detzídere decídiri
detzidiméntu , nm Synonyms e antonyms decisione, detelminu Sentences su detzidimentu de andai a fai cumpangia a sa mamma fut istétia cosa sàbia e giusta.
detzisiòne decisiòne
detzísu decídiu
Déu , nm: Deus Definition
s'èssere subrannaturale perfetu, eternu e totuboderosu, su Bonu o Bene infiniu
Idioms
csn:
sa paràula de Deus = sas Iscrituras Sagradas pro totu su chi benit atribbuidu a Deus; pònneresi cun Deus = dàresi a Deus; fàghere che a sa manu de Deus (nadu de una cosa)= fai bèni meda, sanai, curai (in cobertantza: fai mali meda a sa saludi); atzapare a Deus dormiu = fàghere male, fura, dannu e gai chentza irbortu perunu; a dae Deus chi… = e de gràssias chi…, gràssias a Deus chi…; no ti lu fetat Deu!… = arguai chi fetas cussa!, no ti costet de fàghere gai!; pessone chena Deu = chi no creit in Deus; zenia de zuramentu: comente est beru Deu! = est própiu berus; èssere a sa bona de Deus = a su fadu de Deus, a sa bona, pagu abbistos; bídere cara de Deu = istare bene; contos de Deus = contos de argumentu religiosu
Sentences
nci at unu solu Deus ◊ cale vista no restat ammajada e rendhet lodes a Deus divinu pro totu sas delíscias chi nos dat?! (P.Serra)◊ candho benis tue est coment'e chi bia a Deus! ◊ dèu a Deus nci creu ca non si ndi podit fai de mancu ◊ solu in Deu agatamus veru bonu, solu in Isse agatamus pasu e gosu (P.Casu)
2.
Deus nos giompat a s'àteru annu! ◊ siat totu po s'amore de Deus! ◊ Deus bos lu pachet! ◊ bai cun Deus! ◊ Deus bos bardet! ◊ Deus cherfat! ◊ Deus lu fetat chi andhet totu in bonu! ◊ mai Deus lu fetat chi nos benzat cussu male! ◊ no cherfat Deus chi capitet cussu! ◊ si ndhe aciapo, comente est veru Deu fato a unu e a s'àtera sa corda e si no ndhe lis vogo s'istentina no mi ant a nàrrere Antoni Farina! (Farina)
3.
cussa est zente chi no at bidu mai cara ’e Deu, sempre in su bisonzu ◊ che a sa manu de Deus mi fait notesta a nci essiri a foras cun custu frius!…
Surnames and Proverbs
smb:
(Dedeu)
/
prb:
Deus no at fatu àutu a nisciunus ◊ a bochire tocat a Deus ◊ Deus tancat unu balcone e abberit una gianna
Etymon
ltn.e
Deus
Translations
French
Dieu
English
God
Spanish
Dios
Italian
Dio
German
Gott.
dèu dègo
deubbàrda! , iscl Definition Deus bardet, bos bardet, ti bardet, nos bardet (amparet, guardet), e totu deasi: s'impreat mescamente coment'e saludu candho si agatat gente faendho pane o fintzes àtera faina de bonu, o cun significau irónicu = no importat si… 2. deubbarda de nos pentire: fatu s'irballu no balet s'impudu Etymon srd.
déuda , nf Synonyms e antonyms dépidu Etymon spn. deuda.
deudàre , vrb Definition no bòllere prus una cosa o a unu, coigiare cosa papandho (ca mancari unu si ndh'at postu tropu) Synonyms e antonyms rebusare 1, refudai* Sentences no si depet deudare sa cosa, no si che imbolat sa gràssia de Deus! ◊ ti ndhe pones tropu e deudas sa cosa!
deunàre deinàre 1
deúndi deaúndi
deúnu dejúnu
deunudótu , avb Definition
de unu totu: deretu, totugantu, totu pínnigu
Synonyms e antonyms
arrotzu,
dessintotu
Sentences
in s'àtera iscola no bi ndhe aiat de lampiones… a s'iscuru deunudotu fit ◊ si no faghet annada de abba, custa funtana si che sicat deunudotu ◊ o Babbu de su celu, mi limpit deunutotu!
Etymon
srd.
Translations
French
complètement
English
completely
Spanish
completamente
Italian
completaménte,
totalménte
German
ganz.
deunzàre deinàre 1
deúnzu dejúnu
Déus Déu
devantàgliu, devantàli davantàbi
devantéris davantéris
devastài, devastàre , vrb Definition fàere dannu mannu, arruinare, distrúere totu Synonyms e antonyms arrughinare, bisastrare, bistrasciare, degogliai, destrossai, iscempiai, iselmorare, istropiare.
devàstu , nm Definition
dannu mannu chi arruinat e isperdet totu
Synonyms e antonyms
assàssinu,
degógliu,
destrossa,
strossa
Sentences
li ant fatu devastu in su bestiàmine, a su pastore ◊ pustis de su devastu chi at bidu perdidore a Nenardu Àlagon, sos Aragonesos ant brujadu sos archívios de Aristanis
Etymon
srd.
Translations
French
dévastation
English
devastation
Spanish
devastación
Italian
devastazióne
German
Verwüstung,
Vernichtung.