
Traduzioni
Francese
ériger,
enfoncer,
s'élever
Inglese
to erect,
to hammer,
to get up
Spagnolo
erigir,
hincar,
levantarse
Italiano
erìgere,
conficcare,
alzarsi
Tedesco
errichten,
einschlagen,
aufstehen.
fichídu , pps, agt: fichitu,
fichiu Definizione
de fichire; chi est postu prantau (o fintzes chi est sanu); chi est sèmpere in mesu in cosas chi no depet; nau de logu, chi est in calada meda
Sinonimi e contrari
ficadu,
istantàrgiu,
ritzu
/
arratu,
ràbidu
| ctr.
corcadu,
rutu
Modi di dire
csn:
èssere male fichidu (nadu de zente) = ritzu ma malàidu, malesanu; èssiri fichiu che su mércuris = sempre in mesu in donzi chistione; fichiu che turra in culurgioni, che púncia in taba = fichetu, sempre in mesu in donzi cosa
2.
si est sempre costumadu de iscultare s'Evangéliu cun sa persone fichida ◊ sos runaghes sunt ancora fichidos ◊ cudhu corvu istaiat in fraile fichidu subra de duas ancas deretas che àscia de raju ◊ tantu tempus in s'ispidale, so sempre a cantu reo fichidu! ◊ so rutu a binugos fichidos
3.
est sempri fichiu: in dónnia cosa dhoi depit èssi cussu! ◊ fichitos e cuenteris ant a dimannare deretos
4.
su logu a laore no fit bonu ca bi aiat palas fichidas e rocas
Traduzioni
Francese
debout,
dressé
Inglese
erect
Spagnolo
levantado,
entrometido
Italiano
ritto,
invadènte
Tedesco
aufgestanden,
aufrecht,
aufdringlich.
istantargiài , vrb: istentargiare,
istentarzare,
istrantaxai,
stantarxai Definizione
pesare o pònnere fichiu, prantau, nau fintzes in su sensu de migliorare, torrare in bonu, torrare a biu
Sinonimi e contrari
arritzare,
ficare,
istantalissare
| ctr.
colcare
Frasi
soi istantargendumindi! ◊ ghetat un'itzérriu e si nd'istrantaxat debressi ◊ si ndi fiat istrantaxau a corpu e m'iat aferrau
2.
bollu chi sa domu si ndi torrit a istantargiai ◊ ita chi si ndi torràt a istrantaxai e dhu biriat aici sa pobidha!…
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
redresser,
dresser
Inglese
to erect
Spagnolo
enderezar,
levantar,
erguir
Italiano
drizzare,
rizzare,
èrgere,
drizzarsi
Tedesco
aufrichten,
erheben,
sich aufrichten.
réu , agt Definizione
chi est postu istrantagiau, prantau in terra, cun is peis in terra coment'e candho si camminat / istare a sa rea = arreare a sa ritza; èssere a boghe rea = a boghes postas, a tzérrius
Sinonimi e contrari
ficadu,
istantàrgiu,
pesadu,
ritzu
| ctr.
corcadu,
sétzidu,
tambuladu
Frasi
pesa reu! ◊ sa rughe ndhe l'ant ficada rea ◊ non balet chi ti solvas in suore crabiolendhe, pesèndhedi reu suta sas ancas de su domadore (G.Raga)◊ s'imbriagu mancu si l'afurcarzant istat reu ◊ apenas mi as bidu reu mi as iscutu a terra ◊ apo a torrare a bois, bidustos fustialvos: isetàdemi reos! (V.Falchi)
2.
sa mama fit a boghe rea giamendhe de continu su fizu
Cognomi e Proverbi
prb:
sacu bóidu no rezet reu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
debout
Inglese
erect
Spagnolo
erguido,
recto
Italiano
ritto
Tedesco
aufrecht.
stantàrgiu , agt: istantàrgiu*,
stantarxu,
stentàrgiu,
strantàrgiu,
strantaxu,
strentaxu Definizione
chi est a peis in terra e a conca in artu, o a manera de assimbigiare a persona prantada, ficada, cun sa parte de pònnere a fundhu in terra e in pitzu sa chi depet istare in artu / a sa strantaxa = a sa ritza, istendhe ritzos
Sinonimi e contrari
daretu,
ficadu,
intentarzu,
reu,
ritzu
/
cdh. stantàgliu
| ctr.
corcau,
rutu
Traduzioni
Francese
bien droit
Inglese
erect
Spagnolo
recto,
erguido
Italiano
ritto,
erètto
Tedesco
aufrecht,
gerade.
tirentínu , agt: tirintinu Definizione
nau de unu, chi est téteru che brocu de cantu si credet, o fintzes chi est càdriu, lestru
Sinonimi e contrari
tiradu
/
ritzu,
téteru
Frasi
caminat a passu lestru e tirentinu
Traduzioni
Francese
plastronnant
Inglese
erect
Spagnolo
tieso,
engallado
Italiano
erètto,
impettito
Tedesco
aufrecht.