cò, còa , nf: coda,
cou Definition
s'úrtimu tretu de s'ischina, mescamente in d-unos cantu animales sa parte chi abbarrat pendhendho fora de s'ischina; s'úrtima parte, sa de asegus, sa de bàsciu, de una css. cosa mescamente si est longa, pentzada coment'e su contràriu de sa conca o parte de ananti: si narat fintzes de unu tempus chi benit a úrtimu; in sa carena de su cristianu su tretu chi arresurtat, in pitzu, tra is còscias e sa bentre candho unu est ciciu; in cobertantza, sa natura de su mascu / min. coita, coutza / dhue at erbas o partes de un'erba (s'ispiga, s'iscova de su frore) chi ant a númene, coment'e primu elementu, su foedhu coa: coa de gatu, de topi, de cuadhu, de lèpuri, de margiani
Synonyms e antonyms
úrtimos
/
daisegus
Idioms
csn:
trotoxai, allorigare sa coa; fàghere de coa = isciamiai sa coa; coa mirrada = coa ritza, pesada tètera a punta in artu; passai sa manu in sa coa a unu = solingare, fàghere s'ala a ccn. iscusèndhelu; zúghere, pònnere, portai sa coa in mesu de ancas, in mesu de perras = tímiri, èssiri timendi, timi timi; coa de argiola = ischivozu, s'úrtimu laore chi abbarrat de collire, mescamente brutu e metzanu; semenare una coa de trigu (o àteru)= seminai un'arroghedhu de terrenu (a trigu, o àteru); leare, zúchere, portai, sètziri a unu in coa, in codas, in cò = leare, pònnere subra de ancas istendhe sétidos; tirai a petz'e coa = tirare a longas, tirai acoa; sa coa est mala a iscroxai = s'úrtima parte de unu triballu, de una chistione, est prus difítzile, prus inzotosa; giúghere a un'animale coa coa = avatu, acanta meda; andai o èssiri coas coas = codiau, a úrtimu; martis de coa = martis de carrasegare; acoa, a part'e coa = apustis; a ora de coa = assassegus, a sa fine de sos contos; ita coa at fatu cussa cosa? = ite fine at fatu?, a inue est dada?; a coa a… = fintzas a, a candho a…, de immoi a…, in totu su tempus, meda, de inoghe a…; "coa de fogu" o "coa de ferru" = zenias de puzones
Sentences
su cane est faghindhe de coa: depet àere puntadu carchi cosa ◊ boes, àinos e cadhos zughent sa coa longa ◊ sa cou de su burricu est longa
2.
zughet sas coas de sa munnedha traza traza ◊ lea su titone a sa coa ca est budhidu! ◊ si est sétidu in coa de carru
3.
a fàghere cussa faina che daet a coa (o a coas) de chida, de mese, de annu ◊ est abbarradu a coa ◊ a lassai sa cosa a cò andat mali ◊ a co'a bènnere tue est s'àinu mortu de su risu, irmasionadu! ◊ a co'a fàghere nois bi cheret meda ◊ a co'a tandho amus totu fatu ◊ su pentzamentu de coa est su prus zustu
4.
oi biu bussinadas de chini apu portau in cò ◊ sa mama si at leadu su pitzinnu in coa ◊ sa pitzinna si che lassat alleriare de s'anninnia in codas de sa mama
5.
a su preitzosu no dhi passis sa manu in sa coa: bollit puntu! ◊ aturas cun sa coa in mesu de perras! ◊ si est fuiu che cani fertu a coa ◊ is fillus no callant a ciorbedhu si su babbu o sa mama dhis narat cosa e s'àteru dhis passat sa manu in sa cò!
Surnames and Proverbs
smb:
Coa, Coas, Coda
/
prb:
mezus conca in domo sua chi no coa in domo anzena
Scientific Terminology
crn
Etymon
ltn.
coda
Translations
French
queue,
giron
English
tail,
lap
Spanish
cola,
rabo,
regazo
Italian
códa,
grèmbo
German
Schwanz,
Schoß.
coàcia , nf, nm: coàciu 1,
coatza Definition
sa punta de sa coa, sa parte de sa coa de is pigiones; sa punta de unu chintórgiu, de una fune o de àteru deasi; s'iscutuladura de su linu, sa pagighedha chi che dhi orruet (ndhe preniant is banitas)
Synonyms e antonyms
coitza,
cúmmiru,
punta
Sentences
sa coatza de sa fune, de sa tzinta, de sa litranga
Scientific Terminology
crn
Etymon
srd.
Translations
French
extrémité de la queue,
croupion
English
rump
Spanish
extremidad de la cola
Italian
estremità della códa,
codrïóne degli uccèlli
German
Bürzel.
codúdu , agt: coudu Definition
chi giughet coa, coa longa / ustedhu c. = itl. cométa
Synonyms e antonyms
coaciudu
Etymon
srd.
Translations
French
qui a la queue
English
tailed
Spanish
caudado
Italian
caudato
German
geschwänzt.
coedòpi , nf Definition
coa de topi: calidades diferentes de erba de sa matessi genia nadas deosi ca portant s'ispiga coment'e una coa de sórighe
Scientific Terminology
rba, Alopecurus bulbosus, Alopecurus pratensis, Phleum pratense, Cynosurus cristatus
Etymon
srd.
Translations
French
queue de rat
English
rat tail
Spanish
cola de zorro,
fleo de los prados
Italian
codolina
German
Ackerfuchsschwanz.
coítza , nf Definition
sa coatza o punta de su foete o de cosas deasi
Synonyms e antonyms
coàcia
/
cdh. cuditza
Surnames and Proverbs
smb:
Coizza
Translations
French
petite queue,
extrémité
English
small tail,
end
Spanish
colita
Italian
pìccola códa,
estremità
German
kleiner Schwanz,
Ende.
iscoitài, iscoitàre , vrb: iscoitzare,
scoetai Definition
iscutulare sa coa; mòvere a cropu de dónnia betu comente faet su pische, su lampu e àteru (nau fintzes in su sensu de fuire); iscabbúllere, isfrancare
Synonyms e antonyms
ischirchinare
/
iscabbúllere
Sentences
bido su cane meu iscoitzendhe
2.
sos carabbineris truvant sos cavadhos e acudint a ndhe víere unu iscoitandhe in sa malesa ◊ sos lampos iscoitant de una parte a s'àtera de s'aera
3.
duos ant pilisau briga e sa muzere de s’unu est andhada a che iscoitare su maridu de manos de s'àteru ◊ deo voche apo iscoitadu dae manos de sos inimicos vostros!
Etymon
srd.
Translations
French
frétiller de la queue,
se démener
English
to wag its tail,
to squirm
Spanish
colear,
menear,
escabullirse
Italian
scodinzolare,
dimenarsi
German
schwänzeln,
sich hin und her bewegen.
scoetài , vrb: iscoitai*,
scoitai,
scuetai Definition
iscaviare sa coa, mòvere a cropu de dónnia betu; andhare a egas e a ogas comente faet su pische o su lampu; pigare s'àteru a frandhigos po si dhu fàere a sa manu, po dhu tènnere a favore / avb.: andai scoita scoita = bantzighendhe o saidendhe su culu
Synonyms e antonyms
brincae,
fruschinare,
ischirchinare
/
fuire
Sentences
su pisci aintru de sa retza scoetàt e si moviat che ànimas in pena ◊ scoetat coment'e un'anguidha ◊ no ti ndh'atzichist chi scoitant is lampus! ◊ scuetant is murenas in s'àcua de su mari ◊ scuetat su corou
2.
no dhui fuat mancunu giassu acantu ci scoitai
3.
totu est chi scoetist: dèu mancu ti sumu! (G.Mura)
Translations
French
frétiller,
remuer la queue
English
to dart,
to frisk
Spanish
deslizarse,
escabullirse
Italian
guizzare
German
schnellen.
stíca , nf, nm: isteca*,
sticu 1 Definition
genia de pértiga (es. po giogare a bigliardu, ma fintzes a intacas po misurare cosa), pertighedha (es. de ventàgliu); orrugu de cosa longhitu, tauledha, travedha, pruschetotu sa chi si ponet in s'ispola, o, prus curtza, a tupare unu de is tres istampos de sa carrada
Synonyms e antonyms
tzola
Translations
French
baguette,
queue,
baleine
English
stick,
cue,
splint
Spanish
varilla
Italian
stécca
German
Stab,
Stock,
Stange.