Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

abbacòta , nf: abbagota, acuagota Definition cosa picigosa fata cun abba po atacare impare cosas diferentes (mescamente linnàmene) Etymon srd. Translations French colle English glue Spanish pegamento, cola Italian còlla German Leim.

cò, còa , nf: coda, cou Definition s'úrtimu tretu de s'ischina, mescamente in d-unos cantu animales sa parte chi abbarrat pendhendho fora de s'ischina; s'úrtima parte, sa de asegus, sa de bàsciu, de una css. cosa mescamente si est longa, pentzada coment'e su contràriu de sa conca o parte de ananti: si narat fintzes de unu tempus chi benit a úrtimu; in sa carena de su cristianu su tretu chi arresurtat, in pitzu, tra is còscias e sa bentre candho unu est ciciu; in cobertantza, sa natura de su mascu / min. coita, coutza / dhue at erbas o partes de un'erba (s'ispiga, s'iscova de su frore) chi ant a númene, coment'e primu elementu, su foedhu coa: coa de gatu, de topi, de cuadhu, de lèpuri, de margiani Synonyms e antonyms úrtimos / daisegus Idioms csn: trotoxai, allorigare sa coa; fàghere de coa = isciamiai sa coa; coa mirrada = coa ritza, pesada tètera a punta in artu; passai sa manu in sa coa a unu = solingare, fàghere s'ala a ccn. iscusèndhelu; zúghere, pònnere, portai sa coa in mesu de ancas, in mesu de perras = tímiri, èssiri timendi, timi timi; coa de argiola = ischivozu, s'úrtimu laore chi abbarrat de collire, mescamente brutu e metzanu; semenare una coa de trigu (o àteru)= seminai un'arroghedhu de terrenu (a trigu, o àteru); leare, zúchere, portai, sètziri a unu in coa, in codas, in cò = leare, pònnere subra de ancas istendhe sétidos; tirai a petz'e coa = tirare a longas, tirai acoa; sa coa est mala a iscroxai = s'úrtima parte de unu triballu, de una chistione, est prus difítzile, prus inzotosa; giúghere a un'animale coa coa = avatu, acanta meda; andai o èssiri coas coas = codiau, a úrtimu; martis de coa = martis de carrasegare; acoa, a part'e coa = apustis; a ora de coa = assassegus, a sa fine de sos contos; ita coa at fatu cussa cosa? = ite fine at fatu?, a inue est dada?; a coa a… = fintzas a, a candho a…, de immoi a…, in totu su tempus, meda, de inoghe a…; "coa de fogu" o "coa de ferru" = zenias de puzones Sentences su cane est faghindhe de coa: depet àere puntadu carchi cosa ◊ boes, àinos e cadhos zughent sa coa longa ◊ sa cou de su burricu est longa 2. zughet sas coas de sa munnedha traza traza ◊ lea su titone a sa coa ca est budhidu! ◊ si est sétidu in coa de carru 3. a fàghere cussa faina che daet a coa (o a coas) de chida, de mese, de annu ◊ est abbarradu a coa ◊ a lassai sa cosa a cò andat mali ◊ a co'a bènnere tue est s'àinu mortu de su risu, irmasionadu! ◊ a co'a fàghere nois bi cheret meda ◊ a co'a tandho amus totu fatu ◊ su pentzamentu de coa est su prus zustu 4. oi biu bussinadas de chini apu portau in cò ◊ sa mama si at leadu su pitzinnu in coa ◊ sa pitzinna si che lassat alleriare de s'anninnia in codas de sa mama 5. a su preitzosu no dhi passis sa manu in sa coa: bollit puntu! ◊ aturas cun sa coa in mesu de perras! ◊ si est fuiu che cani fertu a coa ◊ is fillus no callant a ciorbedhu si su babbu o sa mama dhis narat cosa e s'àteru dhis passat sa manu in sa cò! Surnames and Proverbs smb: Coa, Coas, Coda / prb: mezus conca in domo sua chi no coa in domo anzena Scientific Terminology crn Etymon ltn. coda Translations French queue, giron English tail, lap Spanish cola, rabo, regazo Italian códa, grèmbo German Schwanz, Schoß.

coàcia , nf, nm: coàciu 1, coatza Definition sa punta de sa coa, sa parte de sa coa de is pigiones; sa punta de unu chintórgiu, de una fune o de àteru deasi; s'iscutuladura de su linu, sa pagighedha chi che dhi orruet (ndhe preniant is banitas) Synonyms e antonyms coitza, cúmmiru, punta Sentences sa coatza de sa fune, de sa tzinta, de sa litranga Scientific Terminology crn Etymon srd. Translations French extrémité de la queue, croupion English rump Spanish extremidad de la cola Italian estremità della códa, codrïóne degli uccèlli German Bürzel.

codiàna , nf, avb: cogiana, cojana, congiana Definition s'úrtima parte de una sumana de tempus; sa puda prus bàscia cun prus pagos ogos chi in su fundhu de sa bide depet abbarrare a úrtimu (ctr. cabidiana o carriadòrgia); cotza de linna chi de sa parte de asegus s'intrat in s'incàsciu de s'isteva po mantènnere sidhia sa timona a sa parte de asegus in s'arau / avb. a codiana, in codiana = a úrtimos Sentences codiana de chida, de mese, de annu ◊ a codiana de s'àteru mese in bidha che sunt sos poetas a sa festa ◊ pustis, a codiana de frearzu, t'impigno de ndhe fàghere ispedire sa cantidade chi ti naro 2. s'aradu fit divisu in deghe petzos: sa cogiana, s'isteva, sa entale… Surnames and Proverbs smb: Cojana, Coiana, Coyana Etymon srd. Translations French dernier, derrier, à la fin, enfin English the last part, the back side of a thing Spanish cola, fin, última Italian l'ùltima parte, la parte posterióre di qlcs German letzter Teil, hinterer Teil.

coedòpi , nf Definition coa de topi: calidades diferentes de erba de sa matessi genia nadas deosi ca portant s'ispiga coment'e una coa de sórighe Scientific Terminology rba, Alopecurus bulbosus, Alopecurus pratensis, Phleum pratense, Cynosurus cristatus Etymon srd. Translations French queue de rat English rat tail Spanish cola de zorro, fleo de los prados Italian codolina German Ackerfuchsschwanz.

còla , nf Definition genia de cosa prus che àteru lícuida ma cagiada apicigosa po mantènnere impare materiales diferentes (o orrugos de su matessi: es. linna, orrobba, paperi, àteru); gomma chi si giaet a is telas po abbarrare istendhiadas Synonyms e antonyms colla 1 / cadansu Surnames and Proverbs smb: Cola Etymon spn. cola Translations French colle English glue Spanish cola Italian còlla German Leim.

cúmmiru , nm Definition sa coa de is pigiones Synonyms e antonyms coàcia Translations French croupion English rump Spanish cola de los pajaros Italian codrïóne German Bürzel.

muscimúsci , nm: mussimmussi Definition una genia de erba chi narant fintzes bafus de gatu o coa de lèpuri; a logos est su bete o natura de sa fémina, nau in cobertantza Synonyms e antonyms cdh. muscimau Scientific Terminology rba, Lagurus ovatus Etymon srd. Translations French lagure ovale, queue-de-lièvre English hare's tail Spanish cola de conejo Italian piumino German Hasenschwanzgras, Samtgras.

puzonèdha , nf Definition foedhandho de o cun piciochedhos, sa natura de s'ómine Synonyms e antonyms bichiriola, billotu, chichia, lelledha, pichiriola, picita, pilledha, pillighita, pisciuledha, tórrina Scientific Terminology crn Etymon srd. Translations French pénis English willy Spanish canario, cola Italian pène, pisellino German Penis.