Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

afràsciu , nm Definitzione genia de pentzamentu, de oriolu coment'e de chie tenet cosa apretosa de fàere o timet calecuna cosa Sinònimos e contràrios afródhiu, arraolu, finitzu, furighedha, ischinitzu, pestighinzu, pistu Frases a si ndhe leat de afràsciu!… Tradutziones Frantzesu hâte, anxieté Ingresu anxiety, urgency Ispagnolu apremio, ansia Italianu premura, ànsia Tedescu Aufmerksamkeit, Angst.

agíu , nm: atziu, aziu, axiu, àxiu Definitzione genia de suferéntzia po oriolu o pentzamentu malu, forte Sinònimos e contràrios afannia, afannu, afàsciu, apensamentu, axiadesa, axiori, dispraxeri, faltizu, tristesa / iscetu | ctr. assébiu, assussegu, cuntentesa Maneras de nàrrere csn: dare aziu = dare matana, fàghere sufrire; is axius de sa morti = su patimentu de s'ora de sa morte Frases immoi fut asseliau, isparéssiu cudhu axiu chi no dh'iat donau pasu ◊ de brios so menguante vivendhe in custos azios ◊ apu biu is axius de su pópulu miu in Egitu (Atus)◊ puru bivendu prenu de axius, s'ómini tenit sa libbertadi de arrefudai e de iscarèsciri is axius ◊ de donos tuos no sias avaru a sos chi patint e sunt in azios (P.Casu)◊ fit prenu de aziu pessandhe chi cussu chi at tocau potiat èssere unu mortu! ◊ issu fut cun cudhu axiu chi no dhu lassada unu momentu, abetendu e timendu ◊ ite pena: s'atziu, sas dudas bos leant s'alientu! (Z.A.Cappai) Sambenados e Provèrbios prb: fillus piticus, axius piticus: fillus mannus, axius mannus! Tradutziones Frantzesu angoisse Ingresu anguish Ispagnolu angustia Italianu angòscia Tedescu Angst.

allupàda , nf Definitzione su allupare / ponni s'allupada a unu = pònnere sas ganghedhas? Sinònimos e contràrios allupadura, allupamentu 2. cussa chistioni est un'allupada manna! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu étouffement, angoisse Ingresu suffocation, anguish Ispagnolu ahogo, angustia Italianu soffocazióne, angòscia Tedescu Erstickung, Angst.

ànsa 2 , nf: ànsia, àntias, àntzias 1 Definitzione su chi si provat candho si timet, si ibertat o si disígiat meda calecuna cosa; a logos est fintzes vítziu, abbitúdine metzana / èssere in ànsias = istare in pessos; èssere in ànsias de… = èssere apunt'a…; àntzia mala = gana mala Sinònimos e contràrios desizu Frases sas ànsias de sa morte ◊ in àntzias dudosu so: male apo a ndhe disgustare e pejus si gustos do ◊ mi benit s'àntzia de mi còere unu crantu de petza de prochedhu! Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu anxiété, angoisse Ingresu anxiety, anguish, longing Ispagnolu ansia, afán, angustia Italianu ànsia, brama, angòscia Tedescu Angst, Begierde.

apantéju , nm Sinònimos e contràrios acíchidu, arrore, asciuconu, assàrtiu, assúmbridu, assústidu, ilgiru, ispantu, ispàsamu, isprama, tzurrumbu Frases bidia sos chelos minetandhe s'apanteju Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu peur Ingresu fear Ispagnolu miedo Italianu paura Tedescu Angst.

arraólu , nm: arreolu, arriolu, oriolu Definitzione genia de pentzamentu po calecuna cosa chi si timet, o chi si bolet o chi no s'ischit Sinònimos e contràrios apensamentu, apinnicu, ildinu, intabatzu, pedine, pedighinu, pennítziu, pestighinzu / afródhiu, finitzu, ischinitzu, pistu Frases s'arreolu no li dabat pasu ◊ po s'arriolu, notesta, no soi arrennéscia a mi calai a sonnu ◊ su massau contat totu a sa pubidha e abarrant in arreolu poite teniant dus fixus Tradutziones Frantzesu appréhension Ingresu concern Ispagnolu inquietud Italianu apprensióne Tedescu Angst.

arrebàtu , nm: rebatu* Definitzione atacu de una maladia (es. de callentura); arrebbentu, múngia, pelea po calecuna cosa Sinònimos e contràrios afogu, cària, cumbata, impodha, inzotu, istimpida, matana, mugna, pista, pistapone, podha Tradutziones Frantzesu prodrome, anxiété, agitation Ingresu warning sign, labour, anxiety, disease attack Ispagnolu arrebato Italianu attacco di male, pròdromo, affanno, agitazióne Tedescu Anfall, Prodrom, Angst, Aufregung.

atréminu , nm Definitzione arrumóriu chi si faet cun is peis, movendho cosa; pruschetotu, genia de timoria manna, de trementa chi benit timendho ccn. cosa Sinònimos e contràrios apeisinzu, apeitu, apetigu, istrepitzu / cdh. trímini Frases it'est custu: s'atréminu de sa chedha immandrada o sa boghe de su pastore chi l'acorrat? ◊ mi paret de intèndhere atréminu in su passaditzu: benindhe zente est? ◊ si est intesu s'atréminu de sos passos 2. goi cumpostu in paghe est un'ammiru: paret chi apet sighidu a Bustianu in sonnos sentza atréminu e suspiru (A.Dettori)◊ patire s'atréminu ◊ pigant sos astudhos a s'atréminu chi dant sos inghírios de su tilibbriu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu effarement, peur Ingresu fright Ispagnolu temblor, miedo Italianu trèmito, sgoménto, paura Tedescu Zittern, Bestürzung, Angst.

axiòri , nm: (a-xi-o-ri) Definitzione su tènnere o sentire axius Sinònimos e contràrios afannia, afannu, agiu, apensamentu, dispraxeri, iscancagori, tristesa | ctr. assussegu, cuntentesa Frases si afrigit su coru e tremit su sentidu chi arregollit in s'ària chèscias e suspirus de axioris Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu affliction, angoisse Ingresu affliction, woe Ispagnolu aflicción, preocupación Italianu afflizióne, angòscia, preoccupazióne Tedescu Angst, Sorge.

congòscia , nf Definitzione pena forte, genia de afinu, apenadura chi si provat po calecuna cosa chi si timet meda Sinònimos e contràrios ammaltuxu, angultia, iscancagori Ètimu spn., spn. congoxa Tradutziones Frantzesu angoisse Ingresu anguish Ispagnolu congoja Italianu angòscia Tedescu Angst.

connóu , nm: acornou* Definitzione dolore, dispraxere mannu, pena forte Sinònimos e contràrios acronnoadura, congòscia, coroju Frases ti paret una bijone chi finat connou e disaogu, làgrimas e lutos ◊ tropu so istadu pro te in grave pérdida e connou (P.Mossa)◊ ohi, coro pienu de connou! Tradutziones Frantzesu affliction, angoisse Ingresu affliction Ispagnolu aflicción Italianu afflizióne, angòscia Tedescu Kummer, Angst.

pedíne , nm, nf: pedinu, pidina, pidinu Definitzione genia de pentzamentu chi si tenet po ccn. cosa Sinònimos e contràrios apensamentu, apinnicu, arraolu, pedighinu, pestighinzu, revinu, solovu Maneras de nàrrere csn: est unu pedinu (nadu de unu) = ifadosu; fàchere una cosa a p. = bene, cun contivizu; intrare pedine = leàresi pessamentu Frases tota addolimada est sa persone chi pro sa cura li ponet pedinu ◊ lu tenia a pidinu de andhare a fàghere cussu cumandhu ◊ si essis, tene pidinu de torrare! ◊ mama tua ti sighit a pedinu in s'isconsolu ◊ cun cussu pidinu in conca no resesso a drommire ◊ su dutore l'at bisitada cun cuidadu e mudu: in cara si li leghiat però sa pidina e unu belu de suore si est mudadu in gútios Sambenados e Provèrbios prb: chie no at pedinu est ómine mischinu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu anxiété, hantise Ingresu worry Ispagnolu ansia, inquietud, angustia Italianu ànsia, assillo Tedescu Angst, angstvolle Unruhe.

pòre 1 , nm, nf Definitzione sentidu de timória, siat própriu in su sensu de tímere e siat fintzes solu in su sensu de no pràghere, de pàrrere tropu difícile, trebballosu, de dèpere sufrire meda, de fàere a tímere Sinònimos e contràrios apantàviu, aporu, pagura Maneras de nàrrere csn: ómine de p. = severu, fintzas malu, ómine de fídigos; míntere, ghetare, pònnere p. = fàghere a timire, isarcare, parri tropu difícili, timiresila; ite pore!… = it'irgannu!, it'arrore! Frases dabant ispintas chi ghetabant pore ◊ sos cadhos de abba istant a múghidas e a corrónchinos in notes de pore ◊ istanote su bentu est ghetandhe pore chin boches de tiliocas ◊ sa die mi at postu pore: s'ocrada sua terrorosa mi l'apo bida tantas dies supra de mene ◊ pache a su mortu: pore a su mortore! ◊ fint pastores e no timiant traschias e ne àteru: petzi sa zustíssia lis ghetabat pore ◊ puru sos suos l'ant lassadu solu in su Getsèmani, a Cristos: totugantos prenos de pore mannu sunt fuidos! ◊ no mi lasso destruire de sas pores inimigas ◊ issa, chin totu sos pores suos, no ischiat betare sale a padedha! 2. mi est betendhe pore a che pigare a montes a pè ◊ mi est betendhe pore a essire a fora, cun custu fritu! 3. sos élighes, ozastros seculares oe sunt rughes pídigas de pore (V.Becciu) Tradutziones Frantzesu crainte, peur Ingresu fear Ispagnolu miedo, temor Italianu timóre, paura Tedescu Angst.

súdha 2 , nf, nm: assudhu, sudhu Definitzione genia de idea, de pistighíngiu, prus che àteru coment'e timendho, pentzamentosu Sinònimos e contràrios idea, pessamentu, pidinu, subrinu, sudhitura, trambúliu Maneras de nàrrere csn: nois za semus in cussa sudha = seus pentzendi própiu cussu, chi est aici, teneus sa própiu duda; pònnere a ccn. in sudhu = fai bènniri sa duda, fai pentzai Frases istexiadu si che est s'amore, ma unu sudhu mi narat chi carchi die…◊ no apo piús sudhu de pesare fizos ◊ cuss'istedhu chi lughet gai est ponzendhe in sudhu s'isciéntzia ◊ ti bido in sudhu, pensosa ◊ no balet chi s'istet in sudha, timindhe fintzas chi la furet s'ària ◊ como chi ndhe apo leadu isperimentu no ndhe tenzo prus sudhu ◊ e ite, in cussa sudha ses? Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu appréhension, trouble Ingresu worry Ispagnolu inquietud Italianu apprensióne, turbaménto Tedescu Angst, Beunruhigung.

«« Torra a chircare