A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Abbreviations Legenda | Symbols Legend

arratirài , vrb: arretirai, arritirai, arritirare, retirai Definition torrare agoa, andharesindhe, lassare istare una cosa, una chistione, un'impíciu; learesindhe de unu logu calecuna cosa chi apartenet o pertocat a chie ndhe dha leat, su ndhe pigare sa cosa de mesu ue istrobbat po dha pònnere a una parte, in su logu suo Synonyms e antonyms furriai, storrai / collire, leai, picare Sentences bai e arretiradí, lassa a perdi custas chistionis! ◊ sa filla de s'urrei si fut arritirada po nci pensai 2. sa mama ndi at arretirau su fillu de iscola ◊ sa mesixedha dh’arritiru a una parti ca dòngiu una passada de iscova Etymon itl. Translations French retirer English to take back Spanish retirar Italian ritirare German zurückziehen.

arratonèra , nf: arretonera, ratonera Definition aparíciu po cassare is sórighes / parai o pònniri s'arretonera Synonyms e antonyms altana, arratera, cassadopis, soricàrgiu Sentences custa est un'arretonera preparada po si cassai a totus coment'e merdonas! ◊ is topis cassaus de s'arretonera casi mai si papant su casu ◊ in mangasinu dhui manígiat topis: subeni de ponni s'arretonera! Etymon spn. Translations French ratière English mousetrap Spanish ratonera Italian tràppola per tòpi German Mausefalle.

arratòri , nm: arretore, arretori, retore* Definition babbai retore, su preide chi contivígiat is cristianos chi faent fúrriu a una crésia, a una parróchia Synonyms e antonyms vicàriu Sentences s'arretori iat fatu una bella prédica in mesu sa missa ◊ bosi dhu potzo nàrrere ca seis arretores cojaos ◊ custu pecau non ti dhu perdonat s'arretore Scientific Terminology prf Translations French curé English parson Spanish cura, párroco Italian pàrroco German Pfarrer.

arratrànca, arratrànche, arratrànga , nf: arrestranga, arretranca, arretranga, retranca Definition in costúmenes de ómine, tira larga de orrobba chi passat in mesu de is cambas de ananti a apalas, in is bragas; lobu de pedhe de su sedhone chi arreschet asuta de sa coa o in nàdigas de s'animale; chistione bècia, cosa ch'istrobbat; foedhandho in cobertantza, sa natura de su mascu / sedha de velludu, arratranca de funi… = duas cosas chi no torrant paris, chi no deghent s'una a s'àtera Synonyms e antonyms ambraga, latranga / cadragula, martingale 2. ma cun cuss'arratranga a innui boit andai, fostei?! ◊ agabbaidha cun cussa mabasica de arretranga! Etymon spn., ctl. Translations French culeron English crupper Spanish retranca, ataharre Italian sottocóda German Schwanzgurt.

arratrogàda , nf Definition fàere s'arratroga, fàere rimare torrada e isterrina de is mutetos, fintzes solu nàrrere versos in rima ca dhue deghet ma bortas a frastimu (es. de a. in F. Carlini: Bollat o no bollat, deu ammarolla seu imbonendi a bidha mia, siat chi tirit bentu o protzat a istracia) Sentences tochit, fatzamí un’arratrogada, boghidinci unu versixedhu!

arratrogài , vrb: arretrogai, arretrogare, arritrogai, retrogare Definition fàere sa retroga, fàere rimare is versos de sa poesia acapiandhodhos apare, fàere versos in rima; nau in cobertantza, imbuscinare 2. is molentis si arratrogant in terra a s'iscrafi s'ischina Etymon srd.

arratròxa , nf: arretroxa, arrutorza, arrutroxa, irrutorja, orrudòrgia, rutolza, urrutorza Definition istrampada, calada a terra a cropu, forte, nau prus che àteru de gente Synonyms e antonyms addràbbulu, arruta, bótiu, ijonada, irdobboinada, iscartinada, iscorjada, issonco, istrampada, trabintada Idioms csn: donai un'arrutroxa a conca in bàsciu, a faci in terra, a paneri in terra = rúere a cúcuru ficadu, a buca a terra, a culu in terra; s'arretroxa de sa morti = ruta mala chi che ponet in sa fossa un'antzianu Sentences s’est posta a arriri biendi is arratroxas de is àterus ◊ fuant arretroxas a dógnia passu ◊ prus in artu andat e prus manna at a èssi s'arrutroxa a terra! ◊ at tentu un'arrutorza mala de s'àinu Etymon srd. Translations French chute English fall Spanish caída Italian caduta German Fall, Sturz.

arràtu , agt: ratu Definition nau de su logu, chi est in calada meda Synonyms e antonyms iscamedhosu, isderrumbau, percossosu, ràbidu, tremenósu | ctr. paris, sétidu Sentences est istétia una fatiga a si ndi bènniri a su serragu de sa costera arrata, logu de si apiculai a us'e crabas Etymon ltn. rap(i)dus Translations French escarpé English steep Spanish escarpado Italian scoscéso, érto German steil.

arràtu 1 , nm: ratu* 2 Definition unu pagu de tempus, sumana Synonyms e antonyms iscàmpiu, iscuta, mamentu Sentences po un'arratu vonu no apo intesu nudha.

arratulàre , vrb Definition mantènnere o agganciare a calecunu logu de pòdere istare firmu o fintzes po artzare, andhare a in artu Synonyms e antonyms agganciai, agguantai, apichedhai, tènnere Sentences arratulèndhesi a su muru che intreit a domo dai sa bentana ◊ s'arratuleit peri su truncu de unu pinu altu meda ◊ abbaidaia semper si bidia sa màchina de babbu arratulendhe in s'arciada Translations French grimper English to climb (up) Spanish arraigar, asegurar Italian abbarbicare, ancorare German sich festsetzen, festhalten.

arràtza arràcia

arratzadòre , agt Definition chi serbit po arratzare, po parare arratza Synonyms e antonyms arratzinu Etymon srd.

arratzadúra , nf Definition su arratzare Synonyms e antonyms acastadura Etymon srd.

arratzài arraciài

arratzalladòri , agt, nm Definition chi o chie bogat arratzallus Etymon srd.

arratzàllu arraciàllu

arratzàre arraciài

arratzàu , pps, agt Definition de arratzare Synonyms e antonyms acastadu, ratzinu.

arratzéri , nm Definition prus che àteru, animale seberau e pesau po parare arratza Synonyms e antonyms arratzadore, arratzinu Etymon srd.

arratzèta , nf: arresseta, arretzeta, retzeta* Definition is meighinas chi órdinat su dutore e su paperi ue dh'iscriet; fintzes sa lista de totu su chi e comente dhue bolet po fàere unu papare Sentences is datoris mancu ti lassant aberri buca, t'iscrínt s'arratzeta e toca! ◊ dhi fàciu s'arresseta po si pigai is píndulas Translations French recette English prescription, recipe Spanish receta Italian ricètta German Rezept.