latítera , nf: letítera, letzítera, litítera Definition pisu de coloru, giponi de sordau, genia de erba chi faet a cambu longu longu, bona meda po bestiàmene Synonyms e antonyms lepurisposu 1 Scientific Terminology rba, Lathyrus sylvestris, L. clymenus Etymon ltn. latirida, lacterida Translations French gesse de bois English chickling Spanish alverja Italian cicérchia selvàtica, èrba gallétta German Waldplatterbse.

lauguadhínu , nm Definition erba sardónia o àpiu burdu de arriu o fenugu de àcua, genia de erba mala chi assimbígiat a s'àpiu areste ma chi faet mòrrere animales e gente Synonyms e antonyms apiuareste, apiubburdu 1, lauadhini, pàrdinu, turgusone 1 Scientific Terminology rba, Oenanthe crocata Etymon srd. Translations French renoncule de Sardaigne English blister buttercup Spanish nabo del diablo Italian èrba sardònica German Wasserfenchel (giftig).

launèdhas , nf pl: leonedhas, leunedhas, lionedhas, liunedhas Definition genia de aina antiga meda a tres cannas po sonare a suladura; in cobertantza, genia de idea mala, cosa chi si timet, mémula / partes de is l.: tumbu, mancosa, mancosedha, cabitzinu (croba, loba: tumbu + mancosa); cuntzertu (su c.) = unu giogu, totu is tres cannas; launedha de forrani = pipiriolu de fenu Synonyms e antonyms bísonas, bisones, bísosas, cannas, trubedhas / grima Sentences sos pitzinnos andhabant a fàchere leonedhas a una tanca de trídicu ◊ su danesu Bentzon at fatu istúdiu abberu mannu subra de sas launedhas! ◊ tiu Frori fut su mellus sonadori de launedhas 2. zeo fia contrària po cudha leonedha chi mi aiat intrau in conca sa biada Scientific Terminology sjl Etymon ltn. ligulella Translations French instrument de musique à vent sard, à trois tuyau en roseau et la bouche comme réservoir d’air English launedhas (typical reed-pipe of Sardinia) Spanish instrumento músico de trés tubos típico de Cerdeña Italian spècie di zampógna tìpica sarda German sardische Hirtenflöte.

lentoràre , vrb: lentoriare Definition betare o calare lentore, fintzes fàere abbighedha fine che lentore Synonyms e antonyms lentorire, orrosiai, saghinare, serenai 1 Sentences lentorat in sas notes de istiu ◊ chelos, lentoriade!◊ su sede lentoriadu est lentu Etymon srd. Translations French deposer de la rosée English to fall dew Spanish rociar Italian cadér rugiada German tauen.

leperínu , agt: leporinu, lepurinu Definition de lèpere, chi pertocat is lèperes, nau mescamente de colore; nau de gente o de animale, chi est lestru, chi no si lassat aciapare Synonyms e antonyms leperaju / cdh. leparinu Sentences cun sas ancas che fenu leperinu sunt Giommaria e Giara ◊ los currio in caminu lestru che un'astore leporinu (T.Ziranu) Etymon srd. Translations French de lièvre English leporine Spanish leporino Italian leprino German Hasen…

lértzinu , agt, nm Definition chi o chie portat is ogos trotos, chi est lertzu de ogos Synonyms e antonyms gheltzu, gréciu, ocrighertzu, ocritortu, màcinu, sghérciu Translations French strabique, atteint de strabisme, louche English squinting, squinter Spanish estrábico Italian stràbico German schielend.

licantzadoría , nf Definition cosa de papare licantza, gustosa meda Synonyms e antonyms apetitoja, arrechessitu, bobboe, gulosina, licantzúmene, licardina, liconia, pititeria Sentences in sa càscia serrada a frísciu mamma bi cuaiat sas licantzadorias ◊ fint licantzadorias preparadas abbididamente pro Pasca Etymon srd. Translations French gourmandise, morceau de roi English delicacy Spanish exquisitez, manjar Italian leccornìa, prelibatézza German Leckerei.

língiu , nm: (lín-giu) linzu lizu 1 Definition donniuna de is costanas curtzas de unu carru, fata cun linnàmene po poderare sa cosa chi si càrrigat (linna, sacos prenos) Synonyms e antonyms zerda Sentences dhoi fiant carrus de dónnia ispétzia, a arrodas prenas e no, cun língius e cun carrubbas Etymon ltn. ligneos Translations French ridelle de char English board Spanish adral Italian spónda del carro German Leiter.

línta , nf Definition su línghere, pentzau coment'e cosa fata, passada Synonyms e antonyms lincuara, lintura Sentences sa mama li at dadu una linta, a su batulinu Etymon srd. Translations French coup de langue English lick Spanish lamedura Italian leccata German Lecken.

lóru , nm: lou, lovru Definition corria longa de pedhe de bulu a una pígiu, lada unos duos o tres centímetros, po acapiare su giuale a is corros de is boes (si narat fintzes de una genia de fune ladita de pramma, téssia cun tres codriolas prus fines): lovru est a logos su chi aterue narant presorzu, lióngiu / min. loritu = corria de pedhe; tirare sos loros = pònnere in galera Synonyms e antonyms cinsòrgia, cussorza 1 Sentences milli isperas atzendhent in su coro a su massaju chi at prontu aradu, loru e redinaju e su giú e s'abba est isetendhe (F.Sechi) 2. cussa est zente de malu loru, a boche àere postu a un'ala sentza ischire mancu proite! 3. sa cresura de su tempus at brincau po istuturare lovros, po truncare su chircu de sa timória (G.Brocca) Surnames and Proverbs smb: Loru Etymon ltn. lorum Translations French courroie de cuir pour fixer le joug aux cornes English yoke strap Spanish rolla Italian giuntóia German Zugstrang.

luèco , avb: alluegus, illuegu, luego, luegu, luegus Definition de innoghe a pag'ora, pag'ora o un'iscuta apustis, fintzes deretu, chentza ibertare nudha / luego luego = deretu, itl. immediataménte; luegu pesau, luegu crocau, luegu andau = apenas pesadu, corcadu, andhadu, luego deretu apustis; apo fatu luego = apu fatu impressi, coitendi, su chi fui fendi, su chi depia fai; apo luego fatu = seu acanta de acabbai su chi seu fendi Synonyms e antonyms acoitu, luegamente Sentences no istes a s'allora allora: beni luego! ◊ li at pedidu cosa e luego bi l'at dada ◊ cras andhamus a Núoro ma torramus luego ◊ bi so andhadu e mi at pagadu luego ◊ sa mama no aiat abbertu mancu buca chi su fizu luego ch'est curtu (G.Ruju) Etymon spn. luego Translations French tout de suite, immédiatement, aussitôt, vite English at once Spanish enseguida, pronto Italian sùbito, prèsto German sofort, bald, gleich, schnell.

lupínu , agt, nm Definition de is lupos, chi est coment'e lupu; basoledhu de aranas, genia de erba chi faet sa tega che a sa fae e sèmenant po che dh'arare in mesu de sa terra po ladamíngiu / l. grogu = creze de erba areste (Lupinus luteus) Synonyms e antonyms basolugadhinu 1 Sentences a candho in Roma sos fizos lupinos sos primos bator surcos ant sestadu s'aradu sardu aiat aradu nessi mill'annos e milli terrinos ◊ sos canes lupinos sunt de timire Surnames and Proverbs smb: Lupinu Scientific Terminology rba, Lupinus albus Translations French de loup, lupin English lupin Spanish altramuz Italian lupino German weiße Lupine.

lúrbe , nm Definition persona lègia e mala de fàere a tímere Translations French tête de bagnard, individu louche English mug Spanish persona fea y mala Italian cèffo, uòmo di aspètto brutto German Gauner.

lutàdu , pps, agt: allutadu 1 Definition de lutare 2; chi est in corrutu, bestiu a dolu Translations French bordé de noir English black-edged Spanish enlutado Italian listato a lutto German mit Trauerrand versehen.

macarronàda , nf: marraconada Definition unu bellu papare de macarrones; nau in cobertantza, tontesa, fata de tontos, de gente pagu abbista Synonyms e antonyms cicionada, ciusonada Sentences sa meri tenit sa marraconada pronta, cuncordada cun petza de caboniscu Scientific Terminology mng Etymon srd. Translations French bon plat de macaroni English dish of macaroni (abundant) Spanish atracón de macarrones Italian maccheronata German Makkaroni-Essen, Dummheit.

maciamúrru , nm: matemurru, matimurru, matzamurru, matzimurru Definition genia de supa cun pane o biscotos; pane cotu cun bagna; cosa fata a improdhu, male; matimurru dhu narant fintzes po avolotu, burdellu / fàghere a sa matzimurrina = a coredhu, a improdhu Synonyms e antonyms martiguserzu, matimbródhiu, milciamuredhu / abbunzadura Sentences cussa est genti chi no si acuntentat de papai matzamurru: bolit aligusta! ◊ mammai su civraxu tostau dhu coit a matzamurru 2. e ite ndhe naras de su matemurru chi sunt cumbinandhe sos zòvanos? ◊ custu coju essit unu matimurru! ◊ de totu custu matzamurru iat cumpréndiu ca megàt de si morri de fàmini Etymon itl. Translations French soupe de pain cuit avec de la sauce English bread cooked with sauce, mess Spanish calandraca, sopa de pan y galletas, barullo Italian mazzamurro German eine Brotsuppesorte, Brotbrei mit Tomatensauce, Hudelei, Heidenlärm.

magliorédhu , nm: malloredhu Definition genia de macarrone tundhu fatu a manu: macarrone cravau, de punzu, de úngia, de manu nostra Synonyms e antonyms arribiedhu, cicione, malladedhu, mutzitu, pitzoti Sentences de malloredhus bèni cundius gei si ndi at papau dus!… Scientific Terminology mng Etymon srd. Translations French "gnocchi" (quenelles de purée de pommes de terre et de farine) English gnocco (typical Sardinian pasta) Spanish ñoqui Italian gnòcco German sardisches Klößchen.

maicàntu , agt, avb, prn: maigantu Definition mai + cantu, nau in su sensu de unos cantu, meda, medas Synonyms e antonyms chimai, meda, meditu Sentences maiganta zente faghiat chilòmetros de caminu ◊ de Pedru Casu si connoschent maigantas poesias ◊ atraessados maigantos giassos, bussat a una gianna ◊ sa cota de su pane bastat maigantu tempus 2. pesso chi isse si siat fadhidu de maigantu ◊ si mudadu mi agatas maicantu, cal'est s'impressione chi ti do? ◊ cust'avréschida l'amus isetada maicantu! ◊ fit maicantu afochissadu ◊ onzi cosa chi faghiat issa, dae maigantu a cust'ala, no fit zusta 3. maigantos, maigantas faghent gai Translations French un certain, une certaine quantité de (adj.), une certaine quantité (pron.), quelque peu, assez, sensiblement (adv.) English several Spanish bastante, algo Italian alquanto German : etwas (Adj.), ein wenig, einige, : ziemlich (Adv.), : etwas (Pron.), ein wenig.

maivòne , nm Definition bastoni de santu Giusepi, una genia de nabrighedha chi faet a cambu grussu meda e arta, a frore in colore de orrosa Synonyms e antonyms marvarosa Scientific Terminology rbl, Alcea rosea Translations French bâton de Saint-Jacques English hollyhock Spanish vara de San José Italian malvóne German Roter Eibisch.

malauràdu , agt Definition chi no portat bene, chi portat male Sentences cue su cadhu faghet s'apupada: umbra malaurada si b'illongat e batit malu proe Translations French de mauvais augure, malencontreux English fateful Spanish que trae mala suerte Italian malauguróso German unheilvoll.

«« Search again